Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
5.Odwielkiegokróladowładcypaństwauniwersalnego
Winskrypcjachiprzedstawieniachwizualnychwładcybliskowschodniegoczęstopojawiasięideawielkościkróla.
Wielkośćodniesionajestdoterytoriumkraju,nadktórympanujemonarcha.Takwięcwielkikrólpanujenadwielkim
terytorialniekrajem.Topowodujetakże,żewładcanazywasiebiepierwszymlubnajpotężniejszympośródkrólów.
WewstępiedoKodeksuHammurabiegowładcatennazywasiebie„królpotężny”,„bógkrólów”i„pierwszymiędzy
królami”.Wkońcustwierdza:„Jamjestkról,któryzmusiłdoposłuszeństwaczterystronyświata”.Hammurabijest
świadomswejwielkościipotęgikraju,nadktórympanuje.WzakończeniuKodeksunazywasiebieponownie„potężnym
królem”idodaje:„Jamjestkról,któryjestnajwiększymiędzykrólami”.Hammurabipanujenadcałymświatem,przeto
jestprawdziwiewielkimkrólem[112].
Wokresienowoasyryjskimtytulaturakrólewskaprzybrałaniespotykanedotądrozmiary,copoczęścijestzwiązane
zfaktycznymterytorialnymrozrostemAsyrii.KrólowieasyryjscywItys.p.n.e.uważająsiebiezanajpotężniejszych
władców,panującychnadcałymświatem.JużtytulaturaAszurnasirapliIIzawieranagromadzenietytułówkrólewskich,
świadczącychowielkościwładcy:
Aszurnasirapli,królAsyrii,królwielki,królpotężny,królwszechświataniemającyrównegosobie,królczterech
stronświata,słońcewszystkichludzi,dzielnykrólwybranyprzezEnlilaiAszura…któryotwieraprzejścia
wwysokichgórachodległychkrain,doktórychniktprzedtemniedotarł,mążpotężny…którypobieratrybut
ipodatkizczterechstronświata…,zwycięzcaludówzczterechstronświata…,któryniemarywalawśródksiążąt
zczterechstronświata[113].
WrazzSargonemII(721–705r.p.n.e.),wokresienajwiększegoterytorialnegowzrostupaństwaasyryjskiego,
tytulaturakrólewskazostajeniecozmodyfikowana.Władcanadaljestnajwiększyminajpotężniejszymkrólem
wszechświata,którypodporządkowałsobieniezliczoneludyikrainy.Dotegoobrazudodanyzostajejeszczeelement
uniwersalizmupaństwa,nadktórympanujewładca.Zostajetozilustrowanewdekoracjachrzeźbiarskichwpałacu
SargonaIIwDurSzarrukin.Opróczscenbatalistycznych,któresątradycyjnieobecnewprzedstawieniachwładców
asyryjskich,pojawiająsięreliefyukazująceprocesjeniosącedaninykrólowi.Orszakidygnitarzy,urzędników
iwojskowychgloryfikująaparatadministracyjnyibiurokratycznypaństwa,któregwarantujeporządekidobrobyt.Władca
wpełnejspokojuatmosferzeprzyjmujedary.Króljesttuzatemnietylkowielkimwładcą,aletakżewładcąpaństwa,które
obejmującwieleludówikrain,pozostajeichwspólnymdomem,sprawniezarządzanymprzezadministrację
królewską[114].
Wtytulaturzewładcównowobabilońskichobecnebyłytakżeideewielkościwładcy.OstatnikrólBabiloniiNabonid
nazywasiebie:„Królwielki,królpotężny,królwszechświata,królBabilonu,królczterechstronświata”[115].
Wielkimikrólamibyliwładcyperscy.Nosilionitytuł„królakrólów”,jakożewskładichimperiumwchodziłowiele
krajów.KrólCyrusnazywałsiebie„królemświata…,królemczterechkrańcówziemi”[116].
Winskrypcjachipłaskorzeźbachzokresuperskiegoobecnesątakżeideeuniwersalistyczne.Wpałacukrólewskim
wPersepoliswzdłuższerokichschodówprzedstawionopochódkrólewskichpoddanych:żołnierzy,dworzan
iprzedstawicieliróżnychludów,zamieszkującychimperiumAchemenidów.Postacieukazanesąwstrojach
charakterystycznychdlaróżnychludówzwłaściwymiimatrybutami.Wszyscyoniidąniosącdaryofiarne,składane
następniekrólowi[117].Wkrólewskichinskrypcjachwładcywymieniająkrajeiludy,którepodbili,iktóreterazwchodzą
wskładichimperium.Topodkreślałowielkośćpaństwaiwielkośćpanującego.DariuszInainskrypcjiznajdującejsię
wpałacuwSuziewyliczaludyikrainy,nadktórymipanuje,iktórekierująsięjegoprawem:
MówiDariusz,król:DziękiAhuraMazdziepodbiłemtekrajeodległeodPersji.Janimirządzę,onemiprzynoszą
daninę.Cojaimpowiem,oniwykonują.Mojeprawoutrzymujejewposłuchu:Media,Elam,Partia,Areja,Baktria,
Sogd,Chorezm,Drangiana,Arachosia,Sattagydia,ludziezMaka,Gandara,Indie,Scytowiepijącyhaomę,Scytowie
noszącyszpiczasteczapki,Babilonia,Asyria,Arabia,Egipt,Armenia,Kapadocja,Lidia,Jonowieznadmorzaici,
cosązdalaodmorza,Skudrowie,Libijczycy,Etiopowie,Kariowie.
MówiDariuszkról:Wieleztego,cozostałouczynioneźle,jarobiłemdobrze.Krajebyłyzbuntowane,jedenniszczył
drugiego.Każdyjestnaswoimmiejscu.Mojeprawotrzymaichwryzach,takżesilniejszyniebijesłabszego,ani
gonieniszczy[118].
BardzopodobnynapisznajdujesiętakżenainskrypcjiumieszczonejnadgrobemDariuszaI.
