Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
TytułII.Osoby
2.DobraosobistewyróżnionewKodeksiecywilnym
Art.23
5.Zdrowiezarównoodstronyfizycznej,jakipsychicznejjestdobremosobistymczłowieka,któregonarusze-
niemożeprzybieraćpostaćuszkodzeniaciałabądźrozstrojuzdrowia,przyczymznaruszeniemtegodobra
łącząsięzwyklenegatywneprzeżyciawynikająceznaruszeniagodności297.Dobramiosobistymi,których
zakresykrzyżująsięzzakresemzdrowia,sąnietykalnośćcielesnaiintegralnośćseksualna.
6.Wolnośćjestdobremosobistymrozumianymszeroko-wdwóchaspektach:
1)przestrzennym-jakoswobodaprzemieszczaniasię,oraz
2)mentalnym-jakowolnośćodobawy,oddziałaniapodwpływemprzymusuwywołanegoprzemocą,
takżewformiegroźby298.
Korzystaniezwolnościpolegam.in.naswobodnymkształtowaniuswojegożyciaosobistego,wtymplano-
waniurodziny299.Zzakresemwolnościłącząsięzakresyinnychdóbrosobistych,zwłaszczaswobodysu-
mieniaiswobodykomunikowaniasię.Zakrestegodobraosobistegonieobejmujejednakswobodywyboru
kontrahentajakoskładowejswobodyumów,dlategoodmowazawarciaumowyniestanowisamawsobie
naruszeniedobraosobistego300.
7.Cześćczłowiekaobejmujedwaaspekty:
1)godnośćosobistą(cześćwewnętrzną),czylidobrostanwynikającyzpoczuciawłasnejwartości,oraz
2)dobreimię(cześćzewnętrzną),czylipozytywnewyobrażenieotoczeniaodanejosobie301.
Godnośćzaliczanajestdogrupynajważniejszychdóbrchronionychprzezporządekkonstytucyjny
(art.30KonstytucjiRP)302.Odnosisiędowszystkichdziedzinżycia-sferyosobistej,zawodowejispo-
łecznej303,ajejnaruszeniemożepolegaćzarównonazarzucieujemnieocenianegopostępowaniawżyciu
osobistymirodzinnym,jakinazarzuciepodważającymwartośćosobyjakopracownika304,działaczaspo-
łecznego,organizatoraitp.Naruszenietegodobramożenastąpićwmowie,napiśmie,jakiwinnysposób,
np.zapomocązachowania,obraźliwychgestówitp.;zewzględunazakresuczestnictwaosóbtrzecichmożna
wyróżnićnaruszenieczciwkontakciepomiędzynaruszycielemapokrzywdzonym(np.zniewaganwcztery
oczy”-tudochodziprzeważniedonaruszeniagodnościosobistej)iprzyudzialebądźpotencjalnymudziale
osóbtrzecich(wobecnościinnychosób,nazgromadzeniach,atakżezapośrednictwemmediów).Naru-
szenieczcizwyklewynikaztreściwypowiedzi,możejednakwiązaćsiętakżezjejformą305.Wypowiedzi
godzącewcześćdzielisięwdoktryniena:
1)opisowe,któreprzedstawiająfaktyimogąpodlegaćweryfikacjijakoprawdziwebądźfałszywe,oraz
2)wypowiedzioceniające,któreniepodlegajątegotypuobiektywnejocenie,leczsądopuszczalnewgra-
nicachrzeczowejikonstruktywnejkrytyki,któratoprzesłankawyłączabezprawnośćnaruszenia306;
wgranicachetycznychizwyczajowychusprawiedliwiajetakżecharaktersatyryczny307.
Ocena,czydoszłodonaruszeniaczci,wymagauwzględnienianietylkoznaczeniaużytychsłów,lecztak-
żecałegokontekstusytuacyjnego308.Ogólnekryteriumoceny,odwołującesiędoosądówformułowanych
297WyrokSNz12.12.2006r.,IICSK280/06,LEXnr232817.
298M.in.wyrokSNz15.06.2005r.,IVCK805/04,LEXnr177221.
299WyrokSAwBiałymstokuz5.11.2004r.,IACa550/04,OSA2005/8,poz.34.
300WyrokSNz23.06.2023r.,IICSKP1988/22,LEXnr3589690.
301Zob.M.Pazdan[w:]SystemPrawaPrywatnego,t.1,red.M.Safjan,2007,s.1121.
302WyrokSNz28.06.2023r.,IINSNc98/23,LEXnr3579326.
303WyrokSNz21.03.2007r.,ICSK292/06,LEXnr308851.
304WyrokSNz9.10.2002r.,IVCKN1402/00,LEXnr78364,iwyrokSNz29.10.1971r.,IICR455/71,OSNC1972/4,poz.77.
305WyrokSNz23.03.2005r.,ICK639/04,LEXnr380977.
306Zob.J.Wierciński,Niemajątkowaochronaczci,Warszawa2002,s.108-110i130.
307Z.Radwański,A.Olejniczak,Prawo…,2013,s.161.Zorzecznictwazob.np.wyrokSNz27.01.2006r.,IIICSK89/05,LEXnr209293,iwyrok
SNz28.09.2005r.,ICK256/05,LEXnr156019.
308WyrokSNz23.05.2002r.,IVCKN1076/00,OSNC2003/9,poz.121.
AnnaSylwestrzak
109
