Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
wpierwszymrokurobiłypotrzebnecegły.
Gdynadszedłdrugirok,
wzniosłyszczytEsagili,odpowiednikaapsu.
Zbudowałyzikuratwysokiapsu
idlaAnu,EnlilaiEa…ustanowiływnimmieszkanie.
Onwmajestacieprzednimizasiadł
ibacznieoglądałjegorogi,którerównebyłypodstawieEszarry[4].
WtensposóbzostałzbudowanyBabilonijegogłównaświątyniaEsagila.NatomiastbógMardukwdalszejczęścimitu
nazywanyjestwielomaimionami,doktórychprzyporządkowanesązasługitegobóstwadlainnychbogówidlaludzi.
Spośródwielkichdzieł,którychdokonałMardukdlaludzkości,wymienionezostały:nałożenienaludzibojaźnibożej
isprawowanieprzeznichkultubogów,podarowanieimziemiuprawnej,przygotowaniebruzd,stworzenieziarnailnu.
Mardukstworzyłtakżebogactwoidobrobyt,ustaliłobfitośćwkraju.Onjestnadzorcąkanałów,czyniziemięurodzajną,
dostarczaogromnestosyzebranegoziarnadlakraju.Mardukzarządzasprawiedliwością,wykorzenianieprawąmowę
ioddzielakłamstwoodprawdy.Onukładarozstrzygnięcia,ustanawiapanowanie[5].
Jakwidaćzpowyższegozestawienia,działalnośćMardukadlaludzkościkoncentrujesięgłówniewokółzapewnieniajej
obfitychzbiorówidobrobytu.WymienionotakżezawiadywanieprzezMardukasprawiedliwościąiwładzą.Światbogów
iludziuporządkowanyprzezMardukawydajesięzatemtrwałyistabilny.
Tenboskiporządekjestjednakzagrożonyprzezsiłychaosu.Imbardziejświatoddalasięodmomentustworzenia,tym
bardziejporządektenjestzagrożony.Koniecznajestzatemwalkazsiłamichaosu,abyutrzymaćładnaturalny
ispołeczny.ToprzeciwstawienieporządkuichaosucharakteryzujesztukęMezopotamii.Dzikiezwierzętaitrudnedziś
dozidentyfikowaniapostaciemitologiczne,którezagrażająnaturzeijejpłodności,zostałyprzeciwstawionepostaci
ujarzmiającegojeherosa.Takiewyobrażeniabyłyrozpowszechnionezwłaszczawgliptyce.Przedstawianynapieczęciach
herosjest—jaksięwydaje—strażnikiemczuwającymnadzachowaniemporządkuwszechświataigwarantującym
sprawiedliwośćspołeczną[6].
Wepocenowoasyryjskiejmotywwalkizsiłamichaosuzostał—jakmożnamniemać—wykorzystanywideologii
królewskiej.Polowania,któreopisywaliiprzedstawialiplastyczniewładcyasyryjscy,byłyceremoniąlubrytuałem
oznaczeniutakżesymbolicznymireligijnym.Polującnadzikiezwierzętakrólpotwierdzałswązdolnośćdosprawowania
rządówizagwarantowaniaporządkunaturalnego.KrólAszurnasirapliIIwswejinskrypcjiznalezionejwpałacuwKalach
takopisujeswedokonaniapodczaspolowania:
NinurtaiPalil,dlaktórychmójurządjestukochany,przyznalimidzikiezwierzętaipola,inakazalimipolować.
Zabiłem450potężnychlwówipozbawiłemżycia390dzikichbestii…,powaliłem200strusi,jakgdybybyłyptakami
wklatceipojmałem90słoni…,50żywychdzikichbyków,140żywychstrusi,20potężnychlwówschwytałemprzy
pomocymojejbroni…[7].
Królewskiepolowaniazostałyteżprzedstawionenareliefachwpałacupółnocno–zachodnim.Widaćnanichwładcę
narydwaniestrzelającegozłukudolwa.ZkoleinareliefachzpałacupółnocnegoAszurbanipalaprzedstawionosceny
polowaniategowładcynalwy.Symbolicznycharakterpolowaniaprzedstawionowsceniepokazującejmonarchę
ubranegowszatęceremonialnązdiadememnakrólewskiejtiarze,wylewającegowinozkielichanaciałazabitych
lwów[8].
Wepoceperskiejmotywwalkisiłporządkuzzagrażającymchaosemzostałwnowysposóbwyrażonywreligii
zaratusztriańskiej.PropagowałaonawiaręwjednegobogaAhuraMazdę,którywyłoniłzsiebiejakosweatrybuty,cechy
ifunkcjesześciuAmeszaSpentów,którebyłytraktowanejakodobrebóstwa,zastępującdawnychbogówirańskich.
WśródAmeszaSpentówistotnajestdlanaszwłaszczaAszaWahiszta—prawośćdoskonała,właściwyporządek
—wdziedziniemoralnejprzejawiającysięwprawieisprawiedliwości.AmeszaSpentyopiekująsięróżnymisferami
przyrodyikategoriamiludzi,np.samAhuraMazdaopiekujesiękapłanami.AmeszaSpentywyrażajązatemto,codobre
naświecie,słuszneiprawe.Określasiętopojęciemaszy.Wpojęciuaszyzawierasięwszelkasłusznośćisprawiedliwość,
czyliprawoleżąceupodstawbożegoporządku.Jestonaprzeciwieństwemkłamstwatraktowanegojakoźródłowszelkich
przejawówzła,określanegopojęciemdrug.PochodzionoodprzeciwnikaAhuraMazdy—złegoduchaAngraMainju.
Temuzłemuduchowipomagajązastępydemonówzwanychdewa.Uosabiająoneludzkiegrzechy,słabościichoroby.
Dualizmsiłdobraizłajestnajbardziejcharakterystycznącechąreligiizaratusztriańskiej.Naświecietoczysięnieustanna
walkamiędzysiłamidobraizła.Naprzeciwkosiebiestająasza—jakodobro,prawość,światłość,idrug—jakozło,
kłamstwoiciemność.AszapochodziodAhuraMazdy,adrugodAngraMainju[9].Świętaksięgazaratusztrianizmu
Awestatakotoprzedstawiadoktrynędualizmu:
Otosąpierwotneduchy,któreprzebywająparami,leczkażdyznichdziałaniezależnie.Jedenznichjestlepszą
istotą,drugigorszą,jeślichodziomyśli,słowaiczyny.Niechwszyscymądrzyludziewybiorąjednego,właściwego.
Niewybierzcietakjakludzieczyniącyzło!
Gdynadejdąobaduchy,jedenznichbędziechciałstworzyćżycie,aniebouczynićNajwspanialszymDuchowym
Stanem.Druginatomiastbędziechciałstworzyćniebyt,azeświatauczynićPiekło.
Każdyznich,poukończeniuczynustworzenia,wybieraswójwymiar.Ten,którymawsobiezło,wybieranajgorszą
