Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
zaoryginałem,wykorzystałformułęmoralitetu,byprzedstawić
polemikęreligijnąiskonfrontowaćpoglądykatolickie
zkalwińskimi.WKupcuprzedstawionom.in.sprawyodpustów,
rozgrzeszenia,czcioddawanejświętym,znaczeniakrwiPańskiej,
atakżenaukęowierze,Bożymmiłosierdziuiusprawiedliwieniu
przezwiarę.
WpołowiewiekuXVIwgorącejatmosferzesporówreligijnych
ukazywałosięwieleutworówtegorodzaju,np.dialogiJana
SeklucjanaStudent.Rozprawakrótkaaprostaoniektórych
ceremonijachaustawachkościelnych(ok.1548),Wita
KorczewskiegoRozmowypolskiełacińskimjęzykiemprzeplatane
(1553),awnichPirwszaoniektórychpospolitychceremonijach
kościelnych,czyStanisławaMurzynowskiego(?)RozprawaKsiędza
zPopem(1556?).CelemRejabyłopropagowanieidei
protestanckichiwykazanie,żeniedobreuczynki,lecztylkowiara
wOdkupieniezapewniżyciewieczne,autorośmieszawięcdogmaty
ipraktykikatolickie.SamwprzedmowiezatytułowanejPożytkitych
książekobjaśnił,że„tyksiążkimajątoimięKUPIEC,mamy
wiedzieć,żekażdyznasjestnatemświeciekupiecwedługkażdego
stanu,wezwaniaiurzędu[...].Ajakokupiecalbosłudzyjego
muszączynićliczbęzewszytkiegopanuswemu,takteżPanBóg
będziechciałodnasliczby”.
Nagłowiczaninnieprzejąłformyoryginału,zrezygnowałwięc
zpodziałunascenyiakty,dzielącswójutwórnadwieczęści,
cospowodowało,żeprzeróbkaciążykutradycjiśredniowiecznej.
Wydatniegotakżerozszerzył:Kupiecjestniemaltrzykrotnie
dłuższywstosunkudooryginału.Rejzapierwowzorem
zwielokrotniłpostać„Każdego”poprzezwprowadzenieczterech
postaci,zktórychkażdajestreprezentanteminnegostanu.Oprócz
nich,jakwmoralitecie,występująaniołowie,diabeł,święci,osoby
boskieipostacialegoryczne:żonaKupcaSumnienie,kochanka
FortunaiichwspólnysynZysk.
JanSeklucjanwprzedmowiedoKupca,przypominającsmutny
czaszarazy,takuzasadniałwydaniedzieła:„Myślałemwam
copociesznegowespołekiśmiesznegokuczytaniu,pocieszeniu,
tudzieżteżikupożytkuwydać”.Dramatniecieszyłsięjednak
powodzeniem.Wyeksponowanownimwprawdzieelementy
teatralne:didaskalia,kwestie„nastronie”,jednakżeniemamy
żadnychinformacji,abykiedykolwiekgowystawiono.
