Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Opukiwaniejamybrzusznej
Opukiwaniejestmetodąbadaniafizykalnego,któraopróczzmianstwierdzonychbadaniempalpacyjnympozwalawykryćnadmiernąilośćgazówwjelitach,powiększone
narządywewnętrzne,ewentualnetworypatologiczne(guzy)lubobecnośćpłynuwjamieotrzewnej.
Badanieobecnościpłynuwjamieotrzewnej
Metody:
Pacjentaukładasięwpozycjibocznejiopukujewkierunkuprawdopodobnegostłumienia.Obecnośćwolnegopłynuwnajniżejpołożonychczęściachbrzucha
powodujestłumienieodgłosuopukowegowtejokolicy.Zmianapozycjiciałapacjentawywołujezmianęmiejscastłumienia.
Badającyumieszczaswojąlewądłońwdolnejczęścibrzuchapostronieprawejchorego.Następniepalcamiprawejrękiuderzawpowłokibrzusznepostronie
przeciwnej.Wywołanawtensposóbfalapłynuprzemieszczasięiuderzaorękęprzyłożonąpostronieprawej(objawchełbotania).Udziecinajmłodszych,uktórych
ścianybrzuchasąsłabe,wątłe,ajelitaatonicznenależy,wykluczyćrzekomypłynwotrzewnej(pseudoascites).
Stłumienieśledzionowe
Opukujesięwlewejliniipachowejśrodkowejoddołupachowegowdółudzieckaułożonegonaplecach.Stłumienieodgłosuopukowegowobszarzemiędzy
IXaXIżebremwskazujezazwyczajnapowiększenieśledziony.
Stłumieniewątrobowe
Opukiwaniepostronieprawejwliniiśrodkowo-obojczykowejodgóryupacjentależącegonawznakwyznaczagórnągranicęstłumieniawątrobowego(VIżebro).
Oznaczaniedolnychgranicstłumieniawątrobowegomamniejszeznaczeniediagnostycznezewzględunazawartośćżołądkaijelit(gaz,treśćpokarmowa).
Osłuchiwaniejamybrzusznej
Badasięszmeryperystaltyczneiinnedźwiękijelitowe(pluski,przelewania).Osłuchiwanieodbywasięzapomocąfonendoskopu,któryprzykładasięlekko
dopowierzchnibrzuchawkażdymzjegokwadrantówwdwóchróżnychmiejscach.Perystaltycznedźwiękipochodzeniajelitowegocechująsięzwyklewysokątonacją
inastępująszybkoposobie.Słyszalnośćdźwiękówprzyczęściowejlubcałkowitejniedrożnościjestwynikiemwzmożonychruchówperystaltycznych
wdoprowadzającychdoprzeszkodyodcinkachpętlijelitowych.Brakszmerówperystaltycznychmamiejsceprzycałkowitejniedrożnościjelitwwynikuporażeniaruchów
robaczkowych(tzw.martwacisza)ioznaczazłerokowaniekliniczne.
Badanieprzezodbytnicę
Badaniepalcemprzezodbytnicę,wykonywanewrazietakiejpotrzeby,stanowiintegralną,końcowączęśćbadaniaogólnegopacjenta.Zaniechanietegobadaniamożebyć
źródłempomyłekdiagnostycznych.
Dzieckuiopiekunomnależywyjaśnićistotębadania,wceluzmniejszeniastresu.
Wstępemjestzebraniestarannegowywiadu,obejmującegom.in.częstość,obfitośćiregularnośćwypróżnień,dolegliwościzwiązanezdefekacją,wygląd,konsystencję
izapachstolcaorazobecnośćwnimdomieszek(krew,ropa,śluz).
Badanieperrectumudzieciwymagadelikatnościiostrożności,ponieważjestnieprzyjemne,możepowodowaćmechaniczneuszkodzeniaibywatrudniejsze
technicznieniżudorosłych.Wpełnimożnajewykorzystaćtylkowtedy,kiedysprawiajaknajmniejbólu,czyliprzywspółpracypacjentazbadającym.Unoworodków
musibyćprzeprowadzonewyjątkowodelikatnie–możnajewykonywaćwyłącznieVpalcemręki.
Badaniepalcemmusizostaćpoprzedzonedokładnymobejrzeniemodbytuikroczaoraznarządówpłciowych.Badanie„naślepo”udziewczątmożebyćprzyczyną
niezamierzonegowprowadzeniapalcadopochwy.Ponadtostanyzapalnenarządówpłciowychrównieżpowodująniekiedydolegliwościwwydalaniustolca,azaparcialub
bolesneszczeliny–dysurię.
Wniektórychstanachpatologicznych,np.przywypadaniuśluzówki,zewnętrznychżylakachczyszczelinieodbytu,oglądaniemapodstawoweznaczenie
diagnostyczne.Po„nadęciusię”zdrowegodzieckaobserwowaćmożnaotwieraniesięodbytu,anastępnierelaksacjęzwieraczazewnętrznegozbardzonieznacznym
wypadaniembłonyśluzowej.Przyobecnościszczelinyodbytulubinnychbolesnychstanówcharakterystycznejestzamknięciezwieraczamimo„nadęciasię”pacjenta.
Najczęściejstosujesiędwasposobyułożeniapacjentadobadaniaprzezodbytnicę:
pozycjanawznak,zlekkozgiętymiwkolanachiodwiedzionymiwbiodrachkończynamidolnymi–najczęściejużywanaudziecinajmłodszych,uniwersalna,
stwarzającadobrydostępdobadanychstrukturanatomicznych,
pozycjakolankowo-łokciowaijejmodyfikacje–pozwalanadokładneiwygodnebadaniepalpacyjne,zwłaszczagruczołukrokowego(ustarszychchłopców).
Opuszkępalcawskazującego(wrękawiczce),nasmarowanegowazelinąlubinnymśrodkiempoślizgowym,układasięnakrawędziodbytu.Stopniowonaciskając
zwieracziostrożniepokonującjegoopór,palecwolnowprowadzasiędokanałuodbytu.Manewrtenpozwalajednocześnieocenićnapięciezwieraczyodbytu
(zewnętrznegoiwewnętrznego).
Tużpowyżejodbytumożnawyczućpoprzecznąbruzdęmiędzyzwieraczową.Wyżejumieszczonyjestpierścieńodbytowo-odbytniczy,macalnynajlepiejnaścianie
tylnejiścianachbocznych.Odpowiadaonmięśniowiłonowo-guzicznemu(częśćmięśniadźwigaczaodbytu)obejmującemuodbytnicęjakpętla.Stanowiteżważnypunkt
orientacyjny,m.in.dlalokalizacjiropniokołoodbytniczych.Następniepalecdochodzidopustejprzestrzenibańkiodbytnicy.Niekiedywyczuwasięmiękki,poprzeczny
fałdśluzówki,tzw.najniższązastawkęHoustona.Dotyłuododbytnicymacasiękośćkrzyżową,zakrzywiającąsiędogóryikuprzodowi.Palecprzemieszczonyztego
miejscakubokowinapotykakoleckulszowy.
Badanieprzezodbytnicępowinnoprzebiegaćzgodniezokreślonymporządkiem.Powprowadzeniupalcaobmacujesięprzezprzedniąścianękolejno:
uchłopców:
gruczołkrokowy–położenie,wielkość,kształtikonsystencjaobujegopłatów,
zagłębienieodbytniczo-pęcherzowe(częstalokalizacjaropniwewnątrzotrzewnowych,wyczuwalnychjakomiękki,bolesnyguz),
udziewcząt:
szyjkęmacicy,
jamęDouglasa(zagłębienieodbytniczo-maciczne).
Przywprowadzaniupalcamożnaniezauważyćzmianwścianieodbytnicy.Wyczuwasięjelepiejpodczaswycofywaniapalcazodbytnicy.Niecozgiętyiustawiony
prostopadlewstosunkudościanyjelitapalecprzesuwasięwzdłużróżnychliniiprostopadłych.
