Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wewczesnymdzieciństwie,przypadającymna2.–3.rż.,następujezmianakierunkurozwoju,którystopniowozmierzadousamodzielnieniasiędzieckaipowstaniajego
indywidualności.Kluczowewtymokresiejestdoświadczeniesukcesówwsamodzielnymdziałaniu,odczuciedumyzefektówwłasnejaktywności.
Dążeniedosamodzielnościisatysfakcjizwłasnegodziałania
Aktywnośćmałegodzieckajestukierunkowananapoznawanieotoczenia.Umożliwiatodynamicznyrozwójmowyizdolnościmanipulacyjnych.Dziecizaczynają
rozumiećnowepojęciaiucząsiękilkusłówdziennie,coznacznieposzerzaichkompetencjewrelacjachzotoczeniem.W3.rż.słownikdzieckaliczy1000–1500słów.
Zdaniasązbudowanez3–4wyrazów,rozwijasięsymbolicznafunkcjajęzyka.
Postępywporuszaniusięimanipulacjiorazrozwójkoordynacjiwzrokowo-ruchowejumożliwiająsprawnąeksploracjęotoczenia.Wtymczasienastępujerozwój
manipulacjispecyficznej.Ruchydzieckanabierająprecyzjiimożliwajestaktywnośćodpowiedniadorodzajuzabawki.
Rozpoczynasięzabawakonstrukcyjna.Początkowodzieckoustawianasobiedwaklocki,potembudujecorazwyższąistabilnąwieżę,szeregujeklocki.Po2.rż.
większośćdziecipotrafijużbudowaćtrójwymiarowekonstrukcje.Naśladujączachowaniadorosłych,dzieckoopanowujeumiejętnośćposługiwaniasięprzedmiotami
codziennegoużytku,potrafijeśćłyżką,zakładaczęścigarderoby.Chętnienaśladujeczynnościdorosłychichceuczestniczyćwcodziennychzajęciach.
Osiąganiesamodzielnościprzyzachowaniubliskościibezpieczeństwa
Podkoniecwczesnegodzieciństwadzieckoosiągasprawnośćpozwalającąnaniezależneporuszaniesięizłatwościądocieradointeresującychjeobiektów.Można
obserwowaćwręczniepohamowanąaktywnośćwsamodzielnymdążeniudocelów.Kiedydzieckoprzekonujesię,żefizyczneoddalanieodmatkioznaczateżpsychiczne
oddzielanieodniej,znowuzbliżasięibywa,żeprawiejejnieodstępuje(tzw.fazapowtórnegozbliżenia,16.–24.mż.).Dzieckoradzisobiezuczuciemlękuprzedutratą
opiekunadziękiwzrastającymmożliwościompoznawczym.
W30.–36.mż.następujetzw.fazastałościobiektu.Dzieckorozumie,żeobiekt(osoba,przedmiot)istniejenadal,nawetjeślizniknąłzpolawidzenia.Szukazabawki,
którazostałaschowana,ponieważmawpamięcijejobraziwie,żeona„jest”.Utrzymujewpamięcipostaćmatki,dlategołatwiejznosirozstaniaznią.Świadomość
stałościobiektówpozwaladzieckupoczućsiępewniejwroliodrębnejosoby.Wyrazemautonomiistajesięużywanieprzezdzieckozaimka„ja”,„mój”,„moja”oraz
częstepodkreślanie„nie!”.
2.3.5
Okresprzedszkolny
Trzylatekmajużkompetencjepoznawczeispołecznepotrzebnedotego,abykontynuowaćprocessocjalizacjipozadomemrodzinnym.Oddzieckaw4.–6.rż.oczekuje
sięwykształceniagotowościdosamodzielnegodziałaniawszerszymzakresie.Wymagatotzw.inicjatywy,czylipomysłowościcodowytyczaniacelówisposobówich
osiągania.Wpołączeniuzezdobytąwcześniejautonomiąumożliwiatopodejmowaniewyzwańiradzeniesobieztrudnościami.
Poszerzanieobszarówaktywnościirelacjizinnymi
Zrozumienieuczućimotywówzachowaniainnychosóbjestmożliwedziękiposiadaniutzw.teoriiumysłu.Umiejętnośćtajestwrodzonaiujawniasięjużwewczesnym
okresierozwoju.Poleganazdolnościdorozumieniastanówumysłowychinnychosób.
Wokresieprzedszkolnymrozwójteoriiumysłujestjużzaawansowany.Napodstawiewłasnegodoświadczeniaiznajomościwłasnychstanówumysłu,mimiki,
wypowiedziizachowańludzidzieckojestwstaniewyobrazićsobie,cozrobi,myśliiczujeinnaosoba.Dziękitejzdolnościdziecipotrafiąprzewidywaćiwyjaśniać
motywyzachowania,któreniewynikajązbezpośrednich,dającychsięzaobserwowaćzjawisk.Sąwstanieodczytywaćcudzeintencje,interpretowaćsubtelneznaczenia
komunikatów,rozumiećsensżartu.Braktychumiejętnościmożesygnalizowaćistotnyproblemrozwojupsychicznego.
Poszerzaniekompetencjispołecznychizakresurelacjizinnymiosobamiumożliwiarozwójnowychformzabawy.Wwiekuprzedszkolnymkontaktyzrówieśnikami
mająpoczątkowoformętzw.zabawyrównoległej.Dziecibawiąsięwgrupie,aleoddzielnie.Stopniowozaczynasięetapzabawwspólnych,wktórychdzieciodgrywają
role,orazzabawzespołowych,doktórychrealizacjipotrzebnajestwspółpracaiinicjatywagrupowa.Wreszciepojawiająsięzabawysymboliczne,odgrywaniepostaci
iczynności„naniby”.Dzieciwzabawachniekopiująrzeczywistości,posługująsięwyobraźnią,stosująumownereguły.
Osiągnięciawzakresierozwojupoznawczegopozwalająswobodnieposługiwaćsięwyobraźnią,ajednocześnieodgraniczaćfantazjęirzeczywistość.Sześciolatki
odróżniająpozoryodrzeczywistości,rozumieją,żeprzedmiotyiludziemogąsięzmieniać,zachowującswojątożsamość,orazżezmianawyglądunieoznaczazmiany
tożsamości.Poziommyśleniaposzerzazakreszainteresowań,dzieckowciążzadajepytania„dlaczego?”,próbujezrozumieć„skądsięwziąłem?”.Podkoniecwieku
przedszkolnegodziecimająznacznąwiedzęnatematotaczającegoświata.
Wokresieprzedszkolnymzachodziewolucjaumiejętnościposługiwaniasięsymbolamigraficznymi.Analizarysunkówdzieckapozwalawniknąćwsferęemocji
izrozumiećsposóbwidzeniaotaczającejgorzeczywistości,stądtestyrysunkowestosowanesąjakotechnikiprojekcyjne(np.rysunekrodziny,test„Dom,drzewo,
człowiek”).Rozwójrysunkuodzwierciedlateżrozwójumysłowyijegoanalizabywaużywanajakometodaocenyrozwojuumysłowegodziecka(testGoodenough
iHarrisa).
2.3.6
Młodszywiekszkolny
Wtymokresieżyciadzieckowszerokimzakresiezdobywaumiejętnościspołeczneiedukacyjnecharakterystycznedladanegokręgukulturowego.
Zamomentprzełomowynależyuznaćopanowanieumiejętnościczytaniaipisania.
Jesttomożliwedziękizdobytymwcześniejprzezdziecko3rodzajomkompetencji:
percepcyjnym–różnicowaniawzrokowegoisłuchowegoelementówotoczenia,
lingwistycznym–znajomościsłówistrukturyjęzyka,
zdolnościkoncentracjiuwagi–poszukiwaniapotrzebnychinformacji,skupianiasięnanichiichintencjonalnegozapamiętywania.
Napoczątkunaukizachodząistotnezmianywposługiwaniusięstrategiamipamięciowymi.Stopniowowzrastapojemnośćpamięci.Wrazzpowstawaniemwmózgu
nowychpołączeńizwiększaniemszybkościprzepływuinformacjiliczbazapamiętywanychiprzechowywanychtreścioraztempoichprzetwarzaniaistotniewzrastają.
Napoczątkuwiekuszkolnegopojawiasięzdolnośćdocelowegozapamiętywaniaiświadomegoposługiwaniasięstrategiamipamięciowymi,takimijak:powtarzanie,
opracowywanie,kategoryzowaniemateriału.Dotychczasowyprzebiegrozwojudzieckaukształtowałjegoindywidualnypotencjałimotywacjędonauki.
Postępywnaucewiążąsięzezmianąstrukturymyślenia:umiejętnościąprzeorganizowywaniawumyśledanych,przyspieszaniemprzebieguprocesówmyślowychoraz
