Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
masymięśniowejwydolnegomięśniasercaorazzwolnienieakcjiserca(awięczwięk-
szenieobjętościkrwinapływającejdokomórwczasiedłużejtrwającejprzerwy)sprzy-
jajązwiększeniuobjętościwyrzutowejtak,aby–mimomiernejbradykardii–zwięk-
szyłasięwpewnychgranicachpojemnośćminutowaserca.
Wprocesachprzystosowawczychmożnawięcodróżnićodczynyregulacyjne
czynnościoweorazzmianyprzystosowawczeanatomiczne(strukturalne).Dotyczy
torównieżodczynówprzystosowawczychwwarunkachpatologicznych.Przebywanie
wśrodowiskuoobniżonymciśnieniuatmosferycznymjestzrazuprzyczynązwiększenia
pojemnościminutowejsercaorazwentylacjipłuc,atakżeuruchomieniazasobówkrwi
zezbiornikówzalegania,późniejzaśzwiększeniaodnowyszpikowejkrwinekczerwo-
nych.Wprzebiegunabytychwadsercaprzerostmięśniaodpowiedniejkomoryi/lub
przedsionkamożeprzezdługiczaszapewnićutrzymaniewzględnieprawidłowychsto-
sunkówhemodynamicznych.
Zjawiskaadaptacji(takjakikażdareakcjaustrojunadziałającynańbodziec)
mogąmiećcharakternormoergiczny(tj.adekwatnydorodzajuinasileniabodźca),
hiperergiczny(tj.nadmierny,częstodlaustrojuniekorzystny)orazhipoergiczny(nie-
dostateczny,zwykleświadczącyozłymstanieczynnościowymorganizmu).
HOMEOSTAZAAPROBLEMZDROWIAICHOROBY
UKŁADYREGULACYJNELINIOWEINIELINIOWE
Parametrypodstawowychczynnościustrojuutrzymująsięwwąskichgrani-
cach.Procesykontrolującecałośćtychzjawisknazywamyprocesamiregulacjifunkcji
ustroju.Dotycząone–takmożnaspojrzećnaorganizmludzkiizwierzęcy–hierar-
chiczniewzajemniezesobąpowiązanychukładów,zktórychkażdyjestnaogółzjednej
stronyogniwemwukładzielubukładachnadrzędnych,zdrugiejzaśsamskładasię
zbardziejelementarnychpodukładów.Każdyukładwłączonywprocesyregulacyjne
otrzymuje,atakżewysyłapewnąinformację:odpowiedniotzw.sygnaływejścia(zwykle
pochodząceodinnychsystemów)orazsygnaływyjścia(skierowanekuinnymsyste-
mom,leczniekiedyikuwłasnemusystemowi).Połączenianerwoweorazzależności
humoralneumożliwiajątworzeniewustrojusieciukładówregulacyjnychozłożonej
strukturzematerialnejiskomplikowanychzależnościachczynnościowych.
Zależnośćmiędzybodźcem(tj.sygnałemwejścia)aodpowiedzią(tj.sygnałem
wyjścia)możebyćliniowalubnieliniowa*.Badającczynnośćżywegoustroju,zależno-
ściopisywanewkategoriachdynamikiliniowejwykazywanowzakresieograniczonym
(iczęstotylkowpewnymprzedzialewartościrozpatrywanychparametrów).Rozwój
metodmatematycznychorazichzastosowaniedobadańnadsygnałamiaperiodycz-
nymidoprowadziłodowniosku,iżprocesyokreślanemianemfloscylacjinieliniowych”
dotycząprawdopodobniebardzowielu(jeżeliniewszystkich)procesówfizjologicznych
(Schmid-Scho
unbein,1996).
Dynamikaczynnościowychukładównieliniowych(równieżukładówżywego
ustroju)wykazujedużąróżnorodność.Układytemogązachowywaćpewienstan
względnejrównowagi(ang.steadystate),cowustrojuzwierzątciepłokrwistychiczło-
wiekamożeodpowiadaćdynamicznejrównowadzehomeostatycznej,mogąteżwyka-
*Jeżelinapewiensystemdziałajądwasygnaływejściowe,aodpowiedźsystemu(tj.sygnał
wyjściowy)jestsumąalgebraicznąobuodpowiedzi,jakiewywołałybysygnaływejściowedziałającepo-
jedynczo,tomówimy,żezależność(odpowiedź)macharakterliniowy.Podobniemówimyoliniowym
charakterzeodpowiedzi,jeżelinasilenieodpowiedzi(tj.sygnałnawyjściu)zwiększysięnp.2-krotnie,
gdywtymsamymstopniuzwiększymynasileniesygnałuwejściowego.
27
