Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Hammurabiego.Wsytuacji,gdyzmarłojciecrodziny,awiększośćjegosynów,zwyjątkiemnajmłodszego,jużsię
ożeniła,braciadokładalidojegoczęścizdziedzictwasumęnaufundowaniemupodarkuswadziebnego(§166).
Małżeństwoposiadałoformękontraktucywilnego,cobyłopowszechnieakceptowane,zewzględunajegogłównycel:
spłodzeniepotomstwa.Prokreacjabyłabowiemzasadniczymigłównymmotywemzawieraniazwiązkówmałżeńskich.
Uważano,żebogowiebłogosławiąmałżonkomlicznympotomstwem.WewspominanejwcześniejLegendzieoKerecie
motywtenwystępujejakozasadniczyceldziałaniagłównegobohatera.Napoczątkuopowiadania,gdyKeretdowiedział
sięoutraciecałejswejrodziny,wzburzony,zalewającsięłzamiudałsiędoswejkomnaty,gdziewkońcuzasnął.Weśnie
ukazałmusiębógEl,pytającopowodyrozpaczyKereta.Elpróbowałgopocieszyćofiarowującmukosztownepodarki.
Keretodpowiedział,żeniepotrzebujetego,apragniejedyniepotomstwa.ProsiłwięcbogaEla,abymógłspłodzićsynów
ipomnożyćpotomstwo.EldopomógłKeretowiidziękiwskazówkomboga,Keretzdobyłnowążonęidoczekałsię
licznegopotomstwa[64].WpochodzącejtakżezUgaritLegendzieoDanieluiAqhacie,tytułowyDanielcierpiał,ponieważ
niemógłdoczekaćsiępotomka.Ztegopowoduprzezsześćdnijadłboskielekarstwoipiłleczniczynapój.Posiedmiu
dniachzlitowałsięnadnimBaaliprosiłEla:„Pobłogosławgowięc,oBykuElu,mójojcze,dajmusiłę,oStworzycielu
stworzeń,abymiałwdomusynaipotomkawswoimpałacu”.ElwysłuchałprośbyBaalaipobłogosławiłDanielowi.
WkrótcenarodziłsięmusynAqhat[65].
Spłodzeniepotomstwabyłonajważniejsząwartościąicelem,dlaktóregozawieranomałżeństwo.Gdyjednakmałżonka
niedawałaupragnionegopotomka,amążzmarł,czynionowszystko,abybrakowipotomstwazaradzićwinnysposób.
Wsytuacji,gdymążzmarł,anieudałomusięwzbudzićpotomstwazażycia,prawośrednioasyryjskieprzewidywało
poślubienieprzezwdowęjednegozbracizmarłegomęża,któregowskażeteść.Mogłateż,jeślitegochciała,poślubić
teścia(Tab.A,§33).Byłototzw.prawolewiratu.Nawiązujedoniegotakżeinnyprzepisśrednioasyryjski,który
upoważniałżonęzmarłegomężadopoślubieniasynaswegomężazpoprzedniegomałżeństwa,jeślitenosiągnął
wymaganywiek10lat.Jeślitakiegowiekunieosiągnął,wówczasojciecwdowymiałwybór,mógłdaćswejcórce
małoletniegosynajejzmarłegomężaluboddaćpodarekswadziebnyiwycofaćswącórkęztejrodziny(Tab.A,§43)[66].
Zokresunowoasyryjskiegozachowałsiędokument,któryilustrujejeszczeinnysposóbzabezpieczeniasięnawypadek
brakupotomstwa.Tymrazemchodziosytuację,gdymałżonkaniemożedaćsynamężowi:
JeśliSubijetuniezajdziewciążęinieporodzi,nabędziesłużebnicęnaswojemiejsceidająwswymzastępstwie,
atawydanaświatsynów.Synowiebędąjejsynami.Jeślilubisłużebnicę,zatrzymają.Jeślijejnielubi,sprzedają.
Kontraktprzewidywał,żewprzypadkubrakunaturalnegopotomstwa,Subijetudostarczyswemumężowiniewolnicę,
zktórąonspłodzipotomków.CiostatnibędąuważaniprawniezasynówSubijetu.Tapraktykabyłarozpowszechniona
nacałymstarożytnymBliskimWschodzie[67].
Społeczeństwostarożytnemiałostrukturępatriarchalną.Takżemałżeństwoirodzinamiałycharakterpatriarchalny.
Bezwzględniedominowałwniejmążiojciecrodziny.Każdezmałżonkówmiałoinnyzakresobowiązkówiodmienne
stanowiskowmałżeństwieirodzinie.Dominującapozycjamężczyznyprzejawiałasięnawielupłaszczyznach.Tylko
onmógłmiećopróczprawowitejmałżonkitakżelegalnenałożnice,którymibyłyzazwyczajniewolnice.Dzieci,któremiał
ztyminiewolnicami,mógłuczynićswymiprawnymispadkobiercaminarównizdziećmi,któreposiadałzeswą
prawowitąmałżonką(§170).Akadyjskieradymądrościprzestrzegałyjednakmężówprzeddawaniemswymniewolnicom
zbytwielkichuprawnieńwdomu,abyniepoczułysięonezbytpewnymisiebie:
Nieszanujniewolnicywswoimdomu,
takjakżonaniechonanieopanujetwojejsypialni…
Gdydziejecisięźle,niewydźwigniecięztwegonieszczęścia,
wwaszychsporachbędzieciwymyślać,
cześćiuległośćnieistniejądlaniej[68]
Podstawowymiobowiązkamiżonybyławiernośćigospodarność.KodeksHammurabiegoprzewidywałsurowekary
zacudzołóstwomałżonki:razemzcudzołożnikiembylizwiązaniiwrzucenidowody,jednakżemążmógłdarowaćswej
żonie(§129).Znamiennesąprzepisywtejmateriiprawaśrednioasyryjskiego:zacudzołóstwotakżegroziłakaraśmierci
obuwinnym(Tab.A,§13),alejeślimężczyznaniewiedział,żemadoczynieniazmężatką,wówczasniebyłkarany.
Natomiastzdradzonymążmógłpostąpićzeswążonąwedługwłasnegouznania(Tab.A,§14).Takżeinneprzepisy
średnioasyryjskieskrupulatnierozróżniały,czywinowajcawiedział,żemadoczynieniazmężatką.Świadomewspółżycie
zczyjąśżonągodziłobowiembezpośredniowprawajejmęża,stądwykroczenietobyłoznaczniesurowiejkaraneniż
wprzypadkuwdowyczyrozwódki.Należyteżpamiętać,żecudzołóstwodotyczyłotylkożony.Żadenzprzepisów
ocudzołóstwieczytoKodeksuHammurabiego,czyteżprawśrednioasyryjskichniedotyczyłmężczyzny.
RóżnietraktowanibylimałżonkowiewKodeksieHammurabiego,jeślichodzioodpowiedzialnośćzadługi.Żona
odpowiadałazadługimęża,którepochodziłysprzedzawarciamałżeństwa.Mążmógłdaćjąwzastaw,mógłjednakże
napisaćtabliczkęuwalniającąjegożonęododpowiedzialnościzajegouprzedniedługi.Zależałotoodwolimęża(§151).
Samnatomiastnieodpowiadałzauprzedniedługiswejmałżonki.
Dominującapozycjamałżonkawystępowałatakżewprzypadkuustaniamałżeństwazpowodudługiejnieobecności
