Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
TytułIII.Mienie
Art.441
prawamajątkowe.Słuszniewskazujesię,żezadaniemwykładnijestocena,wjakimznaczeniuustawapo-
sługujesięwkonkretnymprzypadkutympojęciem8.Przykładowo,wznaczeniuwęższymjestonoużywane
wart.863,871k.c.orazart.31,33k.r.o.Zkoleizszerszymrozumieniempojęciamajątkumamydoczynienia
wart.101i155k.r.o.
4.Majątekmożeprzysługiwaćtylkookreślonemupodmiotowiprawacywilnego.Zauważasięwzwiązkuztym,
żestanowionjedność,awięcżepodmiotemwszystkichwchodzącychwjegoskładpraw(bądźobowiązków)
jestokreślonaosoba,któramożemiećtylkojedenmajątek9.Niekiedymajątekpozostajewspólny,awięc
przysługujewięcejniżjednemupodmiotowi.Majątkiemwspólnymmożebyćwspółwłasnośćrzeczy(wtym
współwłasnośćnieruchomości),atakżewspólnośćprawistanówfaktycznych(np.wmałżeństwieispółce
cywilnej)10.
Art.441.[Mieniepaństwowe]
§1.Własnośćiinneprawamajątkowe,stanowiącemieniepaństwowe,przysługująSkarbowiPaństwaalboin-
nympaństwowymosobomprawnym.
§2.UprawnieniamajątkoweSkarbuPaństwawzględempaństwowychosóbprawnychokreślająodrębneprze-
pisy,wszczególnościregulująceichustrój.
I.Ryshistoryczny
1.Wykładniaart.441wymaganaświetleniakontekstuhistorycznego,zodwołaniemsiędotzw.zasadyjed-
nościmieniapaństwowego.Zasadatamiałaswojeźródłowart.8KonstytucjiPRLiokreślała,żemienie
ogólnonarodowenależydocałegonarodu.Wkonsekwencjiponieważnaródjestreprezentowanyprzezpań-
stwo,mieniebyłouważanezewłasnośćpaństwa,równieżwsensiecywilnoprawnym11.Jakwskazywano,
skupieniewłasnościwrękachpaństwamiałozapewnićprawidłowyrozwójgospodarkiorazsprawiedliwe
zaspokajaniepotrzebludzi12.Takrozumianazasadajednościwłasnościpaństwowejzostaławprowadzo-
natakżedoKodeksucywilnegowjegopierwotnymbrzmieniu.Zgodnieznieobowiązującymjużart.128
socjalistycznawłasnośćogólnonarodowa(państwowa)przysługiwałaniepodzielniepaństwu.Wgranicach
swejzdolnościprawnejpaństwoweosobyprawnewykonywaływimieniuwłasnymwzględemzarządzanych
przeznieczęścimieniaogólnonarodowegouprawnieniapłynącezwłasnościpaństwowej13.Zasadajedności
mieniapaństwowegonieodnosiłasiędospółdzielni,któreuznawanozapodmiotywłasnościspółdzielczej,
stanowiącejkategorięodrębnąodwłasnościpaństwowej(ogólnonarodowej)14.
2.Dopierozchwiląwejściawżycieustawyz31.01.1989r.ozmianieustawy-Kodekscywilny15zniesionazo-
stałazasada,żejedynieSkarbowiPaństwamożeprzysługiwaćprawowłasnościmieniapaństwowego,wwy-
nikuczegopaństwoweosobyprawneuzyskałyzdolnośćcodonabywaniaskładnikówmajątkowychnawłas-
ność.Komentowanyart.441,któryzostałdodanyustawąnowelizującąKodekscywilnyz28.07.1990r.16,
przesądził,żewłasnośćiinneprawamajątkowe,stanowiącemieniepaństwowe,przysługująSkarbowiPań-
stwaalboinnympaństwowymosobomprawnym.Wobecnymstanieprawnymprzyjętowięczasadępo-
8Zob.A.Sylwestrzak,Mienieimajątek[w:]Leksykonprawacywilnego-częśćogólna.100podstawowychhaseł,red.E.Bagińska,Warszawa2011,
s.121.
9J.Gola,G.Klich,Pojęciemieniapublicznego-dylematy,Sam.Ter.2013/3,s.38.
10Zob.M.Balwicka-Szczyrba,M.Glicz,A.Sylwestrzak[w:]Zarządmajątkiemwspólnym.Komentarz,red.M.Balwicka-Szczyrba,Warsza-
wa2016,s.13.
11Zob.m.in.uchwałaSNz18.06.1991r.,IIICZP38/91,OSNC1991/10-12/118.
12J.Frąckowiak,Majątekprzedsiębiorstwapaństwowegozeszczególnymuwzględnieniemprawnieruchomościwchodzącychwjegoskład,
PiP1990/4,s.40.
13Zob.uchwałaSNz18.06.1991r.,IIICZP38/91,OSNC1991/10-12,poz.118.Zob.teższerzejJ.Ignatowicz,Zmianywprowadzonedoksięgi
Ikodeksucywilnegoprzeznowelęz28.07.1990r.,PS1991/1-2,s.28;Z.Radwański,Wsprawieskutkówprawnychnowelizacjiart.128k.c.,
PiP1990/4,s.52.Znajnowszegoorzecznictwazob.postanowienieSNz5.10.2022r.,IICSKP1846/22,LEXnr3459979.
14TakwpostanowieniuSNz11.03.2022r.,IICSKP96/22,LEXnr3409478.
15Dz.U.Nr3,poz.11.
16Dz.U.Nr55,poz.321.
MałgorzataBalwicka-Szczyrba
159
