Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
(możewszystkich)czynnościustroju.Chodzitunietylkoooscylacjewokółaktualnej
wartościsygnałunastawczego(naogółtymwiększe,imbardziejregulacjafunkcjistaje
sięregulacjąpatologiczną),aleiowahaniawynikającezistnieniarytmówbiologicz-
nych,np.rytmuokołodobowego.Dlaprzykładu:stężenieżelazawsurowicykrwijest
wyższeranoniżwieczorem(ogodz.8.00ok.140ug/dl,stopieńwysyceniatransferry-
nyok.47%,stężenieżelazaogodz.22.00ok.40ug/dl,stopieńwysyceniatransferryny
ok.14%).Podobnespostrzeżeniadotycząwydzielaniawieluhormonów,przede
wszystkimkortyzolu.Ważnyjesttakże,równieżzuwaginawtórnezmianyinnychpa-
rametrów,rytmokołodobowyczynnościautonomicznegoukładunerwowego:wdzień
przewagajegoczęściwspółczulnej,wnocy–przywspółczulnej.Wwarunkachchoroby
rytmdobowyniektórychfunkcjimożeulecodwróceniu,np.rytmwydalaniawody
isoduzmoczemwprzebieguniewydolnościkrążenia.
PRZEBIEGIZEJŚCIECHOROBY
Choroba*przejawiasię(pookresieutajenia–patrzniżej)objawami.Nauka
oobjawachchoróbokreślanajestmianemsymptomatologii.Objawypodmiotowe,
czylisubiektywne(ang.symptoms),odczuwachory(aczkolwieklekarzlubosoby
zotoczeniamogąpodejrzewaćichistnienie,jeżelizmieniasięzachowaniechorego).
Objawyprzedmiotowe,czyliobiektywne(ang.signs),sąuchwytnebadaniemlekar-
skim.Przykładempierwszychmożebyćuczucieosłabienia,znużenia,niechęćdopracy
(uprzedniochętniewykonywanej),utratałaknienia;przykłademdrugich–gorączka,
przyspieszeniei/lubzmianymiarowościakcjiserca.Objawypodmiotoweczęsto(ale
niezawsze)pojawiająsięwcześniejniżobjawyprzedmiotowe.Zespół(ang.syndrome)
jestzbioremobjawówrazemwystępującychicharakteryzującychokreślonąjednostkę
chorobową.
Międzyzadziałaniemczynnikapatogennegoaujawnieniemsięobjawów
chorobyupływazwykle(aleniezawsze:przykłademmożetubyćurazmechaniczny)
pewienokres.Gdychodziochorobęzakaźną,mówimyookresiewylęgania**(stadium
incubationis),wprzypadkuinnychchorób–ookresieutajenia.Wielenarządówdys-
ponujebowiemznacznąrezerwączynnościową,cosprawia,żenarastającyproces
patologicznyujawniasięczęstodopierowówczas,gdyzmianystrukturalneosiągnęły
jużznacznystopieńzaawansowania(np.objawyniewydolnościkorynadnerczypoja-
wiająsięwówczas,gdyzniszczeniuulegnieconajmniej
9
/
10
kory;stężeniemocznikalub
kreatyninywsurowicykrwiosiągagórnągranicęumownychwartościprawidłowych
dopierowówczas,gdyliczbasprawnychnefronówwobunerkachobniżysięzok.2mln
dook.600000).Uwarunkowanechorobąograniczenierezerwyczynnościowejjakie-
gośnarządulubukładumożnawykryćwokresieutajeniaodpowiednimiczynnościo-
wymipróbamiobciążeniowymi.
Wchwiligdyrozwijającesięzaburzeniazaczynająprzeważaćnadmożliwo-
ściamiichkompensacji,pojawiająsiępierwszeobjawychoroby,zwanezwiastunami
*
Odpewnegoczasunarastaunasskłonnośćdozamiennegoużywania(tj.stawianiajakby
znakurównościmiędzynimi)terminówflchoroba”orazflschorzenie”.Sprzyjatemupraktykakorek-
torówjęzykowychwydawnictwlekarskich.Aleflchoroba”iflschorzenie”niesątymsamym:coinnego
byćchorym,coinnegobyćschorzałym.Niemowlęodwodnionewnastępstwiebiegunkiletniejmożebyć
ciężko,nawetśmiertelniechore,niktjednakmającywyczuciejęzykoweniepowie,iżjestonoschorzałe.
Taknatomiastmówimyoczłowiekusteranymżyciem,odlattrapionymlicznymichorobami.Alter-
natywądlaflzdrowia”jestzatemflchoroba”(anieflschorzenie”).
**
Odwylęganiachorobyzakaźnejnależyodróżnićnosicielstwodrobnoustrojówlubwirusów
chorobotwórczychprzezosobyniewykazująceoznakchorobyikwalifikowanejakozdrowe.
38
