Зміст книги
перейти до управління читачемперейти до навігаціїперейти до деталей бронюванняперейти до зупинок
Wceluocenywzrastaniadokonujesiępomiarówantropometrycznych.Ichrodzajzależyodwiekudzieckaicelubadania.
Wpraktycenajczęściejwykonujesiępomiary:
masyciała–unoworodkówiniemowlątnawadzeniemowlęcejwpozycjileżącej,audzieci,którepotrafiąsamodzielniestanąć(bezpodtrzymywanialub
przytrzymywaniasię),nawadzelekarskiejmechanicznejlubelektronicznej,
długościciała–mierzonejwpozycjileżącejunoworodków,niemowlątimałychdzieci,któresamodzielnieniestoją,możnawykorzystaćławeczkęEpsteinalubinny
przyrządutegotypu(np.listwapomiarowazpodziałkąiruchomymiłopatkami,wzrostomiarkaprzywadzeniemowlęcej,matapomiarowazestałymogranicznikiem
głowyiprzesuwnymwkierunkustóp);unajmłodszychniemowlątprzyprostowaniukończynwstawachbiodrowychikolanowychnależystosowaćłagodnyijak
najmniejszynacisknakolana,abyuniknąćurazustawówbiodrowych,
wysokościciała–wpozycjistojącejswobodniewyprostowanej(bezobuwia),zgłowąustawionątak,abykrawędziegórneotworówusznychidolneoczodołówbyły
najednympoziomie(tzw.pozycjafrankfurcka),zapomocąróżnychprzyrządów,np.:antropometru,wzrostomierza(stadiometru)stacjonarnegoinstalowanegonastałe
naścianiegabinetuluburządzeniasamodzielniestojącego(przenośnego),wzrostomierzataśmowego,przygotowanegowewłasnymzakresie,złożonegoztaśmy
krawieckiejzpodziałkąmilimetrowąiekierki;taśmęnależyprzykleićnacałejdługościdogładkiejścianybezwystającejnadolelistwypodłogowej,apunktzerowy
taśmymusiznajdowaćsięnapoziomiepodłogi(możnagoteżumieścićwyżej,naznanejwysokościodpodłogi,idodawaćjądoodczytanegopomiaru);naszczycie
głowybadanegodzieckaukładasięekierkę,którejprzyprostokątnepowinnymiećdługośćconajmniej20–25cm;niezalecasięstosowaniawzrostomierza
umieszczonegoprzywadzelekarskiej,zwłaszczaumałychdzieci,gdyżpomiarprzyjegoużyciuobarczonyjestwiększymbłędemniżwprzypadkuinnych
wzrostomierzy,
obwodugłowy–udzieciwwiekuod0do2latzapomocątaśmyzpodziałkądo1mm,metalowejoszerokości0,7cm(łatwadoutrzymaniawczystości,dobrze
układasięwokółgłowy)lubtaśmymiękkiej,np.krawieckiejlubpapierowej;taśmękrawieckąnależyczęstozmieniać(możliwośćrozciągnięciasię);taśmy
wielokrotnegoużytkupowinnybyćdezynfekowane;taśmęprzeprowadzasięzprzodugłowyprzezguzyczołowe,aztyłuprzeznajdalejwysuniętypunktnapotylicy.
Zalecasiędwukrotnewykonaniekażdegopomiaruizapisaniewynikuśredniegozobupomiarów.Wraziepotrzeby,szczególniewprzypadkachzaburzeń
hormonalnychiwbadaniachpopulacyjnych,wykonujesiępomiaryantropometrycznedługości,szerokościiobwodówróżnychczęściciała,grubościfałdówskórno-
tłuszczowychitd.
Ocenaróżnicowania
Wpraktycenajczęściejwyliczanyjestwskaźnikmasyciała(bodymassindex,BMI)określającyproporcjemasydowysokościciała.Wskaźniktenzalecanyjestobecnie
doocenystanuodżywieniaoraznadmiarulubniedoborumasyciała(korelujezzawartościątłuszczuworganizmie).Wyliczasięgowgwzoru:
BMI=masaciała(kg)/wysokośćciała(m)2
Wynikpomiaruwysokościciała,umieszczonywmianownikuułamka,należypodaćwmetrach,aniewcentymetrach(np.przywysokościciała97cm,wewzorze
BMIwpisujemywartość0,97).
Dokładniejszymwskaźnikiemotłuszczeniaistopniaodżywieniajestgrubośćfałdówskórno-tłuszczowych.Pomiarówdokonujesięzapomocąfałdomierza(przyrządu
ostałejsilenaciskunaodciągniętyfałd),najczęściejnaramieniu(wpołowiejegodługości),naplecach(poddolnymkątemłopatki)oraznabrzuchu(nawysokości
pępka).
Interpretacjawynikówpomiarówantropometrycznych
WynikipomiarówantropometrycznychorazwartościBMIporównujesięzodpowiednimidlapłciiwiekubiologicznymiukładamiodniesienia,zwanymistandardami
rozwojulubnormamirozwojowymialbowskaźnikamireferencyjnymi.Wpraktycewynikipomiarówporównujesięnajczęściejzwartościamicentylowymidladanejpłci
iwieku.
Centyl(percentile)oznaczapozycję,jakązajmujedanedzieckopodwzględemjakiejścechy(np.wysokościciała)wstosunkudorozkładudanejcechywpopulacji.
Naprzykład,jeżeliwysokośćciaładzieckaznajdujesięna10.centylu,tzn.że10%jegorówieśników(tejsamejpłciiwtymsamymwieku)matakąsamąlubmniejszą
wysokośćciała.Wartościcentylowemożnaprzedstawićwtabelachliczbowychlubgraficznienasiatkachcentylowych.
Przyjmujesięzwykle,żewprzypadkuwysokościimasyciałaprzedziałmiędzy25.a75.centylemodpowiadatzw.wąskiejnormie,aprzedziałmiędzy10.a90.
centylemtzw.szerokiejnormie.OdmiennezasadyprzyjętodlaBMI(patrzniżej).Pozycjanasiatcecentylowejoznaczapoziomrozwojudanejcechy.
Łączącliniąpunktyodpowiadającekolejnympomiarom,możnatakżeśledzićdynamikęrozwojudziecka.Zwykleliniatajestzlokalizowanawzbliżonychpasmach
centylowych.Znacznazmianapasmapowinnabyćsygnałemdosprawdzenia,jakajesttegoprzyczyna.Możnateżzdośćdużymprawdopodobieństwemprzewidywać,
jakabędzieostatecznawysokośćciaładziecka,tzn.jakąwysokośćciałaosiągniewwieku18lat,utrzymującsięwswoimtypowympaśmiecentylowym.
Standardyrozwojufizycznegodladzieciwwieku0–5lat
ObecniewPolscewykorzystujesięStandardyWHORozwojuFizycznegoDzieciwWieku0–5lat.OpracowanojezinicjatywyKwateryGłównejWHOwGenewie,
napodstawiewynikówWieloośrodkowychBadańWHOnadWskaźnikamiReferencyjnymiRozwojuFizycznegoDzieci(TheWHOMulticentreGrowthReferenceStudy).
Badaniatewykonanowlatach1997–2003wsześciukrajach(Brazylii,Ghanie,Indiach,Norwegii,OmanieiUSA)zrygorystycznymprzestrzeganiemustalonejmetodyki
doborupróbyipomiarówantropometrycznych.
Badanodzieciwwieku0–5lat:zdrowe,urodzoneoczasie,zpojedynczejciąży,któreżyływwarunkachstwarzającychszansęnaosiągnięciegenetycznie
zaprogramowanegopotencjałurozwojowego.Matkidzieciprzestrzegałypodstawowychkorzystnychdlazdrowiapraktykzdrowotnych,wtymkarmieniapiersią
iniepaleniatytoniu(przedurodzeniemdzieckaiponim).Przyjęto,żekarmieniepiersiąjestnormąbiologiczną,arozwójdzieckakarmionegopiersiąstanowinormatywny
modelwzrastania.
Stwierdzono,żewzrastaniedziecinaróżnychkontynentachjestpodobne,jeślizaspokoisięichwszystkiepotrzebybiologiczneizdrowotneorazzapewniodpowiednią
opiekę.NatejpodstawieopracowanoStandardyWHORozwojuFizycznegoDzieciwWieku0–5lat(WHOChildGrowthStandardsforChildren0–5years:
www.who.int/childgrowth/en).
Jesttonarzędziedoocenystanuzdrowiairozwojuniemowlątorazmałychdzieci,któremożebyćwykorzystanewewszystkichkrajach,grupachetnicznych
ispołeczno-ekonomicznych.Standardyokreślają,jakipowinienbyćrozwójdzieci.Dotychczasowewskaźnikireferencyjne(normyrozwojowe)natomiastokreślały,jaki
jestrozwójdzieciwdanymmiejscuiczasie.Wrozdziale27„Badaniainormywpediatrii”zamieszczonotabelezwartościamicentylowymistandardówWHOdlamasy
ciała,długości/wysokościciała,wskaźnikaBMIiobwodugłowydladzieciwwieku0–5lat.
Wskaźnikireferencyjnerozwojufizycznegodladzieciimłodzieżywwieku3–18lat
