Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
homeostatycznejokażąsięniewystarczające(niełatwojestokreślić,kiedyzostanie
przekroczonastosownagranica–por.str.30),regulacjaprawidłowaprzechodziwre-
gulacjępatologiczną(dysregulację)imówimywówczasochorobie.Możnaprzeto
powiedzieć,iżwtymznaczeniuchorobajestzaburzeniemregulacjifunkcjiustroju
ikorelacji*tychfunkcji.Zgodniezistotąfizjologiipatologicznej,podanetuokreślenie
zdrowiaichorobyakcentujezaburzeniafunkcjiustrojowych;morfologiczne(struktu-
ralne)aspektychorobystanowiąbowiemnastępstwozaburzeńregulacjiikorelacji
funkcjinapoziomiemolekularnym,subkomórkowym,komórkowymlubnarządowym.
Choćdefinicjatamożesprawiaćwrażenie,żeodnosisiędochorobyjakozjawiska
tylkobiologicznego,pamiętaćtrzeba,iżpatofizjologiapatrzynachoregowaspekcie
nietylkobiologicznym,aleipsychicznymorazspołecznym–waspekcieholistycznym
izawszewłącznościzotaczającymśrodowiskiem,równieżśrodowiskiemspołecznym.
Wtakimteżwymiarzetrzebapojmowaćzaburzeniafunkcjiustrojuiichkorelacji,
októrychmowawyżej.
Przedstawionetuujęciezagadnieniazdrowiaichorobyjestkonsekwencją
faktu,żetesamepodstawoweprawafizjologicznewyznaczajączynnośćustrojuwwa-
runkach,któreokreślamymianemzdrowia,jakiwwarunkachchoroby.Procesyregu-
lacyjnemogąwprawdzieprzebiegaćinaczejuczłowiekaczyzwierzęciachoregoniż
uzdrowego,wkażdychjednakokolicznościachichprzebiegwynikaztychsamych
fundamentalnychprawwyznaczającychczynnośćustroju.Tensammechanizmodru-
chowy(np.odruchzbaroreceptorów,jaktoprzedstawiononarycinach3.4i3.5),
wwarunkachzdrowiazapewniającystabilizacjęśrodowiskawewnętrznego,awwa-
runkachmiernegoobciążeniawystarczającydoprzywróceniarównowagihomeosta-
tycznej(awięckorzystnydlaprzetrwaniaustroju),możepoprzekroczeniukrytycz-
nejgranicyregulacyjnejstaćsięprzyczynąbłędnegokołapowodującegozagrożenie
życia.Ustrójnieróżnicujeokoliczności,wktórychuczynnienietakiegomechanizmu
odruchowegomożewyzwolićefektyniebezpiecznedlawłasnegoprzetrwania.Fi-
zjologianieumieodpowiedziećnapytanie,dlaczegotensamnaturalnymechanizm
zapewnianamutrzymaniekomfortubiologicznegojedyniewwarunkachpełnejwy-
dolnościustroju,atakżeumożliwiaprzywrócenietakiegokomfortuwwarunkachnie-
wielkiegolubmiernegonaruszeniatego,conazywamyzdrowiem,prowadzizaś–
wwarunkachnaturalnych–nieuchronniedośmierciwówczas,gdywydolnośćustro-
juobniżysięponiżejpewnejgranicy(której,nawiasemmówiąc,nieumiemydokład-
nieokreślić).
ETIOLOGIAOGÓLNA
Etiologia(gr.aitia–przyczyna;logos–słowo,nauka)jestnaukąoprzyczynach
iuwarunkowaniachchorób.Odróżniamysprawczeczynnikichorobotwórczewe-
wnętrzne(wewnątrzpochodne)izewnętrzne(zewnątrzpochodne).Przyczynyniektó-
rychchoróbnieznamy;mówimywówczasochorobiesamoistnej(morbusessentialis)
lubidiopatycznej(morbusidiopathicus;gr.idios–własny).
Niektórechorobymajątylkojednąprzyczynępochodzeniawewnętrznego
(np.defektgenetyczny)lubzewnętrznego(np.urazmechaniczny–obecnienajczęściej
związanyzwypadkamidrogowymi),innemogązależećnawetodwieluprzyczyn.
*Jeżelizmianapewnegoparametrutowarzyszyzmianieinnegoparametru,tomówimy,
żemiędzytymiparametramizachodzikorelacja;korelacjamożebyćdodatnia(gdyobapara-
metryrazemzmniejszająsięlubzwiększają)alboujemna(jeżelijedenznichsięzwiększa,adrugi
zmniejsza).
33
