Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
TytułII.Osoby
Art.8
Stwierdzenietychokolicznościwymagajednomyślnościdwóchlekarzybędącychspecjalistamiwdzie-
dzinachwskazanychwustawie,asposóbikryteriaichstwierdzeniapodlegająokreślonymrygorom
(zob.art.43au.z.l.)20.
Należydodać,żenalekarzajakoosobęuprawnionądostwierdzeniazgonuwskazujątakżeodrębneprze-
pisy,przyczymniektóreznichprzyznajątouprawnienienietylkolekarzowi21.
6.Śmierćczłowiekapodlegarejestracjiwrejestrzestanucywilnegowformieaktuzgonu,będącegoaktemsta-
nucywilnego.Aktzgonuzawieram.in.datęigodzinęzgonu,apodstawąjegosporządzeniajestkartazgonu
orazprotokółzgłoszeniazgonu(zob.art.2,92ust.2iart.95ust.1i2p.a.s.c.).Nadtoaktzgonumożebyć
sporządzonynapodstawieprawomocnegoorzeczeniasąduostwierdzeniuzgonualbouznaniuzazmarłe-
go(zob.art.13ust.6iart.95ust.5p.a.s.c.).Ustawodawcaprzewidujeteższczególnytrybrejestracjizgonu,
dotyczącym.in.zgonunapolskimstatkumorskimlubpowietrznym,okręciewojennymlubwojskowym
statkupowietrznym(zob.rozdział7p.a.s.c.).
Jeżelidzieckourodziłosięmartwe(awięcnigdynienabyłozdolnościprawnej),niesporządzasięaktuzgo-
nu,asporządzasięakturodzeniazadnotacją,żedzieckourodziłosięmartwe(zob.art.52ust.2p.a.s.c.).
IV.Zagadnieniezdolnościprawnejnasciturusa
7.Wświetleart.8§1niebudziwątpliwości,żezdolnośćprawnąmaczłowiekjużurodzony(natus).Zagad-
nieniemdyskusyjnymjestnatomiastto,czywzdolnośćprawnąwyposażonejestrównieżdzieckopoczęte,
leczjeszczenieurodzone(nasciturus).WKodeksiecywilnymniemaobecnieogólnegoprzepisudotyczącego
zdolnościprawnejnasciturusa.Kwestiętęregulowałnieobowiązującyjużart.8§2,stanowiący,żenZdol-
nośćprawnąmarównieżdzieckopoczęte;jednakżeprawaizobowiązaniamajątkoweuzyskujeonopod
warunkiem,żeurodzisiężywe”.Przepistenobowiązywałniecałe4lata,tj.od16.03.1993r.do4.01.1997r.22
Mającnauwadzewprowadzenieiuchylenietegoprzepisu,stosunekustawodawcydocywilnoprawnegosta-
tusunasciturusapodrządemKodeksucywilnegomożnapodzielićnatrzyetapy:
1)etapdowejściawżycieart.8§2k.c.,charakteryzującysiębrakiemogólnegoprzepisudotyczącegozdol-
nościprawnejnasciturusa,przyjednoczesnymistnieniuprzepisówszczegółowychchroniącychjegoin-
teresylubchociażbyinteresydzieckajużurodzonegozuwzględnieniemprenatalnegookresujegożycia
(zob.zwłaszczaart.927§2,art.972wzw.zart.927§2k.c.23orazart.75§1,art.142i182k.r.o.).Tego
rodzajuochronęzapewniałonasciturusowiwjeszczeszerszymzakresieorzecznictwo(któregoewolucja
wtymkierunkurozpoczęłasięprzedwejściemwżycieKodeksucywilnego),przyznającdzieckupo-
czętemu,zchwiląjegożywegourodzenia,określoneuprawnieniawdrodzewykładniobowiązujących
przepisówbądźstosowaniaichwdrodzeanalogii24.Zarównoworzecznictwie,jakinauce,przychyl-
20Zob.teżobwieszczenieMinistraZdrowiaz4.12.2019r.wsprawiesposobuikryteriówstwierdzeniatrwałegonieodwracalnegoustania
czynnościmózgu(M.P.z2020r.poz.73).
21Zob.wszczególnościart.11ust.1,2i4ustawyocmentarzachichowaniuzmarłychoraz§1-3i5rozporządzeniaMinistraZdrowiaiOpieki
Społecznejz3.08.1961r.wsprawiestwierdzeniazgonuijegoprzyczyny(Dz.U.Nr39,poz.202).
22PrzepistenzostałwprowadzonydoKodeksucywilnegoustawąz7.01.1993r.oplanowaniurodziny,ochroniepłoduludzkiegoiwarunkach
dopuszczalnościprzerywaniaciąży(Dz.U.z2022r.poz.1575)iuchylonyustawąz30.08.1996r.ozmianieustawyoplanowaniurodziny,
ochroniepłoduludzkiegoiwarunkachdopuszczalnościprzerywaniaciążyorazozmianieniektórychinnychustaw(Dz.U.Nr139,poz.646).
23Wobecnymstanieprawnymnasciturusmożebyćtakżezapisobiercąwindykacyjnym-zob.art.9815wzw.zart.927§2k.c.Instytucjazapisu
windykacyjnegozostaławprowadzonadoKodeksucywilnegozdniem23.10.2011r.nowelizacjąz18.03.2011r.
24Zob.orzeczeniadotyczące:
a)roszczeńodszkodowawczychdzieckawobecosobyodpowiedzialnejzaśmierćojca,któramiałamiejsceprzedurodzeniemdziecka(orze-
czenieSNz8.10.1952r.,C756/51,NP1953/5,s.70-72;wyrokSNz4.04.1966r.,IIPR139/66,OSNC1966/9,poz.158,zglosami:A.Szpu-
nara,OSPiKA1966/12,poz.279,orazW.Woltera,NP1966/12,s.1613-1619;wyrokSNz11.01.1967r.,IPR510/66,OSNC1967/7-8,
poz.141);
b)roszczeńodszkodowawczychzaszkodę,jakiejdzieckopoczętedoznałonaskutekczynuniedozwolonegoskierowanegoprzeciwkomatce
wokresieciąży(wyrokSNz8.01.1965r.,IICR2/65,zglosami:M.Sośniaka,PiP1967/10,s.633-639,orazA.Szpunara,OSPiKA1967/9,
poz.220;wyrokSNz3.05.1967r.,IIPR120/67,OSNC1967/10,poz.189,zglosami:A.Szpunara,PiP1968/1,s.151-155,orazS.Szera,
NP1968/1,s.118-124;wyrokSNz3.06.1969r.,IIIPRN34/69,LEXnr4660);
AnitaLutkiewicz-Rucińska
73
