Reumatologia kliniczna. TOM 1 i 2

Irena Zimmermann-Górska

Uzyskaj dostęp

Zakup książkę

ISBN/ISSN:

978-83-200-3155-3

DOI:

Wydawnictwo:

PZWL Wydawnictwo Lekarskie

Rok wydania:

2008

Liczba stron:

1268

XML:ISBN/ISSN:

ONIX MARC21

Bibliografia:

. Reumatologia kliniczna. TOM 1 i 2. Red. Zimmermann-Górska, Irena . Warszawa: PZWL Wydawnictwo Lekarskie, 2008, 1268 s. ISBN 978-83-200-3155-3

Bibliografia refWorks:

RT Book, Whole

SR Electronic(1)

A2 Zimmermann-Górska, I.

T1 Reumatologia kliniczna. TOM 1 i 2

PB PZWL Wydawnictwo Lekarskie

PP Warszawa

YR 2008

SN 978-83-200-3155-3

Bibliografia BibTex:

@Book{ 103616, author = "", editor = "Zimmermann-Górska, Irena", title = "Reumatologia kliniczna. TOM 1 i 2", publisher = "PZWL Wydawnictwo Lekarskie", year = "2008", address = "Warszawa", isbn = "978-83-200-3155-3" }

Bibliografia endNote:

TY - BOOK

AU -

ED - Zimmermann-Górska, Irena

TI - Reumatologia kliniczna. TOM 1 i 2

PB - PZWL Wydawnictwo Lekarskie

CY - Warszawa

PY - 2008

SN - 978-83-200-3155-3

ER -

Netografia (standard APA):

. Red. Zimmermann-Górska, Irena. Reumatologia kliniczna. TOM 1 i 2 [baza danych online] Warszawa: PZWL Wydawnictwo Lekarskie, 2008 [dostęp: 03 05 2024]. Dostęp w Ibuk Libra: https://libra.ibuk.pl/reader/reumatologia-kliniczna-tom-1-i-2-irena-zimmermann-gorska-103616.

choroby reumatyczne, reumatologia, reumatologia kliniczna

Profesor dr hab. med. Irena Zimmermann-Górska jest kierownikiem Katedry i Kliniki Akademii Medycznej w Poznaniu, redaktorką i autorką wielu publikacji z dziedziny reumatologii. Współautorzy są doświadczonymi reumatologami.

Jest to podręczni...

Więcej

ISBN/ISSN:

978-83-200-3155-3

DOI:

Wydawnictwo:

PZWL Wydawnictwo Lekarskie

Rok wydania:

2008

Liczba stron:

1268

XML:ISBN/ISSN:

ONIX MARC21

Przedmowa14
Część I. Podstawy reumatologii18
1. Historia reumatologii - Aleksandra Tuchocka20
1.1. Historyczna ewolucja pojęcia „reumatyzm"21
1.2. Źródła wiedzy historycznej o chorobach reumatycznych25
1.2.1. Paleopatologia25
1.2.2. Sztuka26
1.2.3. Literatura28
1.3. Historia chorób reumatycznych30
1.3.1. Reumatoidalne zapalenie stawów30
1.3.2. Młodzieńcze idiopatyczne zapalenie stawów32
1.3.3. Zesztywniające zapalenie stawów kręgosłupa34
1.3.4. Łuszczycowe zapalenie stawów37
1.3.5. Zespół Reitera37
1.3.6. Toczeń rumieniowaty układowy38
1.3.7. Twardzina (scleroderma)39
1.3.8. Zespół suchości40
1.3.10. Zapalenie wielomięśniowe i skórno-mięśniowe41
1.3.11. Dna moczanowa41
1.3.9. Mieszana choroba tkanki łącznej41
1.3.12. Zapalenia naczyń42
1.3.13. Neuropatyczne choroby stawów (stawy Charcota)45
1.3.14. Alkaptonuria i ochronoza45
1.3.15. Nawracające zapalenie chrząstek45
1.3.16. Zespół antyfosfolipidowy46
2. Genetyka w reumatologii - Anna Latos-Bieleńska50
2.1. Wprowadzenie51
2.2. Udział czynników genetycznych w patologii człowieka - uwagi ogólne51
2.3. Genom człowieka52
2.3.1. Chromosomy człowieka52
2.3.2. DNA i RNA52
2.3.3. Genom j ądrowy człowieka53
2.3.4. Geny człowieka54
2.3.5. Kod genetyczny55
2.3.6. Polimorfizm DNA55
2.4. Zmiany materiału genetycznego w chorobach genetycznych. Rodzaje chorób uwarunkowanych genetycznie56
2.4.1. Aberracje chromosomowe56
2.4.2. Choroby uwarunkowane jednogenowo57
2.4.3. Choroby uwarunkowane wieloczynnikowo60
2.5. Diagnostyka chorób uwarunkowanych genetycznie61
2.5.1. Diagnostyka cytogenetyczna62
2.5.2. Diagnostyka molekularna63
2.6. Poradnictwo genetyczne67
2.6.1. Etapy konsultacji genetycznej68
2.7. Podsumowanie69
3. Biochemia i fizjologia tkanki łącznej - Stanisław Moskalewski72
3.1. Wprowadzenie74
3.2. Fibroblasty74
3.3. Alitofibrocyty75
3.4. Miofibroblasty75
3.5. Makrofagi75
3.6. Chondrocyty76
3.5.1 Aktywacja makrofagów76
3.7. Budowa substancji pozakomórkowej77
3.7.1. Włókna kolagenowe (klejorodne)77
3.7.2. Nadrodzina kolagenu78
3.8. Włókna siateczkowe (włókna retikulinowe, włókna srebrochłonne)79
3.7.3. Właściwości antygenowe kolagenu79
3.9. Włókna sprężyste (elastynowe)80
3.10. Fibuliny81
3.11. Glikozaminoglikany81
3.12. Proteoglikany81
3.12.1. Proteoglikany błony podstawnej82
3.12.2. Hialektany (hyalectans, lecticans) - proteoglikany wiążące się z kwasem hialuronowym i lektynami82
3.12.3. Małe proteoglikany bogate w leucynę82
3.13. Glikoproteiny substancji pozakomórkowej83
3.12.4. Proteoglikany związane z błoną komórkową83
3.12.5. Serglicyna83
3.13.1. Fibronektyna83
3.13.2. Lamininy84
3.13.3. Nidogen (entaktyna)84
3.14. Matrykiny85
3.15. Matryliny85
3.16. Białka pogranicza macierzy i komórek (matricellular proteins)85
3.13.4. Trombospondyny 3-585
3.16.1. Trombospondyny: 1 i 286
3.16.2. SPARC86
3.16.3. Tenascyna-cytotaktyna86
3.16.4. Osteopontyna86
3.16.5. Witronektyna86
3.17. Metaloproteinazy (MMPs)87
3.16.6. Czynnik wzrostu tkanki łącznej (CTGF)87
3.18. Płyn tkankowy88
3.19. Macierz chrząstki88
3.17.1. Adamalizyny88
4. Rozwój narządów ruchu - Witold Woźniak92
4.1. Wprowadzenie93
4.2. Rozwój układu szkieletowego93
4.3. Rozwój kręgosłupa93
4.3.1. Okres prenatalny (zarodkowy i płodowy)93
4.3.2. Okres postnatalny96
4.3.3. Krzywizny kręgosłupa96
4.4. Rozwój żeber97
4.5. Rozwój mostka97
4.3.4. Naczynia krwionośne kręgosłupa97
4.6. Rozwój czaszki98
4.7. Rozwój kończyn99
4.8. Wady rozwojowe układu kostnego101
4.9. Rozwój połączeń kości101
5. Anatomia i fizjologia narządów ruchu - Teresa Wagner104
5.1. Wprowadzenie105
5.2. Mięśnie szkieletowe105
5.3. Ścięgna107
5.4. Powięzie108
5.5. Kość108
5.5.1. Rodzaje tkanki kostnej109
5.5.2. Kościotworzenie110
5.5.3. Modelowanie kości110
5.6. Staw jako narząd111
5.6.1. Torebka s tawowa111
5.6.2. Błona maziowa111
5.7. Chrząstka stawowa113
5.6.3. Płyn s tawowy113
5.8. Więzadła115
5.9. Łąkotki115
5.10. Krążki stawowe116
5.11. Obrąbki stawowe116
5.12. Kaletki maziowe116
6. Zaburzenia immunologiczne w patogenezie chorób reumatycznych - Ewa Kontny, Włodzimierz Maśliński118
6.1. Wprowadzenie120
6.2. Uwarunkowania genetyczne120
6.2.1. Główny układ zgodności tkankowej120
6.2.2. Prezentacja antygenów przez cząsteczki HLA120
6.2.3. Udział cząsteczek HLA w patogenezie chorób reumatycznych121
6.2.4. Współuczestnictwo wielu genów w tworzeniu genetycznego podłoża chorób reumatycznych122
6.3. Odporność nieswoista, czynniki infekcyjne, układ dopełniacza123
6.3.1. Układ odporności wrodzonej123
6.3.2. Układ dopełniacza124
6.3.3. Receptory dla fragmentu Fc immunoglobulin (FcR)125
6.4. Komórki prezentujące antygen127
6.5. Udział czynników infekcyjnych i odporności wrodzonej w patogenezie chorób reumatycznych128
6.6. Układ odporności nabytej i mechanizmy zapewniające autotolerancję130
6.7. Limfocyty B131
6.7.1. Przeciwciała: budowa, właściwości, wytwarzanie i źródła różnorodności131
6.7.2. Dojrzewanie, aktywacja i subpopulacje limfocytów B132
6.7.3. Udział limfocytów B w patogenezie chorób reumatycznych133
6.8. Limfocyty T136
6.8.1. Receptory limfocytów T dla antygenu: budowa i źródła różnorodności136
6.8.2. Dojrzewanie, aktywacja i subpopulacje limfocytów T136
6.8.3. Udział limfocytów T w patogenezie chorób reumatycznych138
6.9. Synowiocyty i śródbłonek naczyń140
6.10. Apoptoza141
6.10.1. Przebieg, regulacja i fizjologiczne znaczenie apoptozy141
6.10.2. Zaburzenia apoptozy w chorobach reumatycznych142
6.11. Cytokiny i czynniki wzrostu143
6.11.1. Cytokiny prozapalne podtrzymujące odpowiedź komórkową144
6.11.2. Cytokiny i cząsteczki o działaniu antagonizującym cytokiny prozapalne145
6.11.3. Interferony146
6.11.4. Chemokiny146
6.12. Destrukcja stawu147
6.13. Podsumowanie147
7. Zapalenie w patogenezie chorób reumatycznych - Danuta Maślińska, Sławomir Maśliński150
7.1. Wprowadzenie151
7.2. Komórki tuczne153
7.3. Granulocyty obojętnochłonne154
7.4. Makrofagi i limfocyty156
7.5. Białka adhezyjne157
7.6. Mediatory lipidowe158
7.7. Czynnik aktywujący płytki (PAF)161
7.8. Cytokiny161
7.9. Dopełniacz162
7.10. Kininy163
7.11. Proteazy163
7.12. Regulacja odpowiedzi zapalnej163
8. Ból w chorobach reumatycznych - Leon Drobnik166
8.1. Wprowadzenie167
8.2. Ból jako informacja w systemie obrony życia167
8.3. Neurofizjologia bólu167
8.3.1. Ból jako składowa odpowiedzi na uszkodzenie i odpowiedź zapalną168
8.3.2. Czuciowe unerwienie stawów169
8.3.3. Drogi przewodzenia bodźców bólowych170
8.3.4. Ośrodkowa kontrola czucia bólu172
8.4. Leczenie bólu173
8.4.1. Ocena natężenia bólu173
8.4.2. Drabina analgetyczna173
8.4.7.Opioidy174
8.4.3. Niesteroidowe leki przeciwzapalne174
8.4.4. Glikokortykosteroidy174
8.4.5. Metotreksat174
8.4.6. Kapsaicyna174
Część II. Diagnostyka chorób reumatycznych176
9. Badanie podmiotowe i przedmiotowe - Irena Zimmermann-Górska, Barbara Krzyśko178
9.1. Badanie podmiotowe - Irena Zimmermann-Górska179
9.1.1. Uwagi ogólne179
9.1.2. Objawy poprzedzające wystąpienie choroby i czynniki, które mogły zapoczątkować stan chorobowy179
9.1.3. Początek i przebieg choroby179
9.1.4. Dolegliwości ze strony układu ruchu180
9.1.5. Dolegliwości dotyczące innych układów i narządów180
9.1.6. Choroby przebyte181
9.1.7. Wywiad rodzinny181
9.2. Badanie przedmiotowe - Irena Zimmermann-Górska182
9.1.8. Wywiad dotyczący wydolności czynnościowej i warunków socjalnych182
9.2.1. Badanie przedmiotowe ogólne i szczegółowe (bez układu ruchu)182
9.2.2. Badanie przedmiotowe układu ruchu - Barbara Krzyśko 184
10. Badania laboratoryjne202
10.1. Badania laboratoryjne określające proces zapalny - Mariusz Puszczewicz, Irena Zimmermann-Górska204
10.1.1. Szybkość opadania krwinek czerwonych - odczyn Biernackiego (OB) (erythrocyte sedimentation rate - ESR)204
10.1.2. Białko C-reaktywne (C-reactive protein - CRP)204
10.2. Badania serologiczne205
10.2.1. Czynnik reumatoidalny (rheumatoid factor - RF) - Mariusz Puszczewicz, Irena Zimmermann-Górska, Grażyna Białkowska-Puszczewicz205
10.2.2. Przeciwciała przeciw dwuniciowemu DNA (anti double stranded-DNA antibodies - ds-DNA) - Mariusz Puszczewicz, Irena Zimmermann-Górska, Grażyna Białkowska-Puszczewicz206
10.2.3. Przeciwciała przeciwfosfolipidowe (antiphospholipid antibodies - aPL) - Mariusz Puszczewicz, Irena Zimmermann-Górska, Grażyna Białkowska-Puszczewicz206
10.2.4. Krioglobuliny (cryoglobulins) - Mariusz Puszczewicz, Irena Zimmermann-Górska, Grażyna Białkowska-Puszczewicz207
10.2.5. Składowe dopełniacza (complement components) - Mariusz Puszczewicz, Irena Zimmermann-Górska, Grażyna Białkowska-Puszczewicz208
10.2.6. Przeciwciała przeciwko cyklicznemu cytrulinowanemu peptydowi - Jakub Ząbek209
10.2.7. Przeciwciała przeciwjądrowe (antinuclear antibodies - ANA) - Mariusz Puszczewicz213
10.2.8. Przeciwciała antyfosfolipidowe - Jakub Ząbek218
10.2.9. Przeciwciała przeciw cytoplazmie granulocytów obojętnochłonnych - Mariusz Puszczewicz223
10.2.10. Antygeny i przeciwciała związane z zakażeniami w diagnostyce chorób reumatycznych - Jacek Noworyta226
10.3. Analiza płynu stawowego - Grażyna Białkowska-Puszczewicz, Irena Zimmermann-Górska, Mariusz Puszczewicz231
10.3.1. Definicja231
10.3.2. Metody231
10.3.3. Przydatność kliniczna233
11. Diagnostyka obrazowa - Jadwiga Staniszewska-Varga, Małgorzata Serafin-Król, Anna Ciechomska236
11.1. Uwagi ogólne237
11.2. Badanie radiologiczne237
11.3. Tomografia komputerowa243
11.4. Rezonans magnetyczny246
11.5. Scyntygrafia250
11.6. Ultrasonografia251
11.6.1. Technika badania252
11.6.2. Wskazania do badania USG253
11.6.3. Możliwości badania USG253
11.6.4. Najczęstsze zmiany widoczne w przebiegu chorób reumatycznych258
11.7. Podsumowanie262
12. Diagnostyka neurofizjologiczna - Juliusz Huber264
12.1. Metody diagnostyki neurofizjologicznej stosowane w reumatologii265
12.1.1. Badanie EMG265
12.1.2. Badanie ENG268
12.1.3. Badanie SCV270
12.1.4. Badanie SEP271
12.1.5. Badanie MEP272
12.2. Niektóre aplikacje badań diagnostycznych neurofizjologii klinicznej w reumatologii273
12.1.6. Badanie IC-SD273
13. Artroskopia - Władysław Manikowski, Leszek Romanowski278
14. Kapilaroskopia i inne metody diagnostyki zaburzeń mikrokrążenia Anna Kuryliszyn-Moskal284
14.1. Wstęp285
14.2. Techniki kapilaroskopowe285
14.2.1. Kapilaroskopia285
14.2.2. Mikroskopia szerokiego pola286
14.3. Metoda laserowo-dopplerowska287
14.2.3. Kapilaroskopia dynamiczna287
14.2.4. Wideomikroskopia fluorescencyjna287
14.2.5. Wideomikroskopia cyfrowa287
14.4. Termografia w podczerwieni288
14.5. Przezskórna oksymetria288
14.6. Podsumowanie289
15. Ocena aktywności procesu zapalnego, wydolności czynno-ściowej i jakości życia Witold Tłustochowicz, Artur Bachta290
15.1. Wstęp291
15.2. Ocena w reumatoidalnym zapaleniu stawów292
15.3. Ocena w zesztywniającym zapaleniu stawów kręgosłupa296
15.4. Ocena w łuszczycowym zapaleniu stawów299
15.5. Ocena w toczniu rumieniowatym układowym300
15.6. Ocena w chorobie zwyrodnieniowej stawów304
Część III. Leczenie chorób reumatycznych308
16. Leczenie farmakologiczne310
16.1. Niesteroidowe leki przeciwzapalne - Mariusz Puszczewicz, Irena Zimmermann-Górska313
16.2. Nadwrażliwość na kwas acetylosalicylowy i inne niesteroidowe leki przeciwzapalne - Andrzej Szczeklik 318
16.2.1. Nadwrażliwość - definicja i podział318
16.2.2. Nadwrażliwość na kwas acetylosalicylowy - rys historyczny i postacie kliniczne318
16.2.3. Astma aspirynowa318
16.2.4. Pokrzywka i obrzęk naczynioruchowy320
16.3. Leki modyfikujące proces zapalny - Jacek Pazdur321
16.2.5. Nadwrażliwość na pochodne pirazolonu321
16.2.6. Inne reakcje na niesteroidowe leki przeciwzapalne321
16.3.1. Sole złota322
16.3.2. Sulfasalazyna323
16.3.3. Leki przeciwzimnicze324
16.3.4. Penicylamina325
16.3.5. Metotreksat326
16.3.6. Leflunomid329
16.4. Leki immunosupresyjne - Jacek Pazdur331
16.4.1. Cyklofosfamid331
16.4.2. Azatiopryna333
16.4.3. Cyklosporyna A334
16.4.4. Chlorambucyl337
16.5. Leczenie metodą kojarzenia leków - Jacek Pazdur 338
16.4.5. Mykofenolan mofetylu338
16.6. Glikokortykosteroidy - Jacek Musiał, Bogdan Jakieła339
16.6.1. Wprowadzenie339
16.6.2. Struktura i cechy farmakologiczne340
16.6.3. Molekularny mechanizm działania341
16.6.4. Wpływ glikokortykosteroidów na układ immunologiczny342
16.6.5. Podstawowe zasady leczenia glikokortykosteroidami343
16.6.6. Podstawowe zasady stosowania glikokortykosteroidów w reumatologii346
16.6.7. Działania niepożądane steroidoterapii349
16.7. Leki biologiczne - Irena Zimmermann-Górska354
16.7.1. Wprowadzenie354
16.7.2. Leki hamujące działanie cytokin prozapalnych354
16.7.3. Hamowanie chemokin361
16.7.4. Hamowanie czynności komórek uczestniczących w odpowiedzi immunologicznej i w procesie zapalnym361
16.7.7.Inhibitory angiogenezy363
16.7.5. Hamowanie cząsteczek „sygnału drugiego"363
16.7.6. Hamowanie składowej C5 dopełniacza363
16.7.8. Inhibitory układu sygnałów wewnątrzkomórkowych364
16.7.9. Inhibitory metaloproteaz365
16.8. Inne metody leczenia „biologicznego" - Mariusz Puszczewicz366
16.8.1. Immunoglobuliny podawane dożylnie366
16.8.2. Przeszczep komórek macierzystych366
16.8.3. Plazmafereza367
16.9. Leki stosowane w zapaleniach stawów wywoływanych przez kryształy - Irena Zimmermann-Górska368
16.9.1. Kolchicyna368
16.9.2. Leki obniżające stężenie kwasu moczowego w ustroju369
16.10. Leki przeciwbólowe stosowane w chorobach reumatycznych - Jacek Szechiński371
16.11. Leki stosowane w reumatologii a okres ciąży i karmienia piersią - Irena Zimmermann-Górska375
16.11.1. Zasady doboru leków375
16.11.2. Niesteroidowe leki przeciwzapalne376
16.11.3. Leki modyfikujące proces zapalny378
16.11.4. Glikokortykosteroidy378
16.11.5. Związki immunosupresyjne379
16.12. Technika nakłuć stawów - Mariusz Puszczewicz380
16.11.6. Leki przeciwbólowe380
16.11.7. Leki biologiczne380
16.12.1. Nakłucie jamy stawowej (artrocenteza)380
17. Leczenie operacyjne386
17.1 Zasady leczenia ortopedycznego w chorobach reumatycznych - Paweł Małdyk388
17.2 Leczenie operacyjne kończyny górnej - Władysław Manikowski392
17.2.1 Wstęp392
17.2.2 Zniekształcenia stawów rąk393
17.2.3 Zniekształcenia innych stawów kończyn górnych396
17.2.4 Postępowanie chirurgiczne397
17.2.5 Rehabilitacja404
17.3 Endoprotezoplastyka stawu biodrowego w chorobach reumatycznych - Paweł Małdyk405
17.4 Leczenie operacyjne stawu kolanowego - Mirosław Smiłowicz410
17.4.1 Wstęp410
17.4.2 Rodzaje zabiegów chirurgicznych411
17.5 Leczenie operacyjne stopy reumatoidalnej - Cezary Michalak415
17.5.1 Wstęp415
17.5.2 Patofizjologia zniekształceń stopy w rzs415
17.5.3 Leczenie zachowawcze416
17.5.4 Kwalifikacja do zabiegu416
17.5.5 Leczenie chirurgiczne418
17.5.6 Okres pooperacyjny420
17.6 Leczenie operacyjne kręgosłupa421
17.6.1 Wstęp - Jerzy E. Kiwerski, Marek Krasuski421
17.6.2 Leczenie operacyjne kręgosłupa w odcinku szyjnym w przebiegu reumatoidalnego zapalenia stawów - Marek Krasuski 421
17.6.3 Leczenie operacyjne kręgosłupa u chorych na zesztywnia¬jące zapalenie stawów kręgosłupa - Marek Krasuski 428
17.6.4 Leczenie operacyjne kręgosłupa szyjnego w przebiegu choroby zwyrodnieniowej stawów - Jerzy E. Kiwerski430
17.6.5 Leczenie operacyjne lędźwiowego odcinka kręgosłupa w przebiegu choroby zwyrodnieniowej - Marek Krasuski434
18. Zasady rehabilitacji440
18.1. Leczenie ruchem - kinezyterapia - Aleksandra Kołczewska, Barbara Krzyśko441
18.1.1. Specyfika leczniczego usprawniania osób cierpiących na choroby reumatyczne441
18.1.2. Podział i charakterystyka ćwiczeń442
18.1.3. Cele leczenia usprawniającego444
18.1.4. Kinezyterapia w leczeniu zapalnych chorób stawów446
18.1.5. Kinezyterapia w leczeniu choroby zwyrodnieniowej stawów461
18.1.6. Terapia zajęciowa465
18.2. Fizykoterapia - Włodzimierz Samborski466
18.2.1. Problemy terminologiczne466
18.2.2. Charakterystyka fizjoterapii466
18.2.3. Wybrane działy fizjoterapii468
19. Leczenie uzdrowiskowe - Irena Ponikowska, Włodzimierz Samborski482
19.1. Wprowadzenie do medycyny uzdrowiskowej484
19.2. Zasoby naturalnych surowców leczniczych i ich wykorzystanie w lecznictwie484
19.3. Mechanizmy działania bodźców leczniczych486
19.4. Uzdrowiskowe metody leczenia stosowane w chorobach reumatycznych486
19.4.1. Balneoterapia487
19.4.2. Zabiegi borowinowe488
19.4.3. Klimatoterapia488
19.4.4. Hydroterapia489
19.4.5. Termoterapia489
19.4.6. Kinezyterapia490
19.4.7. Fizykoterapia490
19.4.8. Edukacja zdrowotna490
19.4.9. Inne klasyczne metody lecznicze490
19.5. Cele leczenia uzdrowiskowego chorób reumatycznych491
19.6. Wskazania i przeciwwskazania do leczenia uzdrowiskowego chorób reumatycznych491
19.7. Leczenie uzdrowiskowe najważniejszych chorób reumatologicznych492
19.7.1. Reumatoidalne zapalenie stawów (rzs)492
19.7.2. Zesztywniające zapalenie stawów kręgosłupa (zzsk)494
19.7.3. Łuszczycowe zapalenie stawów (artropatia łuszczycowa)497
19.7.4. Zapalenie stawów na tle dny moczanowej498
19.7.5. Choroba zwyrodnieniowa stawów obwodowych i kręgosłupa499
19.7.6. Zespoły bólowe w przebiegu reumatyzmu tkanek miękkich501
19.7.7. Stany pooperacyjne w przebiegu chorób reumatycznych502
Skorowidz526
Część IV. Charakterystyka, diagnostyka i leczenie najczęstszych chorób reumatycznych564
20. Podział chorób reumatycznych - Irena Zimmermann-Górska566
20.1. Ogólna klasyfikacja chorób567
20.2. Klasyfikacja opracowana przez Światową Organizację Zdrowia569
20.3. Kryteria klasyfikacyjne i diagnostyczne569
20.4. Kryteria ułatwiające monitorowanie leczenia569
21. Reumatoidalne zapalenie stawów - Anna Filipowicz-Sosnowska572
21.1. Określenie573
21.2. Etiologia i patogeneza573
21.3. Zmiany morfologiczne574
21.4. Epidemiologia574
21.5. Obraz kliniczny575
21.5.1. Objawy podmiotowe575
21.5.2. Objawy przedmiotowe575
21.5.3. Zmiany stawowe576
21.5.4. Zmiany pozastawowe578
21.6. Badania laboratoryjne580
21.7. Badania obrazowe581
21.8. Przebieg choroby583
21.9. Rozpoznanie583
21.10. Ocena aktywności choroby i stopnia uszkodzenia stawów585
21.11. Rozpoznanie różnicowe586
21.12. Leczenie589
21.13. Rokowanie594
22. Choroby reumatyczne w wieku rozwojowym - Anna M. Romicka, Katarzyna Rostropowicz-Denisiewicz596
22.1. Klasyfikacja598
22.2. Młodzieńcze idiopatyczne zapalenie stawów599
22.2.1. Określenie i kryteria599
22.2.2. Klasyfikacja mizs599
22.2.3. Występowanie599
22.2.4. Odrębności immunologiczne599
22.2.5.Obraz kliniczny600
22.2.6. Badania pomocnicze603
22.2.7. Różnicowanie603
22.2.8. Zasady leczenia604
22.3. Spondyloartropatie605
22.3.1. Młodzieńcze zesztywniające zapalenie stawów kręgosłupa (mzzsk)606
22.4. Zapalenie stawów towarzyszące różnym postaciom trądziku607
22.3.2. Zapalenie stawów towarzyszące enteropatiom607
22.4.1. Badania pomocnicze607
22.5. Młodzieńczy toczeń rumieniowaty układowy (mtru)608
22.4.2. Leczenie608
22.5.1. Obraz kliniczny608
22.5.2. Przebieg i rokowanie610
22.5.3. Leczenie610
22.6. Młodzieńcze zapalenie skórno-mięśniowe611
22.6.1. Obraz kliniczny611
22.6.2. Rozpoznanie612
22.6.3. Różnicowanie612
22.7. Pierwotne układowe zapalenia naczyń613
22.6.4. Leczenie613
22.6.5. Przebieg i rokowanie613
22.7.1. Zespół Schonleina i Henocha613
22.7.2. Choroba Kawasaki614
22.8. Twardzina615
22.7.3. Guzkowe zapalenie tętnic (gzt)615
22.8.1. Twardzina uogólniona615
22.8.2. Twardzina ograniczona616
23. Choroba Stilla u dorosłych - Irena Zimmermann-Górska618
23.1. Określenie619
23.2. Etiopatogeneza619
23.3. Zmiany morfologiczne619
23.4. Występowanie619
23.5. Objawy kliniczne i przebieg619
23.6. Badania laboratoryjne621
23.10. Różnicowanie622
23.7. Badania obrazowe622
23.8. Inne badania diagnostyczne622
23.9. Rozpoznanie622
23.11. Leczenie623
23.12. Rokowanie624
24. Choroby układowe tkanki łącznej626
24.1. Toczeń rumieniowaty układowy - Hanna Chwalińska-Sadowska, Marzena Olesińska630
24.1.1. Określenie630
24.1.2. Etiopatogeneza630
24.1.3. Zmiany morfologiczne633
24.1.4. Występowanie636
24.1.5. Objawy kliniczne i przebieg636
24.1.6. Badania laboratoryjne643
24.1.7. Rozpoznanie645
24.1.8. Różnicowanie647
24.1.9. Leczenie647
24.1.10. Rokowanie654
24.2. Zespół antyfosfolipidowy656
24.2.1. Problemy koagulologiczne w zespole antyfosfolipidowym - Krystyna Zawilska656
24.2.2. Objawy kliniczne zespołu antyfosfolipidowego - Irena Zimmermann-Górska666
24.2.3. Położnicze konsekwencje zespołu antyfosfolipidowego - Jana Skrzypczak674
24.3. Twardzina układowa - Stanisław Sierakowski, Matylda Sierakowska680
24.3.1. Określenie i podział680
24.3.2. Występowanie685
24.3.3. Objawy kliniczne685
24.3.4. Przebieg691
24.3.5. Badania laboratoryjne692
24.3.6. Inne badania diagnostyczne692
24.3.7. Rozpoznanie694
24.3.8. Różnicowanie694
24.3.9. Leczenie695
24.3.10. Rokowanie699
24.4. Choroby twardzinopodobne - Stanisław Sierakowski, Matylda Sierakowska701
24.4.1. Ogólna charakterystyka i klasyfikacja chorób twardzinopodobnych701
24.5. Rozlane zapalenie powięzi z eozynofilią - Stanisław Sierakowski, Matylda Sierakowska716
24.5.1. Określenie716
24.5.2. Etiopatogeneza717
24.5.3. Zmiany morfologiczne717
24.5.4. Występowanie717
24.5.5. Objawy kliniczne i przebieg717
24.5.10. Leczenie718
24.5.6. Badania laboratoryjne718
24.5.7. Badania obrazowe718
24.5.8. Rozpoznanie718
24.5.9. Różnicowanie718
24.6. Zapalenie wielomięśniowe i skórno-mięśniowe - Hanna Chwalińska-Sadowska, Paweł Mielnik719
24.5.11. Rokowanie719
24.6.1. Określenie719
24.6.2. Etiologia i patogeneza720
24.6.3. Zmiany morfologiczne721
24.6.4. Występowanie721
24.6.5. Obraz kliniczny721
24.6.6. Związek obecności przeciwciał mięśniowospecyficznych z obrazem klinicznym724
24.6.7. Badania laboratoryjne725
24.6.8. Inne badania diagnostyczne725
24.6.9. Rozpoznanie726
24.6.10. Różnicowanie727
24.6.11. Leczenie728
24.6.12. Ocena aktywności choroby i efektów leczenia730
24.6.13. Inne postacie miopatii zapalnych730
24.6.14. Rokowanie732
24.7. Zapalenia naczyń734
24.7.1. Zapalenia średnich naczyń - Henryka Małdyk734
24.7.2. Zapalenia małych naczyń - Henryka Małdyk739
24.7.3. Zapalenia dużych naczyń - Piotr Głuszko, Tomasz Löwenhoff748
24.8. Zespół Sjögrena756
24.8.1. Pierwotny i wtórny zespół Sjögrena - Irena Zimmermann-Górska756
24.8.2. Objawy dotyczące narządu wzroku - Krystyna Pecold765
24.8.3. Powikłania hematologiczne - Janusz Hansz768
24.9. Mieszana choroba układowa tkanki łącznej i zespoły nakładania - Irena Zimmermann-Górska772
24.9.1. Mieszana choroba układowa tkanki łącznej772
24.9.2. Zespoły nakładania układowych chorób tkanki łącznej776
24.10. Zapalenie tkanki tłuszczowej - Irena Zimmermann-Górska778
24.10.1. Określenie778
24.10.2. Etiopatogeneza778
24.10.3. Podział panniculitis778
24.10.4. Choroba Webera-Christiana779
24.10.5. Panniculitis Rothmanna i Makai780
24.10.6. Martwica tkanki tłuszczowej noworodków780
24.10.7. Obrzęk twardzinopodobny (sclerema) noworodków780
24.10.8. Panniculitis występujące po stosowaniu glikokortykosteroidów780
24.10.9. Panniculitis z towarzyszącym wapnieniem780
24.10.10. Panniculitis związane z zaburzeniami enzymatycznymi781
24.10.11. Panniculitis wywoływane przez samookaleczenia781
24.10.12. Panniculitis związane z histiocytozą782
24.10.13. Zespoły lipodystroficzne782
24.10.14. Lipodermatoskleroza782
24.10.15. Panniculitis w przebiegu tocznia rumieniowatego układowego782
24.10.16. Rumień stwardniały782
24.11. Rumień guzowaty - Irena Zimmermann-Górska783
24.11.1. Określenie783
24.11.2. Etiopatogeneza i zmiany morfologiczne783
24.11.3. Występowanie783
24.11.10. Leczenie784
24.11.4. Objawy kliniczne i przebieg784
24.11.5. Badania laboratoryjne784
24.11.6. Badania obrazowe784
24.11.7. Inne badania diagnostyczne784
24.11.8. Rozpoznanie784
24.11.9. Różnicowanie784
24.12. Polimialgia reumatyczna - Marek Brzosko785
24.11.11. Rokowanie785
24.11.12. Podostre, wędrujące, guzkowe panniculitis (choroba Vilanovy)785
24.12.1. Określenie785
24.12.2. Etiopatogeneza785
24.12.3. Zmiany morfologiczne786
24.12.4. Występowanie786
24.12.5. Objawy kliniczne i przebieg786
24.12.6. Badania laboratoryjne787
24.12.7. Badania obrazowe787
24.12.8. Rozpoznanie787
24.12.10. Leczenie788
24.12.9. Różnicowanie788
24.12.11. Rokowanie789
24.13. Nawracające zapalenie chrząstek - Mariusz Puszczewicz790
24.13.1. Określenie790
24.13.2. Epidemiologia790
24.13.3. Etiopatogeneza790
24.13.4.Obraz kliniczny791
24.13.5. Badania laboratoryjne793
24.13.6. Rozpoznanie794
24.13.7. Leczenie794
24.14.1.Określenie795
24.14. Sarkoidoza - Mariusz Puszczewicz795
24.13.8. Rokowanie795
24.14.2. Epidemiologia795
24.14.3. Etiologia795
24.14.5.Obraz kliniczny796
24.14.4. Patogeneza796
24.14.6. Rozpoznanie800
24.14.7. Leczenie800
24.14.8. Rokowanie802
25. Choroby zapalne stawów z zajęciem stawów kręgosłupa804
25.1. Wspólne cechy zapalnych chorób stawów z zajęciem Stawów kręgosłupa - Irena Zimmermann-Górska806
25.1.1. Określenie i podział806
25.1.2. Etiopatogeneza806
25.1.3. Objawy kliniczne807
25.2. Zesztywniające zapalenie stawów kręgosłupa - Irena Zimmermann-Górska809
25.2.1. Określenie809
25.2.2. Etiopatogeneza809
25.2.3. Zmiany morfologiczne809
25.2.4. Występowanie810
25.2.5. Objawy kliniczne i przebieg810
25.2.6. Badania laboratoryjne812
25.2.7. Badania obrazowe813
25.2.8. Rozpoznanie814
25.2.9. Różnicowanie815
25.2.10. Leczenie816
25.2.11. Rokowanie817
25.3. Łuszczycowe zapalenie stawów - Jacek Szechiński818
25.3.1. Określenie818
25.3.2. Etiopatogeneza818
25.3.3. Występowanie819
25.3.4. Objawy kliniczne i przebieg819
25.3.5. Rozpoznanie820
25.3.6. Różnicowanie821
25.3.7. Leczenie821
25.4. Reaktywne zapalenia stawów - Brygida Kwiatkowska823
25.4.1. Określenie823
25.4.2. Etiopatogeneza824
25.4.3. Zmiany morfologiczne824
25.4.4. Występowanie825
25.4.5. Objawy kliniczne i przebieg825
25.4.6. Badania laboratoryjne827
25.4.7. Badania obrazowe829
25.4.8. Inne badania diagnostyczne830
25.4.9. Rozpoznanie831
25.4.10. Różnicowanie832
25.4.11. Leczenie832
25.4.12. Rokowanie833
25.5. Zmiany stawowe w chorobach zapalnych jelit - Piotr Wiland834
25.5.1. Wprowadzenie i podział834
25.5.2. Enteropatyczne zapalenie stawów834
25.6. Zespół SAPHO - Honorata Pietrzak-Kaczmarek837
25.6.1. Określenie837
25.6.2. Etiopatogeneza837
25.6.3. Występowanie838
25.6.4. Objawy kliniczne i przebieg838
25.6.5. Badania laboratoryjne838
25.6.10. Leczenie839
25.6.6. Badania obrazowe839
25.6.7. Inne badania diagnostyczne839
25.6.8. Rozpoznanie839
25.6.9. Różnicowanie839
25.6.11. Rokowanie840
26. Choroba zwyrodnieniowa stawów - Leszek Szczepański842
26.1. Określenie844
26.2. Etiopatogeneza845
26.3. Zmiany morfologiczne846
26.4. Występowanie848
26.5. Obraz kliniczny i przebieg848
26.5.1. Obraz kliniczny choroby zwyrodnieniowej stawu biodrowego849
26.5.2. Obraz kliniczny choroby zwyrodnieniowej stawu kolanowego850
26.5.3. Obraz kliniczny choroby zwyrodnieniowej stawów rąk851
26.5.4. Obraz kliniczny choroby zwyrodnieniowej stawów kręgosłupa852
26.5.5. Obraz kliniczny chzs o innych lokalizacjach853
26.5.6. Postacie kliniczne chzs854
26.5.7. Powikłania855
26.5.8. Przebieg855
26.6. Badania laboratoryjne856
26.7. Badania obrazowe856
26.8. Rozpoznanie856
26.9. Różnicowanie856
26.10. Leczenie i zapobieganie857
26.10.1. Zasady ogólne i leczenie niefarmakologiczne857
26.10.2. Niesteroidowe leki przeciwzapalne (NLPZ) i acetaminofen (paracetamol)858
26.10.3. Opioidy859
26.10.4. Leki o przypuszczalnym wpływie na patomechanizm choroby zwyrodnieniowej stawów860
26.10.5. Leczenie miejscowe860
26.10.6. Leczenie operacyjne861
26.10.10. Rokowanie862
26.10.7. Leczenie eksperymentalne862
26.10.8. Monitorowanie leczenia i przebiegu862
26.10.9. Zapobieganie862
27. Zapalenie stawów wywołane bezpośrednio przez drobnoustroje - Mariusz Puszczewicz864
27.1. Określenie865
27.2. Epidemiologia865
27.3. Etiologia i patogeneza865
27.4. Obraz kliniczny866
27.4.1. Objawy podmiotowe i przedmiotowe866
27.4.2. Nieprawidłowości w badaniach pomocniczych867
27.5. Rozpoznanie868
27.6. Leczenie868
27.7. Powikłania i sytuacje szczególne869
27.8. Rokowanie870
27.9. Rzeżączkowe zapalenie stawów870
27.9.1. Określenie870
27.9.2. Epidemiologia, etiologia, patogeneza870
27.9.3. Obraz kliniczny870
27.9.4. Rozpoznanie871
27.9.5. Leczenie i kontrola871
28. Zapalenia stawów "zależne od zakażenia"872
28.1. Gorączka reumatyczna - Irena Zimmermann-Górska873
28.1.1. Określenie873
28.1.2. Etiopatogeneza873
28.1.3. Zmiany morfologiczne873
28.1.4. Występowanie873
28.1.5. Objawy kliniczne i przebieg874
28.1.10. Różnicowanie875
28.1.6. Badania laboratoryjne875
28.1.7. Badania obrazowe875
28.1.8. Badanie elektrokardiograficzne875
28.1.9. Rozpoznanie875
28.2. Borelioza - Jacek Szechiński876
28.1.11. Leczenie876
28.1.12. Rokowanie876
28.2.1. Określenie876
28.2.2. Etiologia i patogeneza877
28.2.3. Rys historyczny877
28.2.4. Epidemiologia878
28.2.5. Obraz kliniczny i przebieg878
28.2.6. Badania laboratoryjne879
28.2.7. Rozpoznanie i różnicowanie879
28.2.8. Zapobieganie i leczenie880
28.2.9. Powikłania i sytuacje szczególne880
28.2.10. Rokowanie881
29. Choroby wywoływane przez kryształy - Irena Zimmermann-Górska882
29.1. Zjawiska związane z patogenezą chorób wywoływanych przez kryształy884
29.1.1. Określenie884
29.1.2. Pochodzenie substancji krystalicznych i warunki sprzyjające krystalizacji884
29.1.3. Oddziaływanie kryształów na tkanki i narządy884
29.1.4. Identyfikacja kryształów885
29.2. Dna moczanowa886
29.2.1. Określenie886
29.2.2. Etiopatogeneza886
29.2.3. Hiperurykemia887
29.2.4. Patogeneza zmian zapalnych w stawach888
29.2.5. Zmiany morfologiczne889
29.2.6. Występowanie889
29.2.7. Objawy kliniczne i przebieg choroby890
29.2.8. Badania laboratoryjne891
29.2.9. Badania obrazowe891
29.2.10.Inne badania diagnostyczne892
29.2.11. Rozpoznanie892
29.2.12. Różnicowanie893
29.2.13. Leczenie dny moczanowej894
29.3. Choroba wywoływana przez kryształy dwuwodnego pirofosforanu wapnia898
29.2.14. Rokowanie898
29.3.1. Określenie898
29.3.2. Etiopatogeneza898
29.3.3. Zmiany morfologiczne899
29.3.4. Występowanie899
29.3.5. Objawy kliniczne i przebieg899
29.3.6. Badania laboratoryjne901
29.3.7. Badania obrazowe901
29.3.10. Różnicowanie902
29.3.8. Inne badania diagnostyczne902
29.3.9. Rozpoznanie902
29.4. Choroby układu ruchu wywoływane przez hydroksyapatyt i inne substancje krystaliczne904
29.3.11. Leczenie904
29.3.12. Rokowanie904
29.4.1. Choroby wywoływane przez hydroksyapatyt w obrębie stawów i tkanek okołostawowych904
29.4.2. Objawy wywoływane przez związki wapniowo-fosforanowe tworzące złogi w tkankach miękkich907
29.4.3. Zapalenia stawów wywoływane przez inne kryształy909
30. Choroby stawów związane z zaburzeniami metabolicznymi912
30.1. Skrobiawica - Anna Filipowicz-Sosnowska914
30.1.1. Określenie914
30.1.2. Etiopatogeneza914
30.1.3. Zmiany morfologiczne914
30.1.4. Klasyfikacja amyloidozy915
30.1.5. Występowanie916
30.1.6. Obraz kliniczny916
30.1.7. Rozpoznanie917
30.1.8. Leczenie917
30.1.9. Rokowanie919
30.2. Ochronoza - Irena Zimmermann-Górska920
30.2.1. Określenie920
30.2.2. Etiopatogeneza920
30.2.3. Zmiany morfologiczne920
30.2.4. Występowanie921
30.2.5. Objawy kliniczne921
30.2.6. Badania laboratoryjne921
30.2.7. Badania obrazowe922
30.2.8. Inne badania diagnostyczne922
30.2.9. Rozpoznanie922
30.2.10. Różnicowanie923
30.2.11. Leczenie923
30.2.12. Rokowanie923
30.3. Hiperlipoproteinemia - Irena Zimmermann-Górska924
30.3.1. Określenie924
30.3.2. Etiopatogeneza924
30.3.3. Zmiany morfologiczne925
30.3.4. Występowanie925
30.3.5. Objawy kliniczne925
30.3.6. Badania laboratoryjne927
30.3.7. Badania obrazowe927
30.3.8. Inne badania diagnostyczne927
30.3.10. Różnicowanie928
30.3.11. Leczenie928
30.3.9. Rozpoznanie928
30.4. Hemochromatoza - Irena Zimmermann-Górska929
30.3.12. Rokowanie929
30.4.1. Określenie929
30.4.2. Etiopatogeneza929
30.4.3. Zmiany morfologiczne930
30.4.4. Występowanie930
30.4.5. Objawy kliniczne930
30.4.6. Badania laboratoryjne931
30.4.7. Badania obrazowe931
30.4.10. Rozpoznanie różnicowe932
30.4.11. Leczenie932
30.4.8. Inne badania diagnostyczne932
30.4.9. Rozpoznanie932
30.5. Choroba Wilsona - Irena Zimmermann-Górska933
30.4.12. Rokowanie933
30.5.1. Określenie933
30.5.2. Etiopatogeneza933
30.5.3. Zmiany morfologiczne934
30.5.4. Występowanie934
30.5.5. Objawy kliniczne i przebieg934
30.5.6. Badania laboratoryjne934
30.5.7. Badania obrazowe934
30.5.8. Inne badania diagnostyczne934
30.5.9. Rozpoznanie934
30.5.10. Różnicowanie935
30.5.11. Leczenie935
30.5.12. Rokowanie935
31. Choroby stawów związane z zaburzeniami hormonalnymi936
31.1. Zmiany w narządach ruchu towarzyszące chorobom tarczycy - Eugeniusz Józef Kucharz, Anna Kotulska, Magdalena Kopeć-Mędrek938
31.1.1. Wprowadzenie938
31.1.2. Wpływ hormonów tarczycy na metabolizm kości, stawów i mięśni939
31.1.3. Tyreotoksykoza939
31.1.4. Niedoczynność tarczycy941
31.1.5. Rozpoznawanie i leczenie chorób układu ruchu związanych z zaburzeniami czynności tarczycy942
31.2. Zmiany w narządach ruchu towarzyszące chorobom przytarczyc - Eugeniusz Józef Kucharz943
31.2.1. Wprowadzenie943
31.2.2. Pierwotna nadczynność przytarczyc943
31.2.3. Wtórna nadczynność przytarczyc944
31.2.4. Niedoczynność przytarczyc945
31.3. Zmiany w narządach ruchu w cukrzycy - Eugeniusz Józef Kucharz946
31.3.1. Określenie i klasyfikacja cukrzycy946
31.3.2. Klasyfikacja zmian występujących w układzie ruchu u chorych na cukrzycę947
31.3.3. Zmiany stawowe947
31.3.4. Zmiany okołostawowe948
31.3.5. Zmiany mięśniowe950
31.3.6. Zmiany kostne950
31.4. Zmiany w układzie ruchu towarzyszące innym zaburzeniom endokrynologicznym - Eugeniusz Józef Kucharz951
31.3.7. Inne zmiany narządów ruchu towarzyszące cukrzycy951
31.4.1. Wprowadzenie951
31.4.2. Zmiany w układzie ruchu towarzyszące niedoborowi lub nadmiarowi hormonu wzrostu952
31.4.3. Zmiany w układzie ruchu w stanach nadmiaru prolaktyny952
31.4.4. Zmiany w układzie ruchu w rakowiaku952
31.4.5. Wpływ leptyny na narządy ruchu953
32. Choroby układu ruchu związane z defektami budowy kolagenu uwarunkowanymi genetycznie954
32.1. Zespół nadmiernej ruchomości stawów o przebiegu łagodnym - Irena Zimmermann-Górska955
32.1.1. Określenie955
32.1.2. Rozpoznanie i objawy955
32.2. Zespół Ehlersa-Danlosa - Irena Zimmermann-Górska956
32.2.1. Określenie956
32.2.2. Etiopatogeneza956
32.2.3. Zmiany morfologiczne957
32.2.4. Występowanie957
32.2.5. Objawy kliniczne i przebieg957
32.3.3.Obraz kliniczny960
32.3. Zespół Marfana - Mariusz Puszczewicz960
32.3.1. Określenie960
32.3.2. Epidemiologia i etiopatogeneza960
32.3.4. Rozpoznanie961
32.3.5. Leczenie i kontrola961
32.4. Skóra wiotka, kępki żółte rzekome - Mariusz Puszczewicz962
32.3.6. Rokowanie962
32.4.1. Skóra wiotka962
32.4.2. Kępki żółte rzekome962
33. Nowotwory związane z układem ruchu - Eugeniusz Józef Kucharz964
33.1. Wprowadzenie965
33.2. Nowotwory stawów i struktur okołostawowych965
33.2.1. Nowotwory łagodne stawów965
33.3. Nowotwory kości968
33.2.2. Nowotwory złośliwe stawów968
33.3.1. Nowotwory komórek wytwarzających kości968
33.3.2. Nowotwory wytwarzające chrząstkę970
33.3.3. Guz olbrzymiokomórkowy970
33.3.4. Mięsak Ewinga970
33.4. Nowotwory mięśni szkieletowych971
33.3.5. Inne nowotwory kości971
33.4.1. Mięśniaki971
33.4.2. Mięsak mięśni poprzecznie prążkowanych972
34. Objaw Raynauda - Mariusz Puszczewicz974
34.1. Określenie975
34.2. Epidemiologia i etiopatogeneza975
34.3. Obraz kliniczny975
34.4. Rozpoznanie976
34.4.1 Badania dodatkowe976
34.5. Leczenie i kontrola977
34.4.2 Rozpoznanie różnicowe977
34.6. Rokowanie978
35. Choroby kości i chrząstek980
35.1. Osteoporoza i osteomalacja - Witold Tłustochowicz982
35.1.1. Wprowadzenie982
35.1.2. Szczytowa masa kostna, utrata inwolucyjna i czynniki na nią wpływające983
35.1.3. Diagnostyka osteoporozy985
35.1.4. Rozpoznanie i ustalenie wskazań do leczenia989
35.1.5. Leczenie991
35.1.6. Osteoporoza u mężczyzn992
35.1.7. Osteomalacja994
35.2. Osteoporozy wtórne - Witold Tłustochowicz, Małgorzata Tłustochowicz996
35.2.1. Wprowadzenie996
35.2.2. Osteoporoza posteroidowa996
35.2.3. Osteoporoza w przewlekłych zapaleniach stawów997
35.2.4. Pierwotna nadczynność przytarczyc999
35.3. Choroba Pageta - Eugeniusz Józef Kucharz1000
35.3.1. Określenie1000
35.3.2. Etiopatogeneza1001
35.3.3. Zmiany morfologiczne1001
35.3.4. Występowanie1002
35.3.5. Objawy kliniczne i przebieg1002
35.3.6. Badania laboratoryjne1002
35.3.7. Badania obrazowe1003
35.3.8. Rozpoznanie i różnicowanie1003
35.3.9. Leczenie1003
35.4. Dysplazje - Eugeniusz Józef Kucharz1004
35.3.10. Powikłania1004
35.4.1. Określenie i klasyfikacja1004
35.4.2. Patomechanizm rozwoju dysplazji1006
35.4.3. Geny białek kolagenowych1006
35.4.4. Diagnostyka dysplazji1008
35.4.5. Leczenie1008
35.4.6. Przegląd dysplazji1008
35.5. Martwica jałowa kości - Eugeniusz Józef Kucharz1023
35.5.1. Określenie i występowanie1023
35.5.2. Etiologia i patogeneza1023
35.5.3. Zmiany patomorfologiczne1024
35.5.4. Objawy kliniczne1024
35.5.5. Badania obrazowe1025
35.5.6. Klasyfikacja zaawansowania choroby1026
35.5.7. Rozpoznanie i rozpoznanie różnicowe1026
35.6. Osteoartropatia przerostowa - Irena Zimmermann-Górska, Mariusz Puszczewicz1027
35.5.8. Leczenie1027
35.6.1. Określenie1027
35.6.2. Etiopatogeneza1028
35.6.3. Zmiany morfologiczne1028
35.6.4. Występowanie1029
35.6.5. Objawy kliniczne i przebieg1029
35.6.10. Różnicowanie1030
35.6.6. Badania laboratoryjne1030
35.6.7. Badania obrazowe1030
35.6.8. Inne badania diagnostyczne1030
35.6.9. Rozpoznanie1030
35.6.11. Leczenie1031
35.6.12. Rokowanie1031
36. Reumatyzm tkanek miękkich - Włodzimierz Samborski1032
36.1. Wstęp1034
36.2. Tendopatie i entezopatie1035
36.2.1. Zespół bolesnego barku1035
36.2.2. Zespół bolesnego łokcia1036
36.3. Periartropatie1037
36.2.3. Entezopatia „gęsiej stopy"1037
36.2.4. Zapalenie ścięgna piętowego1037
36.3.1. Zespół bolesnego biodra1037
36.3.2. Zespół bolesnego kolana1037
36.4. Zapalenie pochewek ścięgnistych (tendovaginitis)1038
36.4.1. Zespół de Quervaina, choroba de Quervaina1038
36.4.2. Zapalenie pochewek ścięgien prostowników i zginaczy nadgarstka1038
36.4.3. Ganglion1038
36.5. Zapalenia kaletek maziowych (bursitis)1039
36.5.1. Zapalenie kaletki podkolanowej, torbiel Bakera, torbiel podkolanowa1039
36.5.2. Zapalenie kaletki przedrzepkowej1039
36.5.3. Zapalenie kaletki krętarzowej1039
36.5.4. Zapalenie kaletki podbarkowej1039
36.6. Fibromialgia1040
36.6.1. Etiologia i patogeneza1040
36.6.2. Obraz kliniczny i kryteria diagnostyczne1041
36.6.3. Badania dodatkowe1042
36.6.4. Różnicowanie1042
36.6.5. Leczenie1043
36.7. Zespół bólowy dolnego odcinka kręgosłupa1044
36.8. Inne zespoły bólowe1044
36.8.1. Zespół kanału nadgarstka1044
36.8.2. Zespół bólu mięśniowo-powięziowego1044
36.8.3. Zapalenie rozcięgna dłoniowego (przykurcz Dupuytrena)1044
Część V. Wybrane problemy kliniczne w reumatologii1046
37. Regionalne zespoły bólowe - Tadeusz Styczyński1048
37.1. Określenie1049
37.2. Bóle szyi1049
37.2.1. Epidemiologia1049
37.2.2. Uwagi anatomiczne i źródła bólu w obrębie szyi1049
37.2.3. Podział i charakterystyka kliniczna bólów szyi1051
37.2.4. Badanie kliniczne chorych z bólem szyi1053
37.3. Bóle w okolicy lędźwiowo-krzyżowej1064
37.3.1. Epidemiologia1064
37.3.2. Klasyfikacja bólów w okolicy lędźwiowo-krzyżowej1065
37.3.3. Bóle nieuwarunkowane organicznie1065
37.3.4. Bóle uwarunkowane organicznie1066
37.3.5. Podsumowanie1081
38. Nerki w chorobach reumatycznych - Stanisław Czekalski, Andrzej Oko1082
38.1. Wprowadzenie1083
38.2. Reumatoidalne zapalenie stawów1084
38.3. Toczeń rumieniowaty układowy1086
38.3.1. Obraz kliniczny i przebieg toczniowego zapalenia nerek1087
38.3.2. Leczenie toczniowego zapalenia nerek1088
38.4. Twardzina układowa1089
38.5. Mieszana choroba tkanki łącznej1090
38.6. Zespół Sjögrena1090
38.7. Sarkoidoza1091
38.8. Dna moczanowa1091
38.9. Zapalenie wielomięśniowe. Zapalenie skórno-mięśniowe1091
38.10. Układowe zapalenia naczyń1092
38.10.1. Zapalenie naczyń o dużym i średnim przekroju1092
38.10.2. Zapalenie naczyń o średnim i małym przekroju1093
38.10.3. Zapalenia naczyń o małym przekroju i włośniczek1093
39. Problemy hematologiczne wreumatologii - Janusz Hansz1100
39.1. Wstęp1101
39.2. Niedokrwistość chorób przewlekłych1101
39.3. Niedokrwistość z niedoboru żelaza1102
39.4. Niedokrwistość immunohemolityczna z przeciwciałami typu ciepłego1104
39.5. Niedokrwistość aplastyczna1106
39.6. Małopłytkowość polekowa na tle immunologicznym1107
39.7. Polekowe zaburzenia czynności płytek krwi1108
39.8. Granulocytopenia polekowa1109
39.9. Granulocytopenia autoimmunologiczna wtórna1110
39.9.1. Granulocytopenia autoimmunologiczna wtórna w reumatoidalnym zapaleniu stawów1110
39.9.2. Granulocytopenia autoimmunologiczna wtórna w toczniu rumieniowatym układowym1111
39.10. Powikłania zakrzepowe1112
39.11. Szpiczak plazmocytowy uogólniony1112
39.12. Ostre białaczki1116
39.12.1. Ostre białaczki szpikowe1116
39.12.2. Ostre białaczki limfoblastyczne1119
40. Objawy związane zuszkodzeniem układu krążenia wchorobach reumatycznych - Jerzy Głuszek1124
40.1. Wstęp1125
40.2. Reumatoidalne zapalenie stawów1125
40.3. Toczeń rumieniowaty układowy1126
40.4. Twardzina układowa1128
40.5. Zapalenie wielomięśniowe i skórno-mięśniowe1130
40.6. Zapalenia naczyń1131
40.7. Zesztywniające zapalenie stawów kręgosłupa1131
40.8. Gorączka reumatyczna1132
41. Przewód pokarmowy w chorobach reumatycznych - Anna Zubrzycka-Sienkiewicz1136
41.1. Wprowadzenie1137
41.2. Twardzina układowa1137
41.3. Mieszana choroba tkanki łącznej1144
41.4. Choroby zapalne mięśni1144
41.5. Toczeń rumieniowaty układowy1145
41.6. Zespół Sjögrena1145
41.10. Zespół Behçeta1146
41.11. Ziarniniak Wegenera1146
41.7. Guzkowe zapalenie tętnic1146
41.8. Zespół Churga-Strauss1146
41.9. Zespół Henocha-Schonleina1146
41.12. Reumatoidalne zapalenie stawów1147
41.13. Młodzieńcze idiopatyczne zapalenie stawów1147
41.14. Spondyloartropatie1147
41.15. Choroba zwyrodnieniowa stawów1148
41.16. Zmiany w przewodzie pokarmowym wywołane przez leki stosowane w terapii chorób reumatycznych1148
42. Problemy pulmonologiczne w reumatologii - Małgorzata Rzymkowska1154
42.1. Wstęp1155
42.1.1. Zapalenie opłucnej1155
42.1.2. Zajęcie tkanki śródmiąższowej1157
42.1.3. Zapalenie naczyń układu oddechowego1158
42.2. Najczęstsze postacie zmian w układzie oddechowym w poszczególnych chorobach reumatycznych1159
42.2.1. Reumatoidalne zapalenie stawów1159
42.2.2. Toczeń rumieniowaty układowy1161
42.2.3. Zespół antyfosfolipidowy1163
42.2.4. Twardzina układowa1164
42.2.5. Zapalenia wielomięśniowe i skórno-mięśniowe1166
42.2.6. Zespoły zapalenia naczyń1166
42.2.7. Zespół Sjögrena1168
42.3. Sarkoidoza1169
42.2.8. Zesztywniające zapalenie stawów kręgosłupa i inne spondyloartropatie1169
43. Choroby reumatyczne a ciąża - Jana Skrzypczak1172
43.1. Toczeń rumieniowaty układowy1173
43.2. Reumatoidalne zapalenie stawów1174
43.3. Choroba Stilla u dorosłych1175
43.4. Mieszana choroba tkanki łącznej1175
43.5. Twardzina układowa1175
43.6. Zespół Sjögrena1177
44. Objawy ze strony układu nerwowego w przebiegu chorób reumatycznych - Irena Fiedorowicz-Fabrycy, Marek Brzosko1178
44.1. Wstęp1180
44.2. Reumatoidalne zapalenie stawów1181
44.3. Toczeń rumieniowaty układowy1182
44.4. Zespół antyfosfolipidowy1183
44.5. Zespół Sjögrena1183
44.6. Twardzina układowa1183
44.7. Zapalenie wielomięśniowe i skórno-mięśniowe1184
44.8. Układowe zapalenia naczyń1184
44.8.1. Olbrzymiokomórkowe zapalenie tętnicy skroniowej1184
44.8.2. Choroba Takayasu1184
44.8.3. Choroba Behęeta1184
44.8.4. Guzkowe zapalenie tętnic1184
44.10. Krioglobulinemia mieszana1185
44.11. Zapalenia stawów zależne od zakażenia1185
44.9. Zapalenia stawów z zajęciem kręgosłupa (spondyloartropatie seronegatywne)1185
44.8.5. Zespół Churga-Strauss1185
44.8.6. Ziarniniak Wegenera1185
44.12. Choroba zwyrodnieniowa stawów1186
44.11.1. Choroba z Lyme1186
44.11.2. Gorączka reumatyczna1186
44.13. Diagnostyka powikłań neuropsychiatrycznych1187
44.14. Leczenie powikłań neuropsychiatrycznych1188
45. Choroby reumatyczne w wieku podeszłym - Irena Zimmermann-Górska1192
45.1. Dane demograficzne1194
45.2. Występowanie chorób reumatycznych w wieku podeszłym1194
45.3. Czynniki patofizjologiczne istotne w patogenezie chorób reumatycznych w podeszłym wieku1194
45.4. Choroby, które wyłącznie lub najczęściej rozpoczynają się w starszym wieku1195
45.3.1. Zmiany w układzie immunologicznym1195
45.3.2. Zmiany w strukturze tkanki łącznej1195
45.4.1. Polimialgia reumatyczna1195
45.4.2. Zapalenia naczyń1195
45.4.3. Wtrętowe zapalenie mięśni1195
45.5. Choroby ze zwiększoną zapadalnością w starszym wieku1196
45.4.4. Uogólniona samoistna hiperostoza szkieletu (choroba Forestiera)1196
45.4.5. Choroba Pageta1196
45.5.1. Choroba zwyrodnieniowa1196
45.5.2. Choroby wywoływane przez kryształy1196
45.6. Choroby występujące w każdym wieku, których późny początek związany jest z „modyfikacją" objawów1197
45.6.1. Reumatoidalne zapalenie stawów1197
45.6.2. Serologicznie ujemne reumatoidalne zapalenie stawów1198
45.6.3. Serologicznie ujemne zapalenie stawów z ciastowatym obrzękiem1198
45.6.4. Toczeń rumieniowaty układowy1198
45.6.5. Twardzina układowa1198
45.6.6. Zesztywniające zapalenie stawów kręgosłupa1198
45.7. Leczenie chorób reumatycznych w starszym wieku1199
45.6.7. Reumatyzm tkanek miękkich1199
45.6.8. Choroby tkanki łącznej uwarunkowane genetycznie1199
45.7.1. Leczenie farmakologiczne1199
45.7.2. Leczenie niefarmakologiczne1202
45.7.3. Leczenie operacyjne1202
Część VI. Rzadko występujące objawy i choroby zaliczane do reumatologii - Irena Zimmermann-Górska, Mariusz Puszczewicz, Aleksandra Tuchocka, Dominik Majewski1204
Skorowidz1241

nądlawszystkichchoróbgenetycznychispecyficzną

dlanichjestbadaniemateriaługenetycznegometoda-

micytogenetykiibiologiimolekularnej,wzależności

odrodzajuchorobygenetycznej.

20501

Diagnostykacytogenetyczna

Lekarzreumatologrzadkomadoczynieniazpa-

cjentemzaberracjąchromosomową.Problematykata

zostaniezatemprzedstawionaskrótowo,aleniemoż-

najejpominąćprzyomawianiustrategiibadańgene-

tycznych.Możesięrównieżzdarzyćsytuacjazłożo-

na,kiedyopróczchorobypodstawowej,zpowodu

którejpacjentjestobjętyopiekąreumatologa,ucho-

regowystępujepatologiazwiązanazaberracjąchro-

mosomową,np.niepełnosprawnośćintelektualnaczy

niepowodzeniarozrodu.Ponadtojedenzkierunków

poszukiwaniagenów,którychmutacjeipolimorfizmy

stanowiąpodłożegenetycznechoróbuwarunkowa-

nychwielogenowo,poleganabadaniudużychgrup

nosicielitranslokacjizrównoważonychiinwersjipod

kątemwystępowaniauosóbzdanąaberracjąchro-

mosomowąchoróbuwarunkowanychwielogenowo.

Przesłankądoprowadzeniatychbadańjestzałożenie,

żewniektórychprzypadkachwmiejscuzłamania

chromosomumożeprzypadkowodojśćdouszkodze-

niazlokalizowanegotamgenu,costworzypredyspo-

zycjęgenetycznądorozwojuchoroby.Analogicznie

wielegenówdlachoróbjednogenowychudałosię

sklonowaćdziękitemu,żewpunkciepęknięciachro-

mosomuznajdowałsięgen,któryuległprzytym

uszkodzeniu.

Diagnostykaaberracjichromosomowychopiera

sięnabadaniukariotypu.Jakwspomnianowcześniej,

chromosomyjakocharakterystyczneimożliwedo

ocenystrukturysąwidocznetylkowstadiummetafa-

zypodziałukomórkowego,dlategodobadaniakario-

typusłużąkomórkidzielącesięspontanicznielub

mogąceulecstymulowanympodziałom.Standardo-

wobadaniekariotypuwykonywanejestnalimfocy-

tachkrwiobwodowej,którestymulujesiędopodzia-

łówinvitrododanądohodowlifitohemaglutyniną.

Niekiedybadasięinnekomórki(np.fibroblasty),

awdiagnostyceprenatalnejamniocytylubkomórki

trofoblastu.Dookreśleniakariotypunapodstawie

limfocytówpotrzebaokoło2–3mlkrwiobwodowej

pobranejnaheparynę.Hodowlalimfocytówtrwa72

godziny,następniezostajeonazakończonaiwykony-

wanesąpreparatycytogenetyczne.Nachromoso-

machuzyskiwanyjestodpowiedniwzórprążkowy

(zwykleGTG,tj.uzyskiwanyprzeztrawieniechro-

mosomówtrypsynąibarwieniebarwnikiemGiemsa).

Ocenakariotypuobejmujeokreślenieliczbychromo-

somówwwybranychpłytkachmetafazowychoraz

analizęwzoruprążkowegochromosomówwceluwy-

krycialubwykluczeniaaberracjistrukturychromoso-

mów.Badaniekariotypujestwieloetapowe,przepro-

wadzaneprzezodpowiedniowyszkolonypersonel

(cytogenetyków).Aktualniewoceniekariotypuispo-

rządzaniudokumentacjicytogenetykawspomagają

programykomputerowe,coprzyspieszaprocesoce-

niania,aleniezastępujedoświadczeniazawodowego

ibiegłościwocenieaberracjistrukturychromoso-

mów.

Wskazaniadookreśleniakariotypu:

zpodejrzenieokreślonejaberracjichromosomów

(np.zespołuDowna,zespołuTurnera–należyza-

wszepotwierdzićpodejrzeniekliniczne);

zfenotypwskazującynabliżejnieokreślonąaberra-

cjęchromosomową;

zniepowodzeniarozrodu:niepłodność,poronienia

samoistne,porodymartwe,zgonydziecizwada-

mi;

zzaburzeniaróżnicowaniapłci;znacznyniedobór

wzrostuufenotypowychkobiet;

zniepełnosprawnośćintelektualna;

zzespołyzłamliwościąchromosomów;

zwdiagnostyceprenatalnejpodwyższoneryzyko

wystąpieniaaberracjichromosomowejupłodu.

Niemawskazańdobadaniakariotypuwprzypad-

chorób

uwarunkowanych

jednogenowo,

ale

wpraktycewskazaniadobadaniakariotypusąnieco

rozszerzoneiwwieluprzypadkachpodejrzeniaze-

społuuwarunkowanegojednogenowobadaniekario-

typu,którewykluczaaberracjęchromosomową,jest

pomocnewpotwierdzeniurozpoznania.

Badaniecytogenetycznenależydobraćpodkątem

sytuacjiklinicznej,awynikinterpretowaćindywidu-

alnie.Wprzypadkachaberracjichromosomowych

trudnychdowykrycialubokreśleniatechnikamicy-

togenetykiklasycznejnieodzownajestfluorescencyj-

nahybrydyzacja(FISH)insitu.Fluorescencyjnahy-

brydyzacjałączymetodyklasycznejcytogenetyki

ztechnikamibiologiimolekularnej–stądtakżena-

zwancytogenetykamolekularna”.Metodatapolega

natym,żenapreparatcytogenetyczny(chromosomy

lubjądrainterfazoweutrwaloneirozłożonenaszkieł-

kupodstawowym)nakładasięsondęmolekularną

(ewentualniewielesondjednocześnie),dobranąści-

śledoprzypadkuklinicznego.Sondajestznakowana

fluorochromemipojejspecyficznejhybrydyzacjido

chromosomowegoDNAmożnanastępnieobserwo-

waćmiejscehybrydyzacjiwmikroskopiefluorescen-

cyjnym.Metodata,znacznieczulszaniżklasyczne

technikicytogenetyczne,pozwalanawykrywanie

submikroskopowych

aberracji

chromosomowych

iumożliwiawłaściwerozpoznaniecytogenetyczne

wprzypadkach,wktórychzawodzątechnikicytoge-

GENETYKAWREUMATOLOGII45

Brak wyników

Reumatologia kliniczna. TOM 1 i 2

Treść książki

Znajdź bibliotekę blisko siebie, i uzyskaj dostęp do ebooka w systemie IBUK Libra