Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
3.4Stosunekdoobcych
LudziecywilizacjistarożytnegoBliskiegoWschoduszanowaliiakceptowaliróżnezwyczaje,tradycjeisposobyżycia,
zktórymispotykalisięuinnychosiadłychicywilizowanychludów.JeszczenadługoprzedItysiącleciemp.n.e.
sumeryjscyuczeni,żołnierzeikupcywiedzieli,żeistniejąludzie,którychstylżyciaróżnisięodichwłasnego,alezwykle
niewyrażaliwartościującychosądówdotyczącychtychludzi.Odróżnialisiebieodinnych,atylkoczasamibyliprzeciwko
nim.Chodziłowtymwypadkuoludykoczownicze.NaprzykładczulipogardędlaAmorytów,koczowniczegoludu
żyjącegonazachodnimpłaskowyżuistwarzającego,wrazzElamitamiiGutejczykami,ciągłezagrożeniewojną.
Gutejczykównazywanowjednymztekstów„kąsającymwężemgórskim,którydziałaprzemocąprzeciwkobogom”,
apóźniejpoprostu„barbarzyńcami”.Pisanoonichtakże,że„niemajążadnychzahamowańiludzkichinstynktów,
alemająinteligencjępsówimałpiwygląd”[58].
AmoryciiGutejczycybyliprzykłademludówkoczowniczych,którymipogardzalicywilizowaniikulturalnimieszkańcy
miastMezopotamii.Tekstyprzedstawiajątychkoczownikówprzedewszystkimjakoludyniecywilizowane:mieszkali
wnamiotachnawietrzeideszczu,niewiedzieli,cotojestmiastoczydomiżyliwgórach.Niepotrafiliuprawiaćzboża,
ażywilisięznalezionymigrzybamiisurowym,niegotowanymmięsemupolowanychdzikichzwierząt.Niegrzebali
swoichzmarłychzgodniezobrządkiem,azajmowalisięgrabieżąinajazdami.
Takiobrazkoczownikówprzekazywanybyłwtekstachpowstałychwówczesnychczasach,copokazuje,jakbylioni
postrzeganiwmiejskichośrodkachcywilizacjiMiędzyrzecza.Mieszkającawnichludnośćuważałanatomiastsiebie
zaludzicywilizowanych,tzn.przedewszystkimtakich,którzysprawująwłaściwykultbogów,jedząchlebipijąpiwo.
Wobeckoczownikówdominowałozatempoczuciewyższościipogardadlaichnikczemnychzwyczajów.Naprzykład
wsumeryjskimmiciezapisanymnapoczątkudrugiegotysiącleciap.n.e.,gdyboginiAdjarkidugrozważamałżeństwo
zMartu—bóstwemzachodniosemickichAmorytów,jejtowarzyszkażyciaostrzegająonaturzejegoludu:
Słuchaj,ichręcesiejązniszczenieaichobliczasąmałpie;[Amoryta]jesttym,któryjeto,coprzezboginięNannę
zabronione,inieokazujeczci.Nigdyniezaprzestająwłóczęgi,sąohydądlaboskichsiedzib.Ichpomysły
sąpogmatwane,potrafiątylkowprowadzaćzamęt.[Amoryta]jestubranywskóręnaworek,mieszkawnamiocie
wystawionymnawiatrideszcz,iniepotrafiwłaściwieodmawiaćmodlitw.Mieszkawgórachiniczymsądlaniego
miejscabogów,wykopujetruflenapogórzu,niepotrafizgiąćkolanijesurowemięso.Niemadomuzażycia
nigrobupośmierci.Przyjaciółko,dlaczegochceszwyjśćzaMartu?Adjarkidugodpowiadaprzyjaciółce:Jawyjdę
zaMartu![59]
Całestuleciapóźniej,wpołowieXIVw.p.n.e.,wielkikrólHetytów,Suppiluliuma,ostrzegałswegowasala
pochodzącegozesłaborozwiniętegoregionu,wktórymwłaśniezawarłzwiązekmałżeński:
Cowięcej,tasiostra,którąja,mojakrólewskamość,dałemcijakotwojążonę,mawielesióstrzwłasnejrodziny,
atakżezjejdalszejrodziny.Oniteraznależądotwojejdalszejrodziny,ponieważwziąłeśichsiostrę.
AledlaHetytówjesttoważnyzwyczaj,żebratniewspółżyje(seksualnie)zeswojąsiostrąanikuzynką.Toniejest
dozwolone.UHetytówktokolwiekpopełniatakiczyn,niepozostajeprzyżyciu,alezostajetuuśmiercony.Ponieważ
waszaziemiajestbarbarzyńska,istniejekonfliktztyminormami.Tamdośćregularniewspółżyjesięzeswojąsiostrą
ikuzynkami.AleuHetytówjesttozabronione[60].
WinnymtoniemonarchaasyryjskiAszurnasirapliII(IXw.p.n.e.)zauważawswoichrocznikach,żemieszkańcy
miastaZipirmenawewschodnimregionieZamuawswychprzemówieniach„szczebiotająjakkobiety”,apisarzhetycki
drwizpogranicznegoluduKaskównazywającich„świniopasamiitkaczamipłótna”.Najwyraźniejbyłytozawody
oniskimstatusie.
Wopisieodmiennościżyciakoczownikówdominowałazatempogardailekceważeniedlaichsposobużycia.
