Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
3.ZDROWIEICHOROBA
JanW.Guzek
OGÓLNYPOGLĄDNAZDROWIEICHOROBĘ
Oistotęchorobypytanoodzamierzchłejprzeszłości–odpowiedźznajdowano
naprzódwzabobonie,potemwmagiiiprymitywnychwierzeniachreligijnych.Rozwój
nauklekarskichsprawił,żetakieujęciezagadnienianależyjużdoprzeszłości*.Skłon-
nośćdoprzypisywaniachorobomprzyczynnaturalnychpojawiłasięjużwepoceHi-
pokratesa.NowoczesnakoncepcjachorobydatujesięodczasówRudolfaVirchowa,
KlaudiuszaBernardaiWalteraCannona.Virchowsądził,iżchorobajestprzejawem
zjawiskżyciowychprzebiegającychwwarunkachnieprawidłowych,przyczymodpo-
wiednieodchyleniamająbyćjedynienaturyilościowej.Bernardwykazał,iżcechą
prawidłowegoustrojujestzachowaniestałościśrodowiskawewnętrznego.Cannon
przedstawiłkoncepcjęhomeostazyimechanizmówutrzymującychjejrównowagęoraz
opisałogólnyprzebiegodczynówregulacyjnychwwarunkachzdrowiaichoroby.
Pojęciazdrowiaichorobyodnosząsiętylkodoistotyżywej:zwłokiniecho-
rują.Życiekażdegoznas,odpoczęciadośmierci,toczysięalbowwarunkachtego,co
nazywamyzdrowiem,albotego,cookreślamyjakochorobę(pamiętajmy,oczymniżej,
iżostrejgranicymiędzyzdrowiemachorobąniema).Zdrowieczychorobanieistnieją
samedlasiebie:totylkoaktualnacharakterystykażywegoorganizmuwarunkujemoż-
liwośćokreśleniategoostatniegojakozdrowegoczychorego.
Wpotocznejmowiezdrowieichorobęuważamyzapojęciaosobne.Wrze-
czywistościsąonenierozłączne:definicjajednegoznichwoderwaniuodokreślenia
drugiegoniejestmożliwa.Cowięcej,orzeczeniecodozdrowialubchoroby–wkon-
sekwencjizaś,codopotrzebnychpoczynańrozpoznawczychiterapeutycznych–
opierasięwkonkretnychokolicznościachnakryteriachnietyleuniwersalnych,co
raczejindywidualnych,tj.przydatnychdlaaktualnierozpatrywanegoprzypadku.Moż-
*Wmiaręrozwojuwiedzypoznanowszakżezwiązekprzyczynowymiędzywystępowa-
niemniektórychchoróbapodejmowanymiprzezczłowiekaświadomymidecyzjamicodowłasnego
postępowania.Abynieprowokowaćreakcjiemocjonalnych,pomińmysferęzachowaniaseksualne-
goczynarkomaniiiprzytoczmy,spośródwielumożliwych,przykładytrywialne:skutkipaleniaty-
toniu(jakonastępstwodecyzjipodejmowanejindywidualnie)orazkonsekwencjedegradacjiśro-
dowiska(jakorezultatdecyzjipodejmowanejprzezspołeczeństwo).Otóżnikt,ktodziśdokonuje
wyboruwtejmierze,niemożepowiedzieć,iżniewieoprawdopodobnychjegoskutkach.Mimoto
zarównojednostka,jakispołeczeństwo,ażnadtoczęstowyżejsobieceniądoraźną,choćzwodni-
cząsatysfakcjęniżodleglejszywczasieuszczerbekwłasnegozdrowia.Wobectakiegostanurzeczy,
czyżnienależyprzypomniećstarejzasadyUlpiana,żeflvolentinonfitiniuria(chcącemuniedziejesię
krzywda)”?
20
