Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
2
Rozwójpsychicznydziecka
AnnaJakubowska-Winecka
2.1
Rozwójdzieckaijegokryteria
2.1.1
Rozwójjakoprzyrostilościowy
Rozwójpsychicznyjestzłożonymwielokierunkowymprocesem,któryrozpoczynasięprzednarodzinamiitrwaprzezcałeżycie.Poleganazmianachjakościowych
wzakresieorganizacjiemocji,myśleniaizachowaniajednostki,nawyższejefektywności,większejzłożoności,ajednocześnieprecyzjiisprawnościfunkcjonowania.
Biologiczniezapisanyprogramrozwojowyuruchamiasięspontanicznie,alejestrealizowanywrelacjizotoczeniemzewnętrznym,azwłaszczawinterakcjizludźmi.
Tewarunkikreująindywidualnąścieżkęrozwojową,modyfikującprzebiegzaprogramowanychzmian.
Funkcjonujątrzyrodzajekryteriówuznawanezawskaźnikirozwoju.Pierwszymjestilościowyprzyrostkompetencji.Nabywanienowychumiejętnościstanowi
praktycznekryteriumpostępu.Wskaźnikiemprawidłowegorozwojujestnormailościowa(najczęściejwyrażonajakoprzedziałliczbowy),określającawymaganyzakres
umiejętnościdziecka.
2.1.2
Rozwójjakoosiąganiestandardów
Ocenyrozwojudzieckamożnadokonać,porównującindywidualnyprofilzustalonymwzorcem.Wskaźnikiemprawidłowegorozwojusąstandardoweosiągnięcia
wgkalendarzarozwojuorazzachowaniazgodnezoczekiwaniamiiwymaganiamispołecznymi.Dzieci,którerozwijająsięwindywidualnymtempie,wykazująnietypowe
osiągnięcialubzdolnościniespełniajątychkryteriów.
2.1.3
Rozwójjakoukierunkowanezmianyjakościowe
Wtymujęciukryteriumrozwojujestpostępującywzrostzróżnicowaniaijednocześnieuporządkowaniastrukturpsychicznych(np.dziecko,któreliczyłonapalcach,
dokonujeobliczeńwpamięci).Takiepodejścienajbardziejadekwatnieopisujeprocesrozwojupsychicznego.Umożliwiatrafnąocenępostępówwrozwoju
indywidualnym,przebiegającymwsposóbnietypowy,np.osóbniepełnosprawnych,wybitniezdolnych.
2.2
Przebiegrozwojuimechanizmyzmian
2.2.1
Zmianyzachodzącewróżnychsferachiichintegracja
Zmianyrozwojowezachodząstaleiwewszystkichobszarachfunkcjonowaniajednostki:
Poziomspołeczny–relacjeosoba–otoczenie.
Poziomosobowościowy–kształtowaniesięwłaściwościistrukturyosobowości.
Poziompoznawczy–rozwójmyślenia,mowy,organizacjastrukturumysłowych.
Poziombehawioralny–zachowanie.
Wszystkietesferytworząskomplikowany,aledośćspójnyukładwzajemnychpowiązań.Dlaniezakłóconegoprzebiegurozwojuważnajestrównowagawewnątrz
układu.Jednakprocesrozwojumacharakterdynamiczny.Dokonującesięzmianybiologicznewkontekściewymagańspołecznychmogąprowadzićdoniespójnychlub
wzajemniesprzecznychpotrzebiambiwalentnychdoświadczeń.Rozwiązywanietakichkonfliktówtowyzwanierozwojowe.Wymagaemocjonalnegoipoznawczego
przetwarzania,uczynowych,bardziejadaptacyjnychzachowań.Umożliwiazintegrowaniedoznań,tworzynowąjakośćdoświadczeńiumacniazasoby.Udziecioczekuje
sięharmonijnegorozwoju,cooznacza,żeżadnazwymienionychsferniepozostajewdysproporcjidopozostałych.
Roląwychowaniainauczaniajestwpływanienaprzebiegrozwoju.Istniejąokresy(tygodnie,miesiące),wktórychokreślonyrodzajstymulacjimaznaczącywpływ
(pozytywnylubnegatywny)narozwójdanejfunkcji(tzw.okressensytywny).Wpsychologiirozwojuużywasiępojęciapunktualnośćzdarzeń.Pozaokresami
sensytywnymidladanejfunkcjilubfazyrozwojuefektywnośćoddziaływańwyraźniespada.Istotnejestdopasowaniewymagańdoaktualnychmożliwościbio-psycho-
społecznych.Kalendarzarozwojowegoniemożnadowolnieprzyspieszyć,dzieckonieopanujepewnychumiejętnościwcześniej,niżwyznaczatobiologiczny
harmonogram.Dostarczaniesilnejstymulacji,gdyorganizmniejestgotowy,możestanowićprzeciążenieiuruchomićmechanizmyhamowaniaalbowinnysposób
