Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
2.Królgwarantującyprawoisprawiedliwość,zapewniającydobrobyt,szczodrobliwydlapoddanych
2.1Króljakopasterzgwarantemprawaisprawiedliwości
IdeologiakrólewskanastarożytnymBliskimWschodzieprzypisywaławładcyfunkcjęobrońcyigwarantaprawa
isprawiedliwości.WpaństwachMezopotamiikrólowieotrzymywaliprawoodbogów.Hammurabiprzepisyprawne
otrzymałodbogaSzamasza[61].Roląmonarchyjakoprzedstawicielabogównaziemibyłozagwarantowanie
poszanowaniaiwypełnianiaboskiegoprawa.Jednymzgłównychzadańwładcybyłorzetelneosądzaniesporówpomiędzy
poddanymi,atakżedbanieosprawiedliwewyroki,jakiebyływydawaneprzezsądy.Prawobyłowedługideologii
królewskiejsprawiedliwe,stądpochodziłokolejnezadaniewładcy:dbałośćopoddanych,szczególnieonajuboższych
—sierotyiwdowy,którzybylipozbawienizapleczarodzinyinajbardziejnarażeniprzeztonaniesprawiedliwość.Króla
nazywanowięcczęstowinskrypcjachpasterzem,którykierujeswymludemsprawiedliwie,chroniącbiedotę
izapewniającswemuludowidobrobyt[62].
„PowołanymprzezbogaEnlilapasterzem”nazywasiebiewewstępiedoswegoKodeksukrólbabilońskiHammurabi.
Zostałonwyniesionyprzezbogówdogodnościkrólewskiej,„abydaćsprawiedliwościwzejśćnaziemi,abywytracić
bezbożnychizłoczyńców,abysilnysłabegoniekrzywdził”.WdalszejczęściwstępudoKodeksuHammurabioświadcza:
„GdybógMardukpoleciłmi,abymdobrzeludźmirządził,abymdałkrajowidobrekierownictwo,włożyłemprawo
isprawiedliwośćdoustkraju,zapewniłemludziompomyślność”[63].Panowanieprawaisprawiedliwościjestwideologii
królewskiejczęstołączonezpomyślnościąludu.Abytozagwarantować,potrzebnebyłynietylkosprawiedliweprawa,
aleisprawiedliwesądy.DlategojednymzpierwszychprzepisówwKodeksieHammurabiegojestprawopozbawiające
urzędusędziego,któryzmieniwydanyprzezsiebiewyrok.Sędziatakizostanieponadtoukaranywtensposób,żezapłaci
dwunastokrotnośćwartościroszczeniawystępującegowsporze,wktórymwydałzmienianywyrok[64].Wzakończeniu
Kodeksukról,nazywającsiebie„pasterzem,którytroszczysięodobrobyt”,jeszczerazprzytaczapowodyustanowienia
prawdlaswegokraju,streszczającnajważniejszeideetegoelementuideologiikrólewskiej:
Abysilnysłabemunieszkodził,abydlasierotiwdówuzyskanazostałasprawiedliwość,wBabilonie,wmiejscu
gdziebógAnumibógEnlilpodnieślijegogłowę,wEsagili,wświątyni,którejpodstawysątaktrwałejakniebo
iziemia,abysięprawemkrajrządził,abysięwyrokamikrajrozsądzał,abydlaposzkodowanegouzyskanebyło
wynagrodzenie,napisałemswecennesłowanamejkolumnieiprzedmoimposągiem,zwanym„Królem
sprawiedliwości”,ustawiłemją[65].
Królewskiezadaniawprowadzaniasprawiedliwościiobronywdów,sierotibiednychzostałytakżewyrażone
wcytowanejwcześniejLegendzieoKerecie.WkońcowejczęścitegoopowiadaniasynkrólaJassibwidzącśmiertelnie
choregoojca,zwracasiędoniegozesłowami:
Niebroniszjużsprawywdowy;nieoddajeszjużsprawiedliwościnieszczęśliwemu;niewypędzaszjużtego,
cookradabiednych,nieżywiszjużanisieroty,aniwdowy.Zejdźwięcztronukrólewskiejwładzy,abymjamógł
staćsiękrólem[66].
Wdrażanieprawaiobronanajsłabszychczłonkówspołeczeństwasątuukazanejakonajważniejszezadaniakróla.Jeśli
władcaichniewypełnia,powinienzrzecsięwładzy.Ideaobronysierotiwdówwystępujetakżewinnymugaryckim
opowiadaniu,mianowiciewLegendzieoDanieluiAqhacie.JednymzjegogłównychbohaterówjestsędziaDaniel,który
jestopisanyjakoten,któryosądzasprawęwdowyiprzyznajeprawosierocie[67].
Króljakogwarantprawaisprawiedliwościzapewniałjednocześniepoczuciebezpieczeństwaswoimpoddanym.Tego
aspektuideologiikrólewskiejdotyczynapisnajednejzinskrypcjikrólaAszurbanipala:
Wmieścieidomuniktgwałtemniezabieramieniaswegobliźniego.Wcałymkrajuniktniewyrządzakrzywdy.
Ktosamotniekroczypościeżce,szczęśliwieprzebywadalekądrogę.Niemaszzbójnika,którykrewprzelewa,
igwałtusięniepopełnia.Krajesąspokojnymmiejscemzamieszkania[68].
Wartopamiętać,żeideologiakrólewskaniebyłajedyniepropagandądworu,aleodzwierciedlałapoglądypanujące
powszechniewśródludności.Poddanikrólaoczekiwaliodniegozaprowadzeniawkrajurządówprawaopartych
nasprawiedliwości.WLegendzieoKerecieczytaliśmy,żeJassibzarzucałkrólowiwłaśnieniewypełnianietych
obowiązkówmonarszych.Donaszychczasówzachowałsięlistzepokiśrednioasyryjskiejjednegozpoddanych
królewskichMarduk–szumu–surazeskargąnanamiestnikaprowincji,któryusiłowałzabraćmupolebędącekrólewskim
podarunkiem,uprawianeprzezniegood14lat.Ponadtonamiestnikgnębiłrolnikówiłupiłichdomy.Marduk–szumu–sur
powołujesięnasłużbęwstraży,którąpełniłwimieniukrólainawypełnianieprzezsiebiewszystkichobowiązkówwobec
pałacu,przedstawiającsięwtensposóbjakolojalnypoddanykrólewskiniesłuszniegnębionyprzeznamiestnika.Domaga
sięprzywróceniaswoichpraw:
