Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Gdychorobakończysięwyzdrowieniem,anawetpowrotemdopełnegozdro-
wia,toprocestakizazwyczajprzebiegastopniowo.Tenokreszdrowienia(rekonwa-
lescencji)trwaróżniedługo–naogółtymkrócej,imnasilenieprzebytejchorobybyło
mniejsze,achoryjestmłodszyiwydolnośćjegoorganizmuwiększa.
Jeżelizawiodąmechanizmykompensacyjneustrojuorazstosowaneleczenie,
tochorobakończysięśmiercią(zejścieśmiertelne:exitusletalis).
PATOGENEZAOGÓLNA
Patogenezajestnaukąomechanizmachrozwojuchorób,sanogeneza*nauką
omechanizmachzjawiskzmierzającychdoeliminacjizmianchorobowych.Patogeneza
chorobyobejmujeposzczególneogniwatzw.łańcuchapatogenetycznego,prowadzą-
cegodozaburzeńskładającychsięnapełnyobrazchoroby.Chorobaniejestbowiem
zjawiskiemstatycznym,leczprocesemdynamicznym,owłasnejwkażdymprzypadku,
unikatowejhistoriiodnoszącejsiędoindywidualnegoorganizmuwokreślonychoko-
licznościachiaktualnychuwarunkowaniach.Procesywchodzącewcałośćłańcucha
patogenetycznegozależązatemnietylkoodczynnikapatogennego,alerównieżod
ogółuwłaściwościustroju.
Wwarunkachdługotrwającejchoroby(tj.wwarunkachwyraźnejpatologicz-
nejregulacjifunkcji)możerozwinąćsięproceswyrównania(kompensacji).Takjak
iprocesprzystosowania(por.str.25),proceskompensacjizwiązanyjestzezmianą
wartościsygnałunastawczego.Zakresregulacjifunkcjijednak,przeciwnie,raczejsię
wówczaszmniejsza.Jeżelizmianykompensacyjneokażąsięniewystarczające,do-
chodzidoniewyrównania(dekompensacji),przyczymzwykleobjawychorobywyraź-
niesięnasilają,ajejpostępulegaznacznemuprzyspieszeniu.
Procesypatogenetycznezachodząnawielupoziomachregulacjiczynności
ustroju,odmolekularnegodoogólnoustrojowychprocesówintegracyjnych.Nakaż-
dymzpoziomówregulacyjnychuruchamianesąodczynykompensacyjne.Całościowy
obrazprocesu,awięcistotachoroby(pathos),odpowiadasumieprocesówdysre-
gulacyjnychwynikającychzzaburzeniaczynnościustrojuorazodpowiednichod-
czynówkompensacyjnychnawszystkichpoziomachregulacji.Zmianymiejscowe
powodująrozwójprocesówogólnoustrojowych;wynikatozjednolitościśrodowiska
wewnętrznegoorazuczynnieniaogólnoustrojowychodczynównerwowychihumoral-
nych.Uzasadnionejestzatemtwierdzenie,iżkażdyproceschorobowydotyczyustroju
jakocałości.
Rozwójchorobymożezmieniaćsięzdnianadzień(anawetzgodzinyna
godzinę)zależnieodstopniarozwijającychsięzaburzeńrównowagihomeostatycznej
orazrozwojumechanizmówprzeciwregulacyjnych.Cowięcej,ważnesąwpływyśro-
dowiskowe.Dobraorientacjawprocesachskładającychsięnacałośćłańcuchapato-
genetycznegowymagaodlekarzaumiejętnościkojarzeniazjawisk(równieżtychpo-
zornieodległych),azatembiegłościwfizjologiiprawidłowejipatologicznej.Choć
ważnajestznajomośćzaburzeńorazichwyrównywanianapoziomiemolekularnym
orazkomórkowym,toukonkretnegochoregowoceniecałościłańcuchapatogene-
tycznego(tj.dynamikiprocesuchorobowego)mająznaczenieprzedewszystkim
aspektyintegracyjne.
*Niektórzyautorzykrytykująterminflsanogeneza”(ponieważzawieraonźródłosłowyzdwu
języków:łacinyigreki)iproponująokreślenieflhigiogeneza”orodowodziewyłączniegreckim.
40
