Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
3.3Asza—zaratusztriańskakoncepcjaboskiegoładuiwłaściwegopostępowania
Wreligiizaratusztriańskiej,którastałasięzbiegiemczasuoficjalnąreligiąwładcówPersji,ogromnąrolęodgrywała
koncepcjaaszy—prawdziwegoładuizasadypostępowania.AszaWahisztabyłajednązsześciuAmeszaSpentów
—atrybutów,cechiwłaściwościbogaAhuraMazdy.Oznaczałaonadoskonałąprawośćiwłaściwyporządek.Ahura
Mazdabyłtwórcątegoprawdziwegoładuiporządku,októryjednaknależałonieustanniezabiegać.Wreligii
zaratusztriańskiejistotnabyłabowiemdualistycznawizjaświata,wktórymzmagająsięzesobąsiłydobraizła.Siłom
prawdyprzewodziłAhuraMazda,asiłomzłaAngraMainju.Przeciwieństwemaszybyłdrug—kłamstwo,będące
źródłemwszelkiegozła,nieładuichaosu.
Człowiekbyłwłączonywtęwalkęsiłprawdyidobrazsiłamikłamstwaizła.Urzeczywistnienieprawdziwegoładu
—aszy—byłomożliwedziękiodpowiednimwysiłkomipostępowaniuludzi.Każdyczłowiekmającwolnąwolęswoimi
czynamiopowiadałsięzajednązdwóchwalczącychstron.Zaratusztrianizmwzywałdoopowiedzeniasię
zaaszą,copociągałozasobąkoniecznośćwykonywaniadobrychuczynków,dobrychsłówidobrychmyśli.WAweście
wzywasiędoposłuszeństwaAhuraMazdzie,któryjeststwórcąsprawiedliwegoporządkuidoprzeciwstawieniasię
kłamstwu,którezostaniezniszczone:
PozwólcieimsłuchaćTego,którystworzyłSprawiedliwyPorządekdlaświatów,WszechwiedzącegoAhuraMazdę!
Toonsprawujepieczęnadsłowami,nadprawdziwąiwolnąmową,bytanasprowadziła.Dladobraludzi,niech
kierujenami.Twójlśniącypłomień,którypalisięnatwymołtarzuogniemłaskiizdecydowania.
Wszyscy,którzymniesłuchają!Niechzniszczenienadejdzienatego,którysprowadzanaświętegokłamstwo.Długie
życiebędzietwoimprzeznaczeniemwciemności,brudtwympokarmem,amowabędzienajniższazmożliwych.
Poprzeztweczynyiwypaczonesumienieto,nikczemniku,spotkacięwżyciu![45]
Napłaszczyźnieżyciaspołecznegoaszaoznaczałaprawdę,aletakżesprawiedliwośćisłuszność.Zadaniemczłowieka
byłowprowadzenietychzasadwczyn,przezconaświeciepowiększałsięobszarboskiegoładuiporządku.Człowiek,
któryszedłdrogąwskazanąprzezZaratusztręiwypełniałprawoaszy,stawałsięaszawanem—nosicielemzasadyprawdy
isprawiedliwości.Ktowswychczynachkierowałsiędobrymiintencjami,byłczłowiekiempobożnymimógłliczyć
napomocAhuraMazdy:
AhuraMazdamożeobdarowaćnasUniwersalnymDobremiNieśmiertelnościąpoprzezSwójSprawiedliwy
Porządekipoprzezsiebie,Władcęnadświętymi.Temu,ktojestjegoduchowymicielesnymprzyjacielem,
daOnpotężnąmocDobregoUmysłuorazspełnijegoprośby[46].
Przeciwieństwemaszawanajestdrugwan—człowiekkierującysiękłamstwemiwydającyjegonikczemneowoce
—niegodziweczyny.Gdyposwejśmiercistanieonnasądzie,wówczaszostaniewrzuconywgłębokieprzepaści
doświatapiekła.
AszawanwswympostępowaniupowinienbyćposłusznyAhuraMazdzieiurzeczywistniaćzasadędobrychmyśli,
dobrychsłówidobrychczynów.Dziękitemu,samosiągniedoskonałośćduchowąinagrodęodAhuraMazdy.
Nieznaczyto,żezaratusztrianizmdbałjedynieosferęducha.Doceniasięwnimtakżesferęmaterialnąizalecadbałość
ociało,utrzymaniegowczystościirozwijaniejegotężyznyfizycznej,którajestpotrzebnadopracy.Obokwłaściwej
postawymoralnejwłaściwymśrodkiemrealizacjiaszyjestpraca[47].
Ideałemspołecznymwtejreligiibyłozałożenierodziny,uprawianieroli,hodowlatrzody(zwłaszczakrów,atakże
psów),wychowaniedzieci.MówiotymtekstAwestyWendidad:
OŚwięty,Stwórcoświatamaterialnego!GdzieżjestdrugiemiejscenatejZieminajszczęśliwsze?—IrzekłAhura
Mazda:to,naktórymmążbogobojnydomwznosizogniem,zkrową,zżoną,zpotomstwem,zdobrymistadami.
Apóźniejwtymdomurozwijasiękrowa,rozwijasięasza,rozwijasiępastwisko,rozwijasiępies,rozwijasiężona,
rozwijasiędziecko,rozwijasięogień,rozwijasiękażdedobreżycie[48].
Awestazalecałazwłaszczauprawęroliswoimwyznawcom.Byłatoczynność,któraprzyczyniałasiędorozszerzenia
religiizaratusztriańskiejipowodowała,żeginęłyzłeduchy—dewy:
OŚwięty,Stwórcoświatamaterialnego!Ktojestczwartympośródtych,cosprawiająZieminajwiększąradość?—I
rzekłAhuraMazda:Ten,ktowięcejniżinnizasiewazbóż,ziółiroślinowocowych,alboten,ktoziemiębezwodną
zrasza,anawodnionąosusza…
Ktosiejezboże,tensiejesprawiedliwość,tenrozszerzareligięmazdejską,tenkarmireligięmazdejskąbardziejniż
stoustanowień,tysiącpodtrzymań,niżdziesięćtysięcyofiarnychformuł.
Gdypojawiłsięjęczmień—dewyoblałysiępotem.Gdypojawiłsiępęd—dewyzdrętwiały.Gdypojawiłsiękwiat,
dewyzawyły.Gdypojawiłosięziarno—dewypuściływiatry.Iotoziarnosiępojawia,awdomu,gdziejest
toziarno,ginądewy.Kiedyjestwielezboża,dewyodczuwająpaleniewgardle,jakgdybyodroztopionego
żelaza[49].
Królowieperscybylipromotoramirozwojurolnictwa.Popieralibudowęogrodówmagnackich,zaplanowanychjako
