Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.7Króljakokapłan
Historycznierzeczbiorąc,władzakrólewskanastarożytnymBliskimWschodziewyrosłazwładzykapłańskiej.
Wokresiewczesnodynastycznym(IIItys.p.n.e.)przywódcamisumeryjskichośrodkówpolitycznychbylikapłani–
królowie.Natewczesneorganizacjepaństwowesilnywpływwywierałastrukturateokratycznaorganizującażycie
wmiastach.Zczasemwładzakrólewskawyodrębniłasięzwładzykapłańskiej,jednakżekrólanadalpostrzeganotakże
wwymiarzereligijnym.
Jednymzpodstawowychobowiązkówwładcyjakokapłanabyłatroskaowłaściwykultbóstw.Abyzrealizowaćtencel,
włodarzezobowiązanibylidozabezpieczeniaregularnychdostawofiardlaświątyń.Królowieprzekazywaliimczęść
łupówwojennych,atakżeczynilinaichrzecznadaniaziemskie.Otychwszystkichczynachniezapominaliwspomnieć
wswychinskrypcjach.Prezentowalisięprzetojakowładcypobożni,troszczącysięoprzybytkibogówiichprawidłowy
kult.
KrólHammurabiwewstępiedoswegoKodeksuprawwymienialiczneświątynie,dlaktórychstałsiędobrodziejem.
Najczęściejjegodziałaniepolegałonazapewnieniuofiaridostawdlaświątyniijejpersonelu,cozostałowyrażone
wróżnorodnysposób.Królprzedstawiasięjakoten,który:
oczyściłobrzędyświątyniEabzu…
chroniświątynięEsagila…
przynosizbytekdoświątyniEgisznugal…
przyodziałzieleniągajświątyniAji…
gromadzinadmiarydlabogaAnumiIsztar…
wzbogacaświątynięEgalmah…
otoczyłblaskiemświątynięEmeteursag…
uporządkowałwielkieobrzędyboginiIsztar…
opiekujesięświątyniąHursagkalamma…
nieustajewtrosceoświątynięEzida…
napełniłspichrzedlabogaUraszaMocnego…
uczyniłobfitymiczystepokarmydlaboginiNintu…
dajeśrodkinawielkiechlebyofiarnedlaświątyniEninnu…
dostarczaodpowiednierzeczydlaświątyniEgisznugal…
troszczysięoświątynięEmah…
dałnapoićhojnościąświątynięMeslam…
dlabogaEaiboginiDamgalnunnaustanowiłczysteofiarypowieczneczasy…
dostarczaczystejadłodlabogaNinazu…[37]
Imponującajestlistaświątyń,któreobdarzonezostałyłaskąkrólewską.Władcamusiałwłożyćrzeczywiściewielki
wysiłek,abyzagwarantowaćtaklicznymświątyniomwkrajugodnewarunkisprawowaniakultubożego.
WAsyriiiBabiloniikrólowiebylikapłanami,azazwyczajfaktycznymizwierzchnikamipozostałychkapłanów.
Wmodlitwiestanowiącejfragmentnoworocznegorytuałukoronacyjnegowładcówasyryjskich,kapłanwypowiadał
dowładcynastępującesłowa,potwierdzającefunkcjekapłańskiemonarchy:
NiechtwojastopaidziedoEkur,atakżetwojeręcewzniesionewmodlitwiedoAszuratwegoboga.Niechtwoje
kapłaństwoikapłaństwotwoichsynówbędąprzyjemneprzedAszurem,twoimbogiem[38].
KapłanaminazywalisiebiekrólowieasyryjscyAszurnasirapli,SargonIIiAszurbanipal.ChoćwItys.p.n.e.
wtytulaturzekrólewskiejtytułkapłanapojawiasięrzadziejniżwpoprzednichokresachhistorycznych,tonieulega
wątpliwości,żekrólowieasyryjscyibabilońscyposiadalinajwyższyautorytetwsprawachkultureligijnego.Władca
regularnieuczestniczyłwlicznychceremoniachreligijnych:wrytualeoczyszczenia,wposiłkachwobecnościbogów
iwuroczystościświętaNowegoRoku.Onwyznaczałterminodprawieniadanejuroczystości.Wniektórychceremoniach
władcawinienbyłuczestniczyćosobiście,winnychmogłagozastępowaćczęśćjegostrojualbowyznaczonyprzezniego
lokalnykapłan.Osobakrólabyłabowiem—jakpowszechnieuważano—obecnawjegoszatachnawetwówczas,gdysię
niminieposługiwał.Dokrólanależaładecyzjaoobsadzaniustanowiskkapłańskich.Władcatroszczyłsiętakżeostan
zamożnościświątyń,dbałostanobiektówsakralnychinadzorowałdostarczanieświątyniomofiar[39].
Zokresunowoasyryjskiegozachowałosięwieledokumentówopisującychszczodrobliwośćwładcówwobecświątyń.
Naplanpierwszywysuwająsięróżnorodneofiaryskładaneświątyniomprzezkrólów.TakwięckrólSalmanasarIII(858–
824r.p.n.e.)złożyłwświątyniachBabilonuEkuriEsagilaofiarytypuniqu(byłytoofiaryzezwierząt).Inneofiary
otrzymałaświątyniaEzidaorazświątyniewBorsippieiwmieścieKuta.KilkadziesiątlatpóźniejSzamsziadadVzłożył
ponownieofiarywtychtrzechmiastachbabilońskich.Podobneofiaryskładalikolejniwładcyasyryjscy:
AdadnirariIII(810–783r.p.n.e.),TiglatpilesarIII(744–727r.p.n.e.)iSargonII(721–705r.p.n.e.).Innegotypuofiarą
—najprawdopodobniejnajważniejszą—byłaofiaratypusattukku.Ofiarytegotypuskładalitakżewładcyasyryjscy,np.
SargonII,którypoopanowaniuBabiloniiw710r.p.n.e.,przywróciłprzerwanedostawysattukkudlaświątyńwmiastach:
