Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
401
Wprowadzenie
2.Szkieletobwodowy(skeletonappendiculare),któ-
rystanowiąkościkończynygórnejidolnej.
Układszkieletowyrozwijasięzkomórekmezo-
dermalnychorazkomórekgrzebieninerwowych,któ-
rewędrujądołukówgardłowychiprzekształcająsię
wkomórkimezoektodermalne,stanowiąceektome-
zenchymę.Komórkiektomezenchymytworząwięk-
szośćkościczaszki(sklepienieczaszkiorazkości
twarzoczaszki)kostniejącenapodłożubłoniastym
(osteogenesismembranacea),wktórymkomórkime-
zenchymyprzekształcająsięwkomórkikościotwór-
cze(osteoblasty).Kręgosłup,żebra,mostekorazko-
ścikończyn(zwyjątkiemobojczyka)kostniejąna
podłożuchrzęstnym,wktórymwszkieleciemezen-
chymalnymdochodzidoukształtowaniachrzęstnego
modelukości,anastępniekostnieniaokołochrzęstne-
go(ossificatioperichondrialis)orazkostnieniaśród-
zTworzyrusztowanieipodporędlaczęścimiękkich
chrzęstnego(ossificatioendochondrialis).
(funkcjapodporowa),stanowiącrównieżmiejsca
przyczepówmięśni,więzadełorazpowięziotacza-
jącychnarządy.Kościistawywrazzmięśniami
tworząukładdźwignistanowiącychpodstawę
czynnościnarządówruchu.
403
zWielenarządówwewnętrznych,należącychdo
różnychukładów,orazukładnerwowyośrodkowy
Rozwójkręgosłupa
sąchronioneprzezkości(funkcjaochronna).
zKościsąrezerwuaremzwiązkówmineralnych,
przedewszystkimwapniaifosforu.Związkite
mogąbyćpobranezkościwprzypadkachichnie-
40301
doborów.Stężeniawapniaiinnychzwiązków
wustrojuzależąodprocesówresorpcjiikościo-
tworzenia;sąkontrolowaneprzezhormonyiwita-
Okresprenatalny
(zarodkowyipłodowy)
miny.
zZnajdującysięwkościachszpikkostnyczerwony
Wrozwojukręgosłupaważnąrolęodgrywająstru-
mazdolnościwytwarzaniaciałekkrwi(haemato-
nagrzbietowaorazsomity.
poesis)orazkomórektucznych.Szpikkostnyjest
Strunagrzbietowa(chordadorsalis)stanowi
takżemiejscemwytwarzaniaprzeciwciałoraz
szkieletosiowyzarodka;powstajeonaw18.–19.
przejściowegomagazynowaniażelaza.
dniurozwojujakowyrostekstrunygrzbietowej,roz-
zWkościachprzechowywanesązapasyenergii,
ciągającysięodwęzłapierwotnegodopłytyprzed-
którejźródłostanowiąkomórkitłuszczoweznaj-
strunowej,którajestskupiskiemwarstwkomórek,
dującesięwszpikukostnymżółtym.
będącychwkontakciezdnembruzdynerwowejprzy-
szłegoprzodomózgowia.Płytatastanowiźródłome-
zenchymygłowowej.Wyrostekstrunygrzbietowej
makanał,któryjestprzedłużeniemdołkapierwotne-
402
goznajdującegosięwwęźlepierwotnym.Dnokana-
łustrunygrzbietowejzanika,pozostawiającjego
Rozwójukładu
częśćgrzbietowąjakopłytęstrunygrzbietowej.Two-
rzysięwięcpołączeniemiędzypęcherzykiemżółtko-
szkieletowego
wymijamąowodni,zwanekanałemnerwowo-jelito-
wym(canalisneurentericus).Jeżelikanałtenpozo-
stajeprzetrwały,stanowionpołączeniepomiędzy
komoramimózgowiaiprzewodempokarmowym.
Układszkieletowyobejmuje:
Połączenietakiezwiązanejestrównieżzduplikacją
1.Szkieletosiowy(skeletonaxiale),składającysię
strunygrzbietowej,coprowadzidoprzednichityl-
zkręgosłupa(columnavertebralis),czaszki(cra-
nychrozszczepówkręgosłupa.Wkońcu4.tygodnia
nium),żeber(costae)orazmostka(sternum).
życiapłytastrunygrzbietowejtworzyponownielitą
Układnarządówruchu(systemaorganorummo-
tus)składasięzukładuszkieletowego(systemaske-
letale),układupołączeńkości(układustawowego–
systemaarticulare)orazzukładumięśniowego(sys-
temamusculare).Układyszkieletowyistawowysta-
nowiąbiernenarządyruchu,natomiastukładmię-
śniowyjestczynnymaparatemruchowym.
Układszkieletowyskładasięzkilkurodzajów
tkankiłącznej,mianowicie:chrząstki,kości,szpiku
kostnegoorazokostnej.Spełniaonworganizmie
wieleważnychfunkcji:
76
