Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
2.Podstawowekoncepcjeetyczne
2.1Pobożnośćtopomyślność
Bogowiestwarzającświatustanowilinanimswójboskiporządek.Ludziepowinnigoprzestrzegać.Najważniejszym
ichobowiązkiemjestsłużyćbogom—takibyłbowiemcelstworzenialudziprzedstawionywmezopotamskichmitach.
Zagorliwąsłużbębogomwynagradzalionipomyślnościąudzielanąwżyciu.Ten,ktomodliłsiędobogów,składał
imofiary,uczestniczyłwobrzędachreligijnychotrzymywałodnichwnagrodędostatek,długielatażyciailiczne
potomstwo.Bogowiewynagradzaliswychczcicielinagrodąjużwżyciudoczesnym,albowiemwwierzeniachludów
starożytnegoBliskiegoWschodużyciepośmiercibyłojedyniemarnąegzystencją.Wierzono,żecieniezmarłych
egzystująnadalwkrainiezmarłych,alewyobrażanojąsobiejakozaledwiecieńżyciaziemskiego.Warunki,wjakich
znajdowalisięzmarli,zależałyodpamięciiopiekizestronyrodzinypozostawionejnaziemi.Krainazmarłychbyła
miejscemponurym,wktórymtrwająduszezmarłych[11].Zatemnagrodazapobożnośćjestotrzymywanaprzezczłowieka
wżyciunaziemi.
Babilońskaliteraturamądrościowa,czerpiącazbogategodorobkuSumerówiAkadów,przedstawianamtępodstawową
koncepcjęetycznąwswoichutworach.JednymznichjestmonologCierpiącysprawiedliwy.Wutworzetymczłowiek
należącydoelityspołeczeństwababilońskiego—jedenzdworzankrólewskich—opowiadaoswoimutrapieniu.
ZnieznanychmuprzyczynrozgniewałsięnaniegobógMardukiopuściłgo.Wówczasdopadłygonieszczęścia:stracił
łaskęukróla,innidostojnicyzaczęliknućspiskiprzeciwkoniemu,chcącdoprowadzićdousunięciagozestanowiska
izajęciajegodomu.Wszyscyodwracająsięodniego.Nadomiarzłegodosięgagociężkachoroba,którejopiszajmuje
dużączęśćutworu.Dlanasnajistotniejszajestczęśćmonologu,wktórejciężkodoświadczonydworzaninkrólewskiużala
sięnadswymmarnymlosem,któryspotykaprzecieżtylkoludzibezbożnych:
Jestemtraktowanyjakten,którybogunieskładaofiary,
przyposiłkuniewzywabogini,
jakten,któryniezaniechałpychy,przedbogiemsięniekorzył,
którywswychustachzaniedbałmodlitwy,błagania,
którydzieńświętyopuścił,miesięczneświętolekceważył;
którywswejbezczynnościniedokonałboskichobrzędów,
którynienauczyłludzibojaźnibożejiczci,
leczjadłswepożywienieniewzywającboga,
opuściłswąboginięnieprzynoszącofiary…,
zachowujesięjakten,którynieszanujeswegopana,
wobecbogawypowiedziałniedbaleprzysięgę—temujestemrówny![12]
Bohatermonologunajwyraźniejniepoczuwasiędotakichczynów.Uważasięzaosobępobożnąimiłąbogom:
Codomnie—myślałemomodleniusięimodlitwie,
dlamniemodlitwarozwagą,ofiaraobowiązkiem,
dzieńczcibogówradościąsercamego,
dzieńprocesjiboginimoimzyskiem,bogactwem.
Modlitwazakróla,onabyłamojaradością,
Amuzykaprzeznaczonadlaniegobyładlamniemiła.
Nakazałemmemukrajowiprzestrzeganieprawboskich,
poleciłemmemuludowiczcićimiębogini.
Chwałękrólaboskiejuczyniłemrówną
Iogółnauczyłemczcidlapałacu[13].
Skarżącysięnaswójlosdworzaninuważasięnietylkozapobożnegoczłowieka,aleizawiernego,ilojalnegosługę
swegokróla.Tymbardziejnierozumiepowoduutrapień,któregospotkały.Wdalszejczęścimonologustawiawręcz
pytanie,czyto,copodobasięludziom,podobasiętakżebogom.Ostateczniezostajejednakuzdrowionyzeswejchoroby,
autwórkończysiępochwałąskierowanądobogaMarduka,którystałsięjegouzdrowicielem.Dlanasistotnewtym
monologusąwyznaniagłównegobohatera,któryzaswąpobożnośćoczekujepomyślności,bowie,żetylkobezbożni
ludziesąkaraniprzezbogów.
Innybabilońskiutwór—Dialogoludzkimnieszczęściu,podejmujepodobnątematykęniezasłużonegocierpienia
człowiekapobożnego.Jesttorozmowadwóchosób,zktórychjednazostaładotkniętanieszczęściemipełnajest
wątpliwości,czybogowieabynapewnonagradzająludzizapobożneuczynki,atylkozazłekarzą.Mówioróżnych
nieprawościachspołecznychiniezawszesprawiedliwychwyrokachbogów.Jegorozmówcawystępujewdialogujako
obrońcatradycyjnejetyki—nawszelkiemożliwesposobystarasięudowodnić,żebogowierzeczywiścienagradzają
pobożnych,abezbożniotrzymująprędzejczypóźniejkarę.Uważaon,żetobogowieczyniąludzibogatymi
