Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
3.8Wojna
Wojnabyłaprzedsięwzięciem,wktóreodsamegopoczątkudokońcazaangażowanibyliludzieibogowie.Król
asyryjskirozpoczynałwojnęnawyraźnyrozkazswychbogów.TakwięckrólAszurbanipalnarozkazbogówAszura
iMardukawszcząłwojnęprzeciwkoTeummanowi,któryogłosiłsiękrólemElamubezautoryzacjiAsyryjczyków.
Dowiadujemysięotymznapisukrólaasyryjskiego:
ZrozkazuAszuraiMarduka,wielkichbogów,moichpanów,którzymniezachęcali,przypomyślnychznakach,
snach,przepowiedniegerruiwiadomościodekstatyka,zadałemim[wojskomTeummana]klęskęwTil–Tuba.Ich
trupamizagrodziłemUlaj.Ichścierwami,niczymciernistymikrzewamiiakacjami,wypełniłemokoliceSuzy.
ZrozkazuAszuraiMarduka,naoczachjegowłasnychwojsk,obciąłemgłowęTeummanowi,królowiElamu[97].
BoskirozkazdorozpoczęciawojnybyłzazwyczajgłównąprzyczynąwojenprowadzonychprzezwładcówAsyriizjej
sąsiadami.Stanowiłonjednocześnieuzasadnieniekonfliktu,przeistaczającasyryjskąagresjęwaktposłuszeństwa
bóstwom.Boskinakazzaatakowaniawrogapowodowałtakże,żekażdaztoczonychwtensposóbwojenstawałasię
wojnąsprawiedliwą.
Bogowiewydawalitakżerozkazdoataku,abyposkromićbuntującychsięprzeciwkozawartymtraktatom,którebyły
powierzoneichboskiejopiece.WłaśnietendrugiprzypadekbyłprzyczynąwojnyAsyriizTugdamme,królem
Kimmerów,oczyminformująkronikikrólaasyryjskiego:
StrachprzedwspomagającymimniebogamiAsyriiobezwładniłTugdammeiwysłałonswychposłów,abyzawrzeć
traktat…Związałemgouroczystąprzysięgą,żenieprzekroczygranicAsyrii.Leczzłamałonprzysięgęnawielkich
bogów,moichpanów,iprzekroczyłichgranicęzezłowrogimizamiaramiwzględemAsyrii,obozującnaziemi
asyryjskiej[98].
TugdammezłamałprzysięgęnawielkichbogówAsyriiirozpocząłdziałaniawojennewkraczającnaterytoriumAsyrii.
NiecoinnabyłasytuacjafaraonaTaharki,któryzbuntowałsięprzeciwkopanowaniuasyryjskiemu.Taharkazostał
początkowopokonanyprzezwładcęasyryjskiegoAsarhaddona.AsyrianarzuciławówczasswezwierzchnictwoEgiptowi,
akrólasyryjskiustanowiłnowychlokalnychksiążątiasyryjskichnamiestników.Taharkanieczułsięjednakpokonany
igdyAsarhaddonopuściłEgipt,usiłowałwzniecićbuntnomarchówprzeciwkoAsyryjczykom.W669r.p.n.e.odbił
MemfiszrąkAsyryjczykówistopniowowyparłgarnizonichwojskzEgiptu.KronikakrólaasyryjskiegoAszurbanipala
opisujetenbuntjakoprzyczynęwojny:
Taharka,królEgiptuiNubii—któregoojciecmójAsarhaddon,królAsyriipokonałpodbijającjegoziemie
—zapomniałjużdufnywswesiłyopotędzeAszura,opotędzeIsztariwielkichbogów,mychpanów.Wyruszyłon,
abyzabijać,abyniszczyćizdobywaćEgiptprzeciwksiążętomizarządcom,którychojciecmójustanowiłwEgipcie.
NapadłichiosiadłwMemfis,mieście,któreojciecmójzdobyłiprzyłączyłdoAsyrii[99].
Zpowyższegotekstuwynika,żeAszurbanipalprzypisywałzwycięstwaswegoojcaAsarhaddonapotędzebogów
asyryjskich:AszuraiIsztar.PrzeciwkonimzwróciłsięTaharkapodważającpanowanieasyryjskiewEgipcie,costałosię
przyczynąwojny.
Gdywojnazostałapostanowiona,królkierowałdobogówpytaniadotycząceprzebieguplanowanychdziałańzbrojnych,
abyuzyskaćichakceptację.Bogowiewspomagalikrólaasyryjskiegoijegoarmiępodczascałejwojny.Skutkówtego
doświadczyłwspomnianypowyżejkrólTugdamme.KrólasyryjskiAszurbanipaltakpiszeotymwswejkronice:
„StrasznyblaskbroniAszura,Panamego,obezwładniłgoistraciłonumysł”.Następniedowiadujemysię,żeżołnierze
Tugdamme„zabijalisięwzajemnieswąbroniąwpanice,przynoszącchwałęAszurowi,wielkiemuPanu,mojemu
Panu”[100].
PodobniewyglądałapomocbogówwwojnieprzeciwkozbuntowanemufaraonowiTaharce.KrólAszurbanipal
zebrawszywojskapociągnąłnaEgipt.Jegokronikaopisuje,cowydarzyłosiępóźniej:
Taharka,królEgiptuiNubii,dowiedziałsięwMemfisozbliżaniusięmejwyprawy.Skupiłswychwojowników,
abystawićmiopór:walczyćprzeciwmnie.ZpomocąAszura,BelaiNabu,wielkichbogów,moichpanów,którzy
następowaliumegoboku,pokonałemjegowojskowwielkiejbitwiewpolu.TaharkadowiedziałsięwMemfis
oklęsceswegowojska.BlaskAszuraiIsztarporaziłgotak,iżpostradałzmysły.Blaskmejgodnościkrólewskiej,
którąprzyozdobilimniebogowieniebiosipodziemi,złamałgo[101].
Opiekaipomocbogówbyładecydującadlaprzebiegudziałańwojennych.Jakwidzieliśmywpowyższychtekstach
zkronikkrólaAszurbanipala,towłaśniepomociwręczbezpośredniedziałaniebogówprzyniosłyzwycięstwowojskom
asyryjskim.Niczatemdziwnego,żeAszurbanipalnaodkrytymprzezHormuzdaRassamawNiniwiecylindrzeumieścił
m.in.takąwzmiankę:bogowie„zamiastmnieodparlimychwrogów,pobilimychprzeciwników”[102].
PrzedstawiającwalkęzarabskimbuntownikiemUate,Aszurbanipalopisujenaczympolegałapomocczterech
