Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Dokróla,mojegopanaodtwojegosługiMarduk–szumu–sura.Niechajsiędobrzewiedzie,królowipanumojemu.
NiechajbogowieNabuiMardukbędąłaskawidlakrólapanamojego.
OjcieckrólamojegopanapodarowałmipolewkrajuHalahhi,pole,któredawałodo10miar–homerzboża.Przez
14latuprawiałemtopoleiniktniekwestionowałmoichpraw.Obecnienamiestnikprowincjiprzybyłdokraju
Barhalzi;gnębirolnika,łupijegodomizabieramupole.Król,mójpan,wie,żejestembiednymczłowiekiem,który
trzymałstrażwimieniukrólaiżeniezaniedbujęniczego,cosiętyczyinteresówpałacu.Teraz,gdykrólwidzi,
żezrabowanomipole,niechajkrólprzywrócimimojeprawa.Niechajnieumręzgłodu[69].
Zokresunowobabilońskiegopochodzinapisnatabliczceprzedstawiającykrólababilońskiego(NabuchodonozoraII
lubNabonida)jakoprzywracającegopanowanieprawa,wydającegosprawiedliwewyrokiiujmującegosięzanędzarzami
iwdowami.Tekstpokazujenajpierwbezprawieiucisk,jakiepanowałowkraju:
Jakpsypożeralisięnawzajem,silnygrabiłsłabego,wsądziesłabyniebyłrównysilnemu,bogatyzabierałwłasność
słabego,namiestnikniksiążęniechcielistanąćprzedsędziąpostronienędzarzaaniwdowy,sędziowie,doktórych
sięzwracali,niewydawalisprawiedliwegowyroku;sędziowiecibiorącłapówkiiprezentydoichsprawy
nieprzywiązująwagi,aprzestępcynieotrzymująkary.
Królwtymstanierzeczyniezwłoczniezabrałsiędoprzywracaniasprawiedliwości:
Czynieniaprawaisprawiedliwościniezaniedbywał,nieodpoczywałniwdzień,niwnocy,wyrokiidecyzje,które
Mardukowi,panuwielkiemu,podobałysiędladobrawszystkichludziiosadAkaduustanawiał,ponaradzie
iprzemyśleniuwydawałdekretyiprzepisydladobramiastaustanawiał,nowąsiedzibęsąduzbudował,ustanowił
przepisy…
Wdalszymciągutekstopisujeprzypadekjednegozpoddanych,którypróbowałwpłynąćnawyroksąduużywając
kłamstwifałszywychświadectw.Królkazałściąćmugłowęiposłaćjąprzezcałykraj.Ponadtokazałwykonaćtakże
kamiennągłowęnapodobieństwogłowyściętegoczłowiekaiumieścićnaniejtabliczkęznapisemopisującymjego
przestępstwo.Tękamiennągłowęumieszczononazewnątrzbramysądu,abykażdymógłjązobaczyć.Przykładtenmiał
oddziaływaćodstraszająconaniegodziwców.Wtensposóbkrólzlikwidowałbezprawieiuradowałsercabogów:
Braniełapówekidawanieprezentówmiędzyludźmizlikwidował,sytuacjęwkrajupolepszył,pozwoliłkrajowiżyć
wspokojuiniedałnikomuichniepokoić.SercabogaSina,SzamaszaiIsztar,tojestbogaBelaiboginiBeltija
iNabu,którzymieszkająwEsagilaiEzida,jegopanówuradowałiwczasiejegosprawiedliwegopanowania
imiłościwychrządównastałąofiaręzgodzilisię.
Następnietekstopisujeinnyprzypadekinterwencjikróla.Jedenzpoddanychoskarżyłinnegoodokonaniemorderstwa,
leczniemógłtegoudowodnić.Obajprzetozostalizrozkazukrólewskiegopoddanirytuałowiordaliów:wrzuconoich
doEufratu.Tego,któryzostałniesłusznieoskarżony,bógrzekibezpieczniesprowadziłnabrzeg.Zaśjegofałszywy
oskarżycielzniknąłwwodzieidopieropopołudniujegociałowypłynęłozrzeki,całepokrytewrzodamiiporanione.
Przytoczonedwaprzykładyinterwencjikrólawkonkretnychsytuacjachjegopoddanych—obazakończone
sprawiedliwymrozstrzygnięciem—umacniałyautorytetkrólewskiiprzywracałyufnośćpoddanychwrzeczywistą
realizacjęprzezmonarchęjegopodstawowychzadańgwarantaposzanowaniaprawaizaprowadzeniasprawiedliwości.
Tabliczkakończysięopisemobfitychofiar,jakiewładcadostarczałbogom[70].
Jestcharakterystyczne,żeobowiązekposzanowaniaprzezwładcęprawanadanegopoddanymznalazłswoje
odzwierciedlenietakżepodczasrytuałuakitu—świętaNowegoRokuobchodzonegowBabiloniezawszezudziałem
króla.Podczasuroczystościtrwającejkilkadni,posągMardukaniesionywprocesjiopuszczałmurymiastaiudawałsię
doświątynibitakitinaczascorocznegoobowiązkowegooczyszczaniajegoświątyni.Rytuałzawierałmodlitwy,które
recytowałtakżekróldladobracałegokraju,orazinneobrzędy.Podczasjednegoznicharcykapłanpoliczkowałkróla,
atenzalewałsięłzami.Obfitełzykrólewskiegoponiżeniabyłydobrąwróżbądlakraju.Królwypowiadałwówczasm.in.
takiesłowa:„Nieuderzałemwpoliczekprotegowanychobywateli,aniniepowodowałem,abybyliupokorzeni!”
Przestrzeganieprawa,którenadałsamwładca,byłotraktowanezcałąpowagą[71].
IdeakrólajakogwarantaprawaisprawiedliwościjestdobrzeudokumentowanauSemitówzachodnich.WUgaritprawo
isprawiedliwośćzostałynawetuosobioneiubóstwioneznajdującsięnaliściebóstw.Ichpersonifikacjajestpoświadczona
wFenicjijeszczewczasachFilonazByblos(ok.64–141r.n.e.)[72].
Winskrypcjach,którekrólowieperscypozostawiliposobie,wyrażająsweposzanowanieprawaidążenie
dosprawiedliwości.Wynikałotowichprzypadkutakżezwyznawanejprzeznichreligiizaratusztriańskiej,którakładła
dużynacisknaprawepostępowanieswychwyznawców.Wtymprzypadkuideakrólazaprowadzającegoprawo
isprawiedliwośćkorespondowałazewskazaniamizaratusztrianizmu:życiazgodniezaszą—sprawiedliwością
iwłaściwymporządkiem.NainskrypcjiwyrytejnaskaleBehistunnarozkazDariuszaI,gdziedokumentujeonswoje
walkizbuntownikami,królopisującpokonaniebuntownikaGaumatyzaznacza,że„zwróciłludziompastwiskaibydło,
iczeladźidomy,któremagGaumataimodebrał”.Przywrócenieporządkuporebeliijesttuwyraźniezaznaczone.Nieco
dalejwtekścietejsamejinskrypcjiczytamy:„Przestrzegałemściśleprawa.Niegnębiłemanisłabego,anisilnego…
Ktopostępowałźle,tegosurowokarałem”.Króljawisięzatemjakomodelowyprzykładposzanowaniaprawaiopiekun
