Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Rycina5.5.
Jedenzukładówpołączeńwobrębiejąderpodstawywrazzjegoneuromediatorami.
iekspresjiruchu.Narycinie5.5przedstawionoschemat(wrazzneurotransmitterami)
jednegoznajistotniejszychukładówtakiejregulacji.
Najczęstszejednostkichorobowewywołaneuszkodzeniemzwojówpodsta-
wyto:chorobaParkinsonaizespołyparkinsonowskie,pląsawica,atetoza,dystonie,
balizm,chorobatików,drżenia.
Jakwspomnianojużwcześniej,uszkodzeniejąderpodstawywiążesięzwystą-
pieniemdwojakiegorodzajuzaburzeń:
1.Ruchowych(ekspresjiruchu).Przyczymmogąonemiećpostać:
a)hiperkinez(flnadmiarruchów”wpostaciruchówpląsawiczych,ateto-
tycznych,dystonicznych,balicznych,mioklonicznych,tikówidrżeń),
b)hipokinez(bradykinez),akinez(spowolnienieruchów,ubóstwooraz
zniesienieruchówmimowolnychimimicznych).
2.Napięciamięśniowego,któremogąsięwyrażać:
a)wzmożeniemnapięciamięśniowego;uważasię,żeodpowiedzialneza
tenstanjestuszkodzeniegałkibladejlubistotyczarnej,
b)obniżeniemnapięciamięśniowego,którejestkonsekwencjąm.in.uszko-
dzeniaprążkowia(jądroogoniasteorazskorupa).
Chorobywynikającezuszkodzeniająderpodstawycharakteryzująsięobjawa-
mizkażdejzpowyższychgrup(zob.następnypodrozdział).
CZUCIE
Świat,zarównotennasotaczający,jakitendziejącysięwnaszymwnętrzu,pełenjestin-
formacjiróżnorodnychtakpodwzględemjakości,jakiilości.Odichwłaściwegowykorzystaniazależy
naszecodzienneżycie.Danetedocierajądonasbezudziałunaszejwoli,następniesąprzetwarzane
przezróżnetypyreceptorównaimpulsy,które–przemierzającdroginerwowe–podlegająprocesom
torowaniaihamowania(działanieendorfinkojącebólpoleganaswoistympobudzaniureceptorów
hamującychtransmisjęnerwową).Następnie,nawyższychpiętrachOUN,bodźceteczęstouzyskują
emocjonalnezabarwienie(przyjemnelubnie–patrzwzgórze),bywreszciepoddaćsiępełnejanalizie,
procesomkonsolidacjiikojarzeniawośrodkachkorowych.
Wśródreceptorówwrażliwychnaróżnerodzajeinformacjimożemywyróżnićnastępującetypy:
1)eksteroreceptory,receptoryczuciapowierzchownego–położonewobrębiepowłok,
odbierająwrażeniadotyku,ucisku,temperatury,bóluismaku;biorątakżeudziałwczu-
ciuepikrytycznym(subtelneróżnicowaniebodźcówskórnych,rozróżnianieznakówpi-
sanychnaskórze–dermoleksja),
2)proprioreceptory,receptoryczuciagłębokiego–zlokalizowanewmięśniachiichroz-
cięgnach,torebkachstawowych,więzadłachorazwczęściprzedsionkowejnarząduprzed-
sionkowo-ślimakowego,odbierająinformacjeopołożeniuposzczególnychczęściciała
względemsiebie,kształcieimasieprzedmiotów(bezudziałuwzroku),wibracjach,
75
