Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
3.Króljakozwycięskiwojownik
Zarównoinskrypcje,jakireliefyprzedstawiaływładcówjakobohaterskichidzielnychwojowników,pokonujących
licznezastępywrogów.Królowiechcielibyćpostrzeganijakosprawniwojownicyodnoszącyzwycięstwa.Takiwizerunek
eksponowalizwłaszczawładcyasyryjscy,niebyłonjednakobcytakżekrólominnychpaństw.
PrzyjrzyjmysięnajpierwKodeksowiHammurabiego,niejednokrotnietujużprzywoływanemu.Władcawewstępie
doKodeksuukazujeswójwizerunekdzielnegowojownika.Używakilkuokreśleńogólnych,nazywającsiebie:„orkanem
czterechstronświata,któryuczyniłwielkimimięBabilonu”,„obronąkraju”,„smokiempośródkrólów”.Pojawiająsię
takżeokreśleniabezpośredniojużnawiązującedoideibohaterskiegowojownika.Hammurabito:„siećnawrogów”,„dziki
bykbodącynieprzyjaciół”,„ten,którychwytawrogów”,„najdojrzalszyzkrólów,któremuwbitwieniemarównych”.
Tenobrazniezwyciężonegowojownikazostajeuzupełnionyjeszczejednymistotnymelementem,wskazującym
namiłosierdziewładcywobecpokonanych:„wojownik,któryulitowałsięnadLarsą”.WepiloguKodeksukróljeszczeraz
podkreślaswojedokonaniamilitarne,powołującsięjednocześnienapomocbogów:„siłąoręża,którejmibógZababa
iboginiIsztarudzielili,mądrością,którąmiprzyznałbógEa,potęgą,którądałmibógMardukwytępiłemnieprzyjaciół
nagórzeinadole”[92].
Szczególniewyrazistycharakterprzybrałoprzedstawianiekrólajakozwycięskiegowojownikawokresie
nowoasyryjskim.Reliefyimalowidłaprzedstawiająwładcówpodczasbitwy,częstokroćukazanejwbardzorealistyczny
—byniepowiedziećokrutny—sposób.Wrogowiesąnietylkozabijanipodczasbitwywrozmaitysposób,alesceny
przedstawiajątakżenabijanienapal,palenieżywcemczyteżponiżaniepoddającychsięjeńcówpoprzezzaprzęgnięcieich
dorydwanu.Okrucieństwo—tocechacharakterystycznaprzedstawianiascenbatalistycznychprzezartystówasyryjskich.
NareliefachzdobiącychścianypałacówwKalachiNiniwie,ukazanoscenywalki,zdobywaniaiplądrowaniamiast,
deportacjiludnościcywilnej[93].
NapolecenieasyryjskiegowładcyAszurnasirapliII(883–859r.p.n.e.)wmonumentalnejinskrypcjiopisanojego
działalnośćbudowlaną,założeniezwierzyńcaiwielkąucztęwydanązokazjizakończeniabudowypałacukrólewskiego
wKalach.Począteknapisuprzedstawiabliżejkrólaijegodokonaniamilitarne:
Dzielnybohater,którywyruszazpomocąAszura,swojegopana,iktóryniemarywalawczterechczęściachświata;
wywyższonypasterz,którynielękasiębitwy,rwącystrumień,któremuniktniemożesięprzeciwstawić;król,który
podporządkowałtych,którzymuniepodlegali,pokonałcałąludzkość;król,którywyruszazpomocąwielkich
bogów,swoichpanów,któregorękapodbiławszystkiekrajeiopanowałwszystkiełańcuchygórskieiotrzymał
odnichtrybut,wziąłzakładnikówiumocniłswąwładzęnadwszystkimikrajami;król,któryzmusiłdozgięciasię
przedjegostopamiwpokłoniekrajezzaTygrysuimaprawodogórLibanuiwielkiegomorzaŚródziemnego,cały
krajLakeikrajSuhiażdoRapiku,on,któregorękazajęłaterenywokółźródełrzekiSubnatażdoUrartu[94].
ReliefyznajdującesięwPałacuwKalach(dokądAszurnasirapliIIprzeniósłstolicęAsyrii)przedstawiająsceny
batalistycznezudziałemkróla.Jestonukazanypośródżołnierzy,bierzebezpośredniudziałwwalce,przezconieodrazu
możnagozidentyfikować.Królprzedstawionyjestjakobohaterstarćzbrojnych:stoinaczelearmiipodczasoblężenia,
prowadziżołnierzydowalki,przeprawiasięznimiprzezEufrat,odbieradaninęodpokonanychmiast.Nareliefie
zPałacuPółnocno–Zachodniego,przedstawiającymoblężeniemiastaUdulubMadary,AszurnasirapliIIstoiwśród
żołnierzyoblegającychmiastoistrzelazłuku[95].
Tzw.CzarnyObeliskSalmanasaraIII(858–824r.p.n.e.)przedstawiaskładanietrybutuprzezpięciuwładcówprzed
królemasyryjskim.JednymznichjestJehu—królizraelski(842–815r.p.n.e.).Innascenaukazujedeportacjęludności
pozwycięstwiekrólaasyryjskiego,którynaobeliskuprzedstawionyjestjakozwycięzcaodbierającyhołdodswych
wasali.PodobnienakamiennychstelachkrólaAsarhaddonaukazanomężczyznklęczącychwpoziehołduprzed
władcą[96].
WokresiepanowaniaAszurbanipala(668–627r.p.n.e.)kompozycjefiguralnenareliefachznajdującesięwpałacu
królewskimwNiniwieprzedstawiająkrólanietylkopodczasbitew,aletakżejakozwycięskiegobohateraprzyjmującego
hołdodpokonanychprzeciwnikówlubdokonującegoprzegląduwziętychdoniewolijeńców.Wscenachbatalistycznych
władcaukazywanyjestjakoobserwatorbitew,którychloszostałjużprzesądzony,aonsamjestsprawcątriumfu.Zkolei
nareliefiezPałacuPółnocnegowNiniwieprzedstawiającegopokonanegoSzamasz–szum–ukina,królAszurbanipalzostał
przedstawionynarydwanieprzyjmująchołdbabilońskichielamickichjeńców.Całascenaobrazujenietyleprzebieg
działańwojennych,coichskutekwyrażającysięwhołdziepokonanych.NainnymreliefieztegopałacuAszurbanipal
dokonujeprzeglądujeńcówelamickich.Władcastoiwrydwaniepośróddworzan,dostojników,administracjiiwojska[97].
Takiegonagromadzeniamilitarnychprzedstawieńiopisównieznajdujemyuinnychwładcówztegookresu.Król
perskiDariuszIwinskrypcjiumieszczonejobokswegogrobowcakazałwykućnapis,którysławiłdzielnośćmonarchy
jakoroztropnegoisprawnegowojownika:
Jakowojownikjestemdobrymwojownikiem.Kiedypewnegorazuwidzianomniepostępującegoroztropnienaplacu
boju,czyjadostrzegambuntowników,czyteżjaniewidzębuntowników,czytokierującsięrozsądkiem,czyteż
