Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
siępuszkanosowa,którabierzeudziałwtworzeniu
większaczęśćwyrostkaskrzydłowategoiskrzydła
kościsitowej,nosowejiłzowej.Podkoniecokresu
większekościklinowej.
zarodkowegodokonujesięwygięciepodstawyczasz-
Czaszkęnoworodkacharakteryzująmałewymiary
ki,któratworzykątrozwartyskierowanykudołowi
częścitwarzowej,którewynikajązesłaborozwiniętej
idoprzodu.Fragmentystrunygrzbietowejwsiodle
szczękiiżuchwy,brakupełnegorozwojuzatokprzy-
tureckimsąwidocznedo24.tygodniaokresupłodo-
nosowychorazpowolnegowzrostukościtwarzo-
wego.
czaszkiwokresiepłodowym.
Kościsklepieniaczaszki,kostniejącenapodłożu
Największywzrostkościsklepieniaczaszkinastę-
błoniastym,wokresiepłodowympołączonesąbłona-
pujew1.i2.rokużycia.Wzrosttenodbywasiędo
miłącznotkankowymi,któreposkostnieniupołączo-
16.rokużycia.Wzrostczaszkicharakteryzująnastę-
nesąszwami.Wmiejscupołączeniatychkościwy-
pująceprocesyrozwojowe:
stępująciemiączka:1)największeznichprzednie,
okształcielatawca,leżynaskrzyżowaniuszwuwień-
zChrząstkisązastąpioneprzezkości,codokonuje
cowego,strzałkowegoiczołowego,izarastaw2.ro-
sięwokresiepłodowymorazpostnatalnym.
kużycia;2)tylne,kształtutrójkątnego,leżywpołą-
zWzrostnastępujewobrębieszwówwokresiepło-
czeniuszwuwęgłowegoistrzałkowego,izarasta
dowymipostnatalnym,copowodujepowiększe-
w1.rokużycia;3)parzysteciemiączkoprzednio-
nieszerokościczaszki.
-boczne(klinowe)leżyprzywierzchołkukościklino-
zNastępujeresorpcjaodwewnątrziprzyrostodze-
wej(pterion),wmiejscupołączeniakościciemienio-
wnątrzkościczaszkiwdzieciństwieiwiekumło-
wej,klinowej,skroniowejiczołowej,izarastaono
dzieńczym(pomiędzy7.i21.rokiemżycia).
wciągu1.rokużycia;4)ciemiączkotylno-boczne
Wzrosttenniejestciągłyiodbywasięokresowo;
(sutkowe)leżymiędzykościąciemieniową,potylicz-
związanyjestzrozwojemmózgowiainarządu
nąiskroniową,izarastaw1.rokużyciaprzez
wzrokuorazrozwojemzębów(2.–12.rokżycia),
chrząstkęszklistą.Punktykostnieniawłuscekości
atakżemięśniżucia(12.–18.rokżycia).
czołowej,łusceskroniowejorazkościachciemienio-
wychiłuscekościpotylicznejtworząsięw8.tygo-
dniuokresuzarodkowego.Stwierdzonościsłązależ-
nośćwrozwojupomiędzyoponątwardąakośćmi
407
sklepieniaczaszki.
dąjestprzyczynąrozwojuszwówpomiędzykośćmi
Przeszczepienieszwówzzachowanąoponątwar-
Rozwójkończyn
sklepienia.Przeszczepienieszwówbezoponytwardej
powodujezrostkości.
Kończynyskładająsięzczterechczęści:1)obrę-
Kościtwarzoczaszkirozwijająsięprzedewszyst-
czykończyn(zonoskeleton);2)kościramiennej
kimzpierwszegoidrugiegołukugardłowego.Łuki
iudowej(stylopodium);3)kościprzedramieniaigo-
gardłowewystępująnaprzełomie4.i5.tygodnia
leni(zygopodium);4)kościrękiistopy(autopo-
okresuzarodkowegoisąonehomologamiłuków
dium).Rozwójkończynrozpoczynasięwbocznej
skrzelowychkręgowcówwodnych.Łukigardłowe
częściciałazarodkajakozgrubieniemezodermy
zawierająrdzeńmezenchymatyczny,którypochodzi
bocznej(somatopleura),któreregulowanejestprzez
zmezodermyiektomezenchymy;zrdzeniategotwo-
genygrupyHox.Zgrubienietookreślanejestjakopo-
rząsiękościtwarzoczaszkiorazchrząstkikrtani.
lemorfogenetycznekończyny.Windukowaniupola
ZIłukugardłowego,któryokreślanyjestłukiemżu-
morfogenetycznegokończynybiorątakżeudział
chwowym,rozwijająsięszczękaiżuchwa,atakże
czynnikiwzrostu,głównieczynnikwzrostufibrobla-
młoteczekikowadełko.ZIIłukugardłowegotworzą
stów
(FGF-8),
białko
morfogenetyczne
kości
sięwyrostekrylcowatykościskroniowej,atakże
(BMP-4),czynnikwzrostowywątrobowy(HGF)oraz
częśćtrzonuirogimniejszekoścignykowejoraz
geny(Wnt7,Shh).Ektodermapokrywającazgrubie-
strzemiączko.
niamezenchymatycznerozrastasięitworzyektoder-
Napodłożuchrzęstnymkostniejąnastępująceko-
malnygrzebieńszczytowy,którywidocznyjest
ściczaszki:częśćpodstawna,częściboczneidolna
uzarodkanapoczątku5.tygodnia(29dni).
częśćłuskikościpotylicznej,częśćskalistaisutkowa
Zawiązkikończynpojawiająsięjakopączkikoń-
kościskroniowej,trzoniskrzydłamniejszekościkli-
czyn(gemmamembri).Pączekkończynygórnejwi-
nowej,kośćsitowaorazmałżowinanosowadolna.
docznyjestw30.dniu,apączekkończynydolnej
Napodłożubłoniastymkostniejąnastępującekości:
w32.dniu.Pączekkończynygórnejznajdujesięna
czołowa,ciemieniowa,łuskakościskroniowej,górna
poziomiesomitówS7–12,adolnejS25–29.Proliferu-
częśćłuskikościpotylicznej,lemiesz,łzowa,noso-
jącapodgrzebieniemszczytowymmezodermastano-
wa,podniebienna,jarzmowa,szczęka,żuchwaoraz
witzw.strefęrozwojową,któraindukujeektodermal-
82
