Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
A.Ideologiaipropagandakrólewska
1.Faraon—boskiwładcaEgiptu
Wedługmitologiiegipskiej,władzafaraonamiałaboskiepochodzenie.Początkowobowiemsprawowalijąnaziemi
bezpośredniosamibogowie.PierwszymznichbyłbógPtah,kolejnymbógRe–Harachte,którypanował80lat.Podczas
jegopanowaniazłeztegobóstwastworzenizostaliludzie.PosłonecznymRewładzęsprawowałbógpowietrzaSzu,
aponimbógziemiGeb.JegosynOzyrys,objąwszywładzępoojcu,prowadziłintensywnąpracęcywilizacyjnąwśród
dzikichjeszczeludziuczącichuprawyzbóżiwinorośli.Ozyrysnauczyłteżludziwytwarzaniaiużywanianarzędzi,
udomowianiazwierzątipielęgnacjiroślin.JegozaśmałżonkaboginiIzydanauczyłakobietyrobieniachlebaipiwa
zziarna,przędzeniaitkaniapłótnazlnuorazopiekowaniasiędziećmiichorymi.Obydwojeboskichmałżonkównauczyło
ludzi,jakczcićbogówijakżyćnaziemi,abypośmiercimócżyćnadal.JednakżeprzeciwkoOzyrysowiwystąpiłjego
brat—bógSeth.WwynikujegoknowańOzyryszostałzamordowany,ajegopoćwiartowanezwłokiwrzuconodoNilu.
NowymwładcąogłosiłsięSeth.MałżonkaOzyrysa,boginiIzyda,zpomocąinnychbóstwodnalazłapoćwiartowaneciało
swegomężaichoćnieudałojejsięcałkowicieskompletowaćwszystkichjegoczłonków,tojednakwystarczyło,
abyprzywrócićjedożycia.Ozyrysożyłnatyle,żezdołałwzbudzićswegopotomka—Horusa,którystałsięmścicielem
ojca.Ozyrysstałsięsędziązmarłychiwładcązaświatów.HoruszaśprzystąpiłdowalkizSethemipokrwawejizaciętej
bitwiezdołałgopokonać.Sethniezamierzałjednakkapitulować.WytoczyłHorusowiprocesprzedsądembogów,
oskarżającgooniepewnepochodzenieiuzurpację.MimożeSethdopuściłsiępodczasprocesuwielunieuczciwości,
wkońcujednakprzegrałiHoruszostałkoronowanynakrólaEgiptu.BoskiHoruspanowałszczęśliwiewielelat
zapoczątkowującepokęładuipomyślności.Gdyprzeniósłsiędonieba,władzęobjąłbógThot,ponimzaśkrólowała
Maat,anastępniedługiciągTowarzyszyHorusa.PodkoniecichpanowanianastałybratobójczewojnyiEgiptrozpadłsię
nadwakrólestwa.PonownegoichzjednoczeniadokonałkrólpołudniaMenes.Ponimtronobejmowalikolejniwładcy
pełniącboskiurządisprawującboskiefunkcjefaraona[1].
WładcyEgiptubyliniewątpliwiebardziejzwiązanizeświatembogówniżichmezopotamscyodpowiednicy.Każdy
kolejnyfaraonbyłuważanyzaaktualnąmanifestacjębogaHorusa,apośmiercistawałsięOzyrysem.Tekstyegipskie
posuwałysięażdocałkowitegoutożsamieniakrólazbogami,anawetboginiami,opisującwtensposóbnadzwyczajną
pozycjęmonarchywEgipcie.Boskicharakterwładzyfaraonabyłodnajdawniejszychczasówwzmacnianyideologią
boskichnarodzinwładcy,któregoprawdziwymojcembyłjedenzbogówczczonychwEgipcie.Boskiepochodzenie
faraonadawałomuszczególnąmociwiedzęniezbędnądosprawowaniawładzy.Sprawujączatemboskiurządisamemu
będącsynemboga,faraonstawałsiędlapoddanychobrazemiwizerunkiembóstwa[2].
Boskiepochodzenieisprawowanieboskiegourzędunieczyniłyjednakfaraonabogiem.Niejednokrotnienawielu
płaskorzeźbachimalowidłachpochodzącychzewszystkichokresówhistoriistarożytnegoEgiptuwidaćfaraona
modlącegosiędobogówiskładającegoofiarywimieniuidladobrapowierzonegomuludu.Winskrypcjiupamiętniającej
bitwępodKadesz,faraonRamzesII(1279–1213r.p.n.e.)wkrytycznejfaziebitwyzwróciłsiędobogaAmona:„Wołam
dociebie,mójojczeAmonie.Znajdujęsięwśródobcych,którychnieznam…Otóżwołamidoświadczam,żeAmonjest
mibardziejpomocnyniżtysiącepiechotyisetkitysięcyrydwanówbojowych…Dziełowieluludzijestniczym.Amonjest
lepszyodnich”[3].FaraonRamzesIIprosiłswegoboga–ojcaopomocjakkażdyśmiertelnik.
Faraonbyłzatemczłowiekiem,alebyłjednocześnieszczególnąmanifestacjąbóstwanaziemi.WstarożytnymEgipcie
niebyłoprzesadąnazywaćfaraonabogiemiokazywaćmuszacuneknależnyboskimistotom.Królewskaideologia,
przedstawieniaikonograficznefaraona,elementyużywanejtytulaturykrólewskiejiinneokreśleniawładcyEgiptu
dokładaływszelkichstarań,abytępostaćjaknajbardziejzbliżyćdoświatabogów.Związkiwładcyzbogamibyły
ukazywaneczęstowodmiennysposób,niżtomiałomiejscenapozostałychobszarachBliskiegoWschodu.Odmienność
ideologiikrólewskiejwstarożytnymEgipciejestnatylewyraźna,żetrzebaomówićjąosobno,czasamijedyniewskazując
naistniejąceitutakżepodobieństwazideologiąkrólewskąBliskiegoWschodu.
