Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
statystycznymzpewnościąniemożnatamutożsamiaćzezdrowiem.Wreszcieto,co
jestnieprawidłowe,niemusioznaczaćchoroby.Dlaprzykładu:odwrotnepołożenie
trzewilubdekstrokardiasąnieprawidłowewsensiestatystycznym(borzadkowystę-
pują),nieprzesądzająjednak,sameprzezsię,ochorobie.
WujęciuŚwiatowejOrganizacjiZdrowia(definicjaz1974r.)zdrowiejest
flstanempełnegodobregosamopoczucia(dobrostanu)fizycznego,psychicznegoispo-
łecznego,anietylkonieobecnościąchorobyczyniedomagania”.Pomińmyfakt,że
definicjatazakładakoniecznośćokreślenia,corozumiemyprzezpojęcieflchorobylub
niedomagania”izwróćmyuwagęnauwzględnieniekryteriównietylkobiologicznych
(samopoczuciefizyczne),lecztakżepsychicznychispołecznych.Jesttosłuszneotyle,
żezdrowieczłowiekarzeczywiściezależyodpodobnychuwarunkowań(wystarczy
wskazaćchoćbynamożliweskutkistresuemocjonalnego,wynikającegozezłychsto-
sunkówmiędzyludzkich).Definicjaopierasięjednaknakryteriachwyraźniesubiek-
tywnych(dobresamopoczucie!),natomiastnaukiprzyrodniczebardziejceniątwier-
dzeniapodlegająceweryfikacjiobiektywnej.Cowięcej,definicjatabywauważanaza
utopijną,budzibowiemnieuzasadnioneoczekiwania,jakobymożnaurzeczywistnić
stantotalnegodobregosamopoczucianietylkofizycznegoipsychicznego,aletakże
społecznego.Prowadzićtomożedoniezaspokajalnychroszczeń,rodzisiębowiem
tendencjadotraktowaniatakpojmowanegozdrowia(wrazzfldobrymsamopoczuciem
społecznym”)jakonormysocjalnej,októrejzapewnieniepowinnatroszczyćsięnie
tylejednostka,cosłużbazdrowia,atakżepaństwo.
Definicjataniemożezresztąoprzećsiękrytycetakżezestanowiskaczysto
lekarskiego:medycynadysponujewystarczającymiśrodkami,abywwieluprzypad-
kach,mimoniewątpliwejchoroby,utrzymaćstandobregosamopoczuciafizycznego
ipsychicznego(amożenawet,wpewnymujęciu,społecznego–jeżelinp.przywracasię
choremuzdolnośćdopracy).Dlaprzykładumożnatuprzytoczyćodpowiednio
prowadzonąterapięsubstytucyjną.
Wpotocznymznaczeniuprzezchorobęrozumiemynaogółzłystanzdrowia
fizycznegoi/lubpsychicznego,czemutowarzyszypotrzebapomocylekarskiejczy
społecznej.Subiektywniechorobapojmowanabywajakozłesamopoczucie,ból,uczu-
ciezagrożenia,ograniczeniewydolności,częstocierpienie(toostatnieniezawszeto-
warzyszychorobie:wystarczywskazaćnabezobjawowyokreschorobynowotworowej).
Odstronychoregosprawęmożezaciemniaćdysymulacjawobeclekarza,aczasem
iwobecsiebiesamego.
Historiamedycynyznawieledefinicjipojęciachoroby;naogółmiewałyone
usterkizpunktuwidzenialogikimedycyny.Równieliczne(i–chciałobysiępowiedzieć
–niemalrównieniedoskonałe)sąodpowiedniepropozycjepublikowaneobecnie.Dla
przykładuprzytoczymydefinicjępodanąwznanymsłownikumedycznymDorlanda
(Dorland’sMedicalDictionary,wyd.27,W.B.SaundersCo.,1988,str.481):[choroba
jestto]flkażdezaburzenie(zniszczenielubdewiacja)prawidłowejstrukturylubfunkcji
jakiejkolwiekczęściustroju,narządulubukładu(lubkombinacjitychże),manifes-
tującesięcharakterystycznymzespołemobjawów,któregoetiologia,patogenezaizej-
ściemogąbyćznanelubnieznane”.Turównieżwyłaniasiępytanie:cotojestflpra-
widłowa”strukturalubfunkcja?Cowięcej,definicjatauważazaistotnącechęchoroby
flmanifestowaniesięcharakterystycznymzespołemobjawów”:cóżzatem,wtymujęciu,
powiedziećochorobieprzebiegającejbezobjawowo?
Znacznaliczbabardzorozmaitychokreśleńchoroby,jakiemożnaznaleźć
wspecjalistycznychpodręcznikach,wynikagłównieztrudnościzwiązanychzjedno-
znacznymzdefiniowaniemtakzdrowia,jakichoroby.Wpierwszymwydaniuniniej-
szegopodręcznikaBillewicz-Stankiewiczokreśliłchorobęnastępująco:flChorobęna-
leżyuważaćzazłożonyłańcuchwzajemniezesobąpowiązanychzjawiskczynnościo-
wychimorfologicznychjakonastępstwbezpośrednichuszkodzeńorganizmuprzez
czynnikchorobotwórczy,atakżezjawiskodczynowych,obronnychiprzystosowaw-
23
