Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
46
4.Epidemiologia–podstawowezagadnienia
4.5.Dobrapraktykaepidemiologiczna
Badanieepidemiologiczne,jakwszystkiebadanianaukowe,jestprowadzonena
podstawiewcześniejprzygotowanegoprotokołubadawczego,wktórymnadrzędne
znaczeniemaokreśleniecelubadaniaijegouzasadnienie,anastępnieszczegółowa
informacjaometodachbadania.Teostatniemusząbyćmetodamistandardowymi.
Jesttouniwersalnywymóg,dotyczącytakżestosowaniakwestionariuszy,które
powinnyzostaćuprzedniopoddaneprocedurzewalidacji,umożliwiającejpozna-
niem.in.trafnościdiagnostycznejtegonarzędziaorazpowtarzalnościwyników
badania.Drugimkoniecznymwarunkiemjestwymóg,abywszyscybadanibyli
zbadaniwtensamsposób.Wtymcelupozastosowaniemstandardowychmetod
prowadzisiępoprzedzająceszkoleniezespołów,zwłaszczagdypracamacharakter
wieloośrodkowy.Protokółbadawczywymagaocenybioetycznejprzezwłaściwą
komisję,nawetgdyprojektbazujenabadaniukwestionariuszowym.
Rzadkobadaniaepidemiologiczneobejmującałepopulacje(matomiejsce
nplwbadaniachtypuekologicznego),azazwyczajograniczająsiędotzw.re-
prezentatywnychgrup.Reprezentatywnośćoznacza,żewewszystkichaspektach
istotnychdlacelubadaniabadanagrupajestpodobnadopopulacji,zktórejpo-
chodzi.Spełnienietegowymogupozwalanauogólnianiewynikówbadania(np.
wykazanieskutecznościlekubadanegowreprezentatywnejgrupiechorychna
łuszczycęuzasadniawniosek,żelektenpowinienbyć-zokreślonymprawdo-
podobieństwem-skutecznyuwszystkichchorychnałuszczycę).Ztechniczne-
gopunktuwidzeniareprezentatywnośćwystępuje,gdydopełnionowarunku,że
każdyczłonekpopulacjistanowiącejdocelowypodmiotdociekańmajednakową
szansęznalezieniasięwbadanejgrupie.Wtymceluprowadzisięlosowydobór
badanych,najczęściejzapomocątzw.losowaniaprostego,systematycznego,war-
stwowegolubzespołowego.Pozareprezentatywnościąpróbydrugimniezbędnym
warunkiemumożliwiającymuogólnianiewynikówjesttzw.minimalnaniezbędna
wielkośćpróby.Tęostatniąmożnaobliczyćprzyużyciuformułmatematycznych
lubkalkulatorówstatystycznychumożliwiającychdodatkowooszacowanietzw.
mocybadaniaiinnychjegostatystycznychparametrów.
Każdebadanieepidemiologicznejestsystematycznymnarzędziempomiaro-
wym.Wynikiempomiarumożebyćnp.częstośćchoroby,wielkośćkorelacjimię-
dzynarażeniemnadanyczynnikanasileniemobjawów,różnicamiędzyczęstością
objawuwgrupachoróżnymnarażeniu,ryzykowzględnezapadalności,trafność
diagnostycznanowejmetodyitp.Wterminologiiepidemiologicznejiwzwiązku
zanaliząuzyskanychdanychwynikbadania-niezależnieodjegocharakteru-jest
zbiorczookreślanyjakoefekt.Uniwersalnymcelembadaniaepidemiologiczne-
gojestzatemodpowiedźnapytaniaoto,czyefektjestobecnyijakajestjego
wielkość.
Zaobecnościąefektuprzemawiawykazaniestatystycznejznamiennościwy-
nikubadania.Wtymcelustosujesiętestystatystycznejznamiennościróżnic(np.
testt-Studenta,testynieparametryczne,analizawariancji,testchi-kwadrat,test
Fishera)lubzależności(np.analizakorelacjimetodąPearsonalubSpearmana,
testchi-kwadrat).Owyborzetestudecydująprzedewszystkimrodzajbadanej
cechy(cechyilościowelubjakościowe),jejrozkład(normalnylubinny),liczba
porównywanychgrupikierunekporównańorazwielkośćpróby.Stwierdzenie
statystycznejznamiennościnapoziomie5%(p<0,05)pozwalanaprzyjęcie,
