Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
4.2.Badaniaepidemiologiczne
39
nychpopulacji.Drugapoleganaodniesieniuobserwowanejliczbyzdarzeńdo
przewidywanejliczbyzdarzeń,pochodzącejzpopulacjireferencyjnej.Standary-
zacjamożeobjąćtakżeinnecechyróżnicująceporównywanepopulacje,np.płeć.
Pozawymienionymiwspółczynnikamidlaopisuzjawiskzdrowotnychwpopu-
lacjistosujesięwielepochodnychwskaźników,takichjakwspółczynnikiumieral-
nościproporcjonalnej,umieralnościprzedwczesnejczypotencjalnieutraconychlat
życia.Wszystkieodnosząsiędochoróbizgonówzichpowodu.Wepidemiologii
opisowejbardzoczęstoprzedmiotembadańsązjawiskazdrowotneniespełniające
konwencjonalnejdefinicjichoroby(np.powysiłkowybólwklatcepiersiowej).
Wzwiązkuztymjakosynonimychorobowościizachorowalnościstosujesię
wtakichsytuacjachpojęciaczęstościwystępowaniaizapadalności.Naprzykład
możnaobliczyćczęstośćwystępowaniapatologicznegowynikudensytometriikości
lubczęstośćwystępowaniadusznościwposzczególnychjejklasach.Procedura
tadotyczytakżeokolicznościtypowanychjakopotencjalneczynnikiryzyka(np.
częstośćwystępowaniamałejaktywnościfizycznejlubnarażenianadużestężenia
aeroalergenów).Analogiczniemożnaobliczyćzapadalnośćwodniesieniudodo-
datnichwynikówbadaniaserologicznegoitp.
Wopisiestanuzdrowiapopulacjiszczególneznaczeniezajmujetzw.moni-
toringstanuzdrowiapopulacji.Wodróżnieniuodbadaniaepidemiologicznego
monitoringjestprowadzonywsposóbciągły(zrokunarok)ifinansowanystabil-
niezzewnętrznychźródeł.Monitoringiemjestnp.rejestracjazgonów,zachoro-
wańichorobowościwwybranychchorobachlubchorobowościhospitalizowanej,
wskalicałegokraju.Celemonitoringuniemającharakterunaukowego,chociaż
danegromadzonewramachistniejącychsystemówmogąbyćwykorzystywane
wopracowaniachepidemiologicznych.
4.2.2.Epidemiologicznebadaniaanalityczne
Epidemiologicznebadaniaanalitycznesąstosowanewceluposzukiwaniaidoku-
mentowaniazwiązkówprzyczynowo-skutkowychmiędzyzjawiskamizdrowotny-
miiokolicznościamianalizowanymijakoistotnedlaichwystąpienia.Głównymza-
stosowaniemtegotypubadańjestidentyfikacjaczynnikówryzyka,definiowanych
jakoindywidualnacechazwiązanazestylemżycialubnarażeniemśrodowiskowym
albocechawrodzonalubdziedziczna,którawświetledowodówepidemiologicz-
nychjestprzyczynowozwiązanazbadanymzjawiskiemzdrowotnym.Badania
analitycznepozwalająponadtonadokumentowanieinterakcjimiędzyróżnymi
czynnikami,wykrycieczynnikówprotekcyjnych,awprzypadkubadańtypueks-
perymentalnego-ocenęskutecznościinterwencjiklinicznejlubpopulacyjnej.
Wterminologiiepidemiologicznejokolicznościanalizowanejakopotencjal-
neczynnikiryzykaiinnepowyżejwymienionesąnazywanenarażeniem(np.
nadużywaniealkoholu,obecnośćpleśniwmieszkaniu,dodatniwywiadrodzinny
wkierunkujaskry,obecnośćmutacjigenetycznej,anawetwdrożenietestowanej
terapii).Precyzyjnadefinicjanarażeniajestniezbędnaprzedewszystkimwcelu
jednoznacznegowyodrębnieniagrupynarażonejinienarażonejgrupykontrolnejl
Wpodstawowymscenariuszupodziałtenmawymiarbinarny(narażenieobec-
nelubnieobecne),aleprzystosowaniubezpośrednichlubpośrednichpomiarów
narażeniamożliwejestwyodrębnienielicznychgrupróżniącychsięwielkością
narażenia.Poprawnypomiarnarażeniajestrównieważnyjakpomiarzjawiska
