Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
5.10
Układkrążenia
5.10.1
Badaniepodmiotoweukładukrążenia
Podstawysemiotykiwbadaniuklinicznymukładukrążeniasłużąwykluczeniunieprawidłowościanatomiczno-czynnościowych,atakżewytyczająkierunkibadań
pomocniczych,ułatwiającychrozpoznanierodzajuchoroby.
Oceniającstanogólny,szczególnąuwagęzwracasięnaniepokójdziecka,duszność,kaszel,kolorskóry(zaczerwienienie,sinicę,bladość),obecnośćobrzękówiinne
objawybędącezapowiedząlubprzejawemniewydolnościkrążenia.
Niewydolnośćkrążeniatostan,wktórymserceniemożeutrzymaćwłaściwegorzutuskurczowego,niezbędnegodopokryciazapotrzebowaniaorganizmunatlen.Jej
przyczynamisązarównowrodzoneinabytechorobyserca,jakiprzyczynypozasercowe(m.in.chorobywątroby,nerekiogólnoustrojowe,urazy).
Niewydolnośćlewejkomorysercaprowadzidowzrostuobjętościiciśnieniawlewymprzedsionkuiżyłachpłucnych(niebezpieczeństwowystąpieniaobrzękupłuc).
Niewydolnośćprawejkomorysercawywołujewzrostciśnieniaiobjętościwprawymprzedsionkuiwżyłachukładowych.Objawemjejpostępowania
sąpowiększeniewątrobyiobrzękiobwodowe.
Wprzypadkudzieci,uktórychprzyczynęniewydolnościkrążeniastanowiąwrodzonewadysercaprowadzącedoprzeciekumiędzykrążeniemukładowymipłucnym,
niewydolnośćmazwyklecharaktermieszany.
Czynnośćsercauniemowlątidzieciwarunkujączterypodstawowemechanizmy:
obciążeniewstępne(objętościowe)–zależyodobjętościkrwiżylnejzalegającejprzedsercem,
obciążenienastępcze(ciśnieniowe)–jestwprostproporcjonalnedooporunadrodzewyrzucaniakrwizkomoryiciśnieniawyrzutowego(oporypozasercem),
zmniejszeniekurczliwościmięśniasercowego(zmniejszeniefrakcjiwyrzutowej),
zmianyczęstościpracyserca,modulowanenapływemobjętościkrwidokomory.
5.10.2
Badanieprzedmiotoweserca
Oglądanieipalpacjaklatkipiersiowej
Oglądanieibadaniepalpacyjneklatkipiersiowejprowadzisięrównocześnie,gdyżtedwietechnikiwzajemniesięuzupełniają.
Woglądaniuklatkipiersiowejzwracasięuwagęnarozlanelubzlokalizowanezniekształcenia(uwypuklenielubzapadnięcie)okolicyprzedsercowej,któremogąbyć
pochodzeniasercowegolubpozasercowego.Zlokalizowaneuwypukleniestanowizazwyczajskutekuciskustruktursercowychnakości.Rozlaneuwypukleniewynika
znieprawidłowościkośćcaklatkipiersiowej(przyczynapozasercowa)lubzeznacznegopowiększeniaprawejkomoryserca(garbsercowyumłodszychdzieci).
Uderzeniekoniuszkowetoograniczonepunktowounoszeniesiępowłokklatkipiersiowejwokolicykoniuszkasercapodczasskurczu,związanezezmianąjego
położeniaikształtu.Oglądanieibadaniedotykiemumożliwiajądokładnąocenępołożenia,rozległościicharakteruuderzeniakoniuszkowego.Choregomożnabadać
wróżnychpozycjach:wułożeniunawznaklubnalewymboku,wpozycjisiedzącej,stojącejlubzpochyleniemdoprzodu.Jeżeliuderzeniekoniuszkowejest
niewidoczne,pierwszyetapbadaniapoleganaprzyłożeniucałejdłoni(odliniimostkowejdolewejliniipachowejprzedniej)iokreśleniuobszaruuderzeniasercowego
(rozleglejszyniżuderzeniekoniuszkowe).Następnieopuszkąśrodkowegopalcarękibadającejposzukujesięwyczuwalnegomiejscauderzeniakoniuszkowego.
Fizjologiczniemożnajeprzykryćtąopuszką.Jeślizajmujewiększąpowierzchnię,określanejestjakouderzeniekoniuszkowerozlane.Umiejscowienieuderzenia
koniuszkowegozależyodpołożeniaserca,którezwiekiemprzesuwasięprzyśrodkowoikudołowi(tab.5.12).
Fizjologicznieuderzeniekoniuszkowejestwzmożonepowysiłkufizycznymizdenerwowaniu,achorobowownadczynnościtarczycy.Osłabieniesiłyuderzenia
koniuszkowegolubjegobrakstanowikonsekwencjęgromadzeniasiępłynuwworkuosierdziowym,obecnościwysiękulubpowietrzawlewejjamieopłucnej,nadmiernej
grubościpowłokklatkipiersiowejbądźkardiomiopatii.
Unosząceuderzeniesercowestwierdzasięoglądaniemwograniczonymobszarześcianyklatkipiersiowejnalewoodmostka.Występujewprzerościelewejkomory,
nadciśnieniutętniczymipoznacznymwysiłkufizycznym.Wstanachchorobowychuderzeniekoniuszkowemożebyćprzesunięte–przypowiększeniuprawejkomory
iprawegoprzedsionkawlewoiwgórę,przypowiększeniulewejkomorywlewoikudołowi.Rozkojarzeniepołożeniauderzeniakoniuszkowegoilewejgranicyserca
jestobjawemznamiennymdlawysiękowegozapaleniaosierdzia.
Niektórymwadomsercaidużychnaczyńtowarzyszynadmiernetętnienie.Wypełnienieitętnienieżyłszyjnychobserwujesięwregioniewcięciaszyjnego,wokolicy
przedsercowej(impulslewejkomory)iwdołkupodsercowym(impulsprawejkomory).
Drżeniewokolicyprzedsercowej
Badanieprzeprowadzasięupacjentależącego,następniewpozycjisiedzącejorazzpochyleniemtułowiadoprzodu.Prawądłońnależyprzyłożyćprostopadledoosi
długiejklatkipiersiowejodliniiśrodkowo-obojczykowejdoliniipośrodkowejciała.Fizjologiczniedrżeniasąniewyczuwalnepodbadającądłonią.Wwadachserca
wyczuwasięniekiedytzw.kocimruk–drżenieścianyklatkipiersiowej(szmerskurczowyogłośności>3/
6wskaliLevine’a),atakżedrżeniewdołkunadmostkowym
przyzwężeniuzastawkiaorty.Możnatakżewyczućtarciewzapaleniuosierdzia.
Opukiwanieserca
Celemopukiwaniajestokreśleniewielkościikształtusercaorazdużychnaczyńwychodzącychzjegopodstawy.Wysokośćodgłosuopukowego,jegoczastrwania
inatężeniezależąodpowietrznościnarząduopukiwanegoistanowiąistotęoznaczaniagranicserca.Ważnejeststosowanieodpowiedniejsiłyuderzeniawpalec
przyłożonydopowłokklatkipiersiowejorazznajomośćodległościposzczególnychjamsercaodpowierzchniklatkipiersiowej.Słabeopukiwaniewywołujeodgłos
opukowystłumiony(bezpowietrznośćserca).Wmiejscach,wktórychserceprzykrywająodprzodupłuca,odgłosopukowyjestbardziejjawny.
Technikaopukiwania
Opukiwaniesercaidużychnaczyńprzeprowadzasięnajczęściejupacjentależącegonawznak.Pozycjastojącaisiedzącasąmniejwygodnedlabadającego.
Stłumieniasercoweopukujesiępośrednio,uderzającśrodkowympalcemjednejrękiwdrugipaliczekśrodkowegopalcadrugiejrękiprzyłożonegościśle
