Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
DiagnozaMożliwościintelektualnych(DMI),dladzieciwwieku10–14lat
Kwestionariuszedobadaniaosobowości
InwentarzOsobowości(NEO–FiveFactorInventory,NEO-FFI),dladzieciwwiekuod15lat
KwestionariuszOsobowościEysencka(EysenckPersonalityQuestionnaire-Revised,EPQ-R)
Kwestionariuszetemperamentu
KwestionariuszTemperamentu(EAS),dladzieciwwieku3–11lat
KwestionariuszTemperamentu(FCZ-KT–FormalnaCharakterystykaZachowania–KwestionariuszTemperamentu),dladzieciwwiekuod15lat
KwestionariuszTemperamentu(PTS),dladzieciwwiekuod15lat
Inne
SkalaJawnegoNiepokojujakiJESTEŚ(SJN),dladzieciwwiekuod10lat
TestPamięciWzrokowejBentona,dladzieciwwiekuod5lat
DiagnozowanieUszkodzeńMózgu(DUM),doocenyneuropsychologicznej,dladzieciwwiekuod5lat
Metodydiagnostyczneniemogąbyćstosowanebezwsparciawkoncepcjiteoretycznej,naktórejgrunciezostałystworzone,czylibezumiejętnościzinterpretowania
uzyskanychwynikówzgodniezzałożeniamitejteorii.Testypsychologicznechronionesąprzepisamiustawyzdnia4lutego1994rokuoprawieautorskimiprawach
pokrewnych(Dz.U.z2006roku,nr90,poz.631zpóźniejszymizmianami).Możnaznichkorzystaćjedyniewzakresieokreślonymprzepisamiwskazanejustawy.Nie
mogąbyćużywaneprzezosobyniebędącepsychologami.
Wśródpediatrówpopularnesąskaleocenyrozwojudzieckaniebędącetestamipsychologicznymi.Sątonarzędziaprzesiewowe,któreumożliwiająporównanie
aktualnychosiągnięćrozwojowychdanegodzieckazwynikamiinnychdzieci,takiejakskalaDenverdladzieciodurodzeniado6.rż.
SkalaDenverIIzawiera125próbwzakresie4aspektówrozwojowych:
sferyosobniczo-społecznej,
motorykiprecyzyjnejiadaptacyjnej,
kompetencjijęzykowych,
motorykidużej.
Wynikiubadanegodzieckasązaznaczanenaformularzu,któregokonstrukcjapozwalastwierdzić,jakiprocent(25,50,75czy90)grupyreferencyjnejwykazuje
posiadaniedanejumiejętności.AutorzyskaliDenverpodkreślają,żebłędemjesttraktowanietestujakonarzędziadiagnostycznego.Niepozwalaonnaprzewidywanie
przyszłychosiągnięćsprawnościowychaniintelektualnychdziecka.Służyjedyniedoporównaniaosiągnięćuzyskiwanychprzezkonkretnedzieckozwynikamizdrowych
dzieciwtymsamymwieku.
Schematdiagnozypsychologicznejdziecka
Wprzypadkupodejrzenianieprawidłowościwrozwojudzieckapełnadiagnozapsychologicznawymaga3–5spotkań,zktórychkażdetrwa40–60min.Wtrakcietych
spotkańpsycholog:
analizujedokumentacjęmedycznądzieckaorazdokonujewstępnejocenyproblemówpsychologicznychiczynnikówryzykarozwoju,któremogąsięwiązać
zprzebiegiemchorobyiaktualnymstanemsomatycznymdziecka,
przeprowadzawywiadzrodzicamidotyczącyszczegółowejhistoriirozwojudziecka,skupiasięnaczynnikachryzyka(problemach,wydarzeniachstresowych)oraz
identyfikujeczynnikiochronneisprzyjająceadaptacji,tzw.zasobypsychologiczne,
dokonujeobserwacjipsychologicznej–obserwujefunkcjonowanieukładurodzinnegoiwzorcerelacjidzieckazrodzicami,obserwuje,jakdzieckonawiązujekontakt
zbadającym,jakzachowujesięwsytuacjibadania,jakorganizujesobiezabawę,jakradzisobieztrudnościami,
formułujepytania(lubhipotezy)dodalszejweryfikacji,
dokonujewyborunarzędzi(technik)pomocniczych,adekwatnychdocelubadania,wiekudzieckaijegostanupsychofizycznego,
podsumowujeuzyskanedaneidokonujeichinterpretacji.
Diagnozapowinnazawieraćnastępująceinformacje:
opissłabychimocnychstrondzieckawgłównychobszarachrozwojuwodniesieniudorozwojowooczekiwanychwzorców,
hipotezynatematmożliwychprzyczynimechanizmówpowstaniaproblemówrozwojowychdziecka,
wnioskiwpostacidiagnozyklinicznej,
planpomocyiterapiipsychologicznej.
Diagnozarozwojumałychdzieci
Przykłademtechniki,któraspełniawymaganiapsychometryczneipozwalacałościowoocenićrozwójmałegodziecka,jestskonstruowananapodstawiebadaniapopulacji
dzieciwPolsceDziecięcaSkalaRozwojowa(DSR).Przeznaczonajestdladziecijużod2.mż.do3.rż.
Testzawiera10kategoriizadań:„Manipulacja”,„Percepcja”,„Bazgranieirysowanie”,„Klocki”,„Porównywanie”,„Pamięć”,„Mowa”,„Słownik”,„Zachowania
społeczne”i„Motoryka”.Uzyskaneprzezdzieckowynikiporównywanesązestandardowymiosiągnięciamidzieciwdanymwiekuiprzeliczanenaskalęcentylową.
Bardzoważnąskładowątegotestujest„SkalaObserwacyjna”,którapozwalawnioskowaćofizjologicznychpodstawachzachowaniadzieckaiokreślićcechyjego
temperamentu:„Wigor”,„Adaptacyjność”,„Rytmiczność”i„Wrażliwość”.Tenaspektdiagnozyrozwojujestniezwykleważny,ponieważwłaściwościtemperamentu
pozwalająprzewidywaćzachowaniewcodziennychsytuacjachiwreakcjinastres.
Uwzględnienietegoczynnikawdiagnozierozwojupozwalastwierdzić,czyuzyskanywbadaniurezultatodzwierciedlamożliwościdziecka.Czyjegozachowanie
wczasiebadaniajesttypowe?Czynowasytuacjapowodujewycofanielubzahamowanieaktywnościdziecka?Coważne,pozwalaprzewidziećtendencjewrozwoju,
wskazując,czydzieckomaskłonnośćdoaktywnejeksploracjiotoczenia,doposzukiwaniabodźcówczytłumieniaiwycofywaniasięznadmiarustymulacji.Omówienie
tychwynikówzrodzicamimożestanowićdlanichważnąwskazówkę.Psycholognaichpodstawieformułujewytycznedodziałańpsychokorekcyjnych.
Piśmiennictwo
1.BrzezińskaA.:Społecznapsychologiarozwoju.WydawnictwoNaukoweSCHOLAR,Warszawa2007.
2.GerhardS.:Znaczeniemiłości.Jakuczuciawpływająnarozwójmózgu.WydawnictwoUniwersytetuJagiellońskiego,Kraków2010.
3.KościelskaM.:Psychologiaklinicznadziecka.W:Psychologia.Podręcznikakademicki(red.J.Strelau).GdańskieWydawnictwoPsychologiczne,Gdańsk2000.
