Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
4.5.Dobrapraktykaepidemiologiczna
47
z95-procentowymprawdopodobieństwem,żeobserwowanyefektniejestdziełem
przypadku,ergojestrzeczywiścieobecny.
Drugikluczowyaspektpomiaruefektu,amianowiciejegowielkość,jest
przedmiotemszacowania(estymacji).Szacowaniepoleganaokreśleniurzeczy-
wistejwartościefektuwpopulacji(tzw.szacowanieparametru)napodstawie
wynikubadaniapróby(tzw.pomiarestymatora),którazniejpochodzi.Procedura
szacowaniauwzględnianiepewność,wynikającąprzedewszystkimztzw.błędu
losowaniapróby.Przypadkowycharaktertegobłędupowoduje,żeprawdziwa
wartośćparametrumożebyćwrzeczywistościniecowiększalubmniejszaod
zmierzonejwartościestymatora.Naprzykładwykazanie,żewzbadanejgrupiecho-
rychczęstośćeozynofiliiwynosi5%(estymator)oznacza,iżuwszystkichchorych,
którychreprezentujezbadanagrupa,częstośćeozynofiliiwynosiokoło5%(para-
metr).Wielkośćmarginesuniepewności(nokoło”)określatzw.przedziałufności
(PU),zwyklewyznaczonynapoziomie95%(95%PU).Wgranicachwyznaczonych
przezdolnyigórnymarginesprzedziałuufnościmieścisię,z95-procentowym
prawdopodobieństwem,prawdziwawartośćszacowanegoparametrupopulacyjne-
go(częstośćeozynofiliiwchorobiestanowiącejprzedmiotbadaniaopisujezatem
niepojedynczawartość,ale95%PU:3,7-6,3%).95%PUujawniaprawdopodobną
wielkośćefektu,jestmiarąprecyzjiszacowania,informujeomocybadaniaistaty-
stycznejznamiennościefektu(tejsamej,którawynikazwartościp).Wzwiązku
ztymwdoniesieniachprezentującychwynikibadańepidemiologicznychiinnych
medycznychbadańnaukowychpreferowanejestprzytaczaniewartości95%PU
zamiast(lubobok)wartościpoznaczającejwyłączniepoziomznamiennoścista-
tystycznejbadanegoefektu.
Pomiarefektu,atymsamymkażdebadanieepidemiologiczne,jestobar-
czonyryzykiempopełnieniabłęduprzypadkowegoi/lubsystematycznego.Błąd
przypadkowyodznaczasięróżnokierunkowymodstępstwemzmierzonejwartości
estymatoraodrzeczywistejwartościparametru.Kierunekodstępstwamacharak-
terprzypadkowy,asambłądjestkonsekwencjąwcześniejwspomnianegobłędu
losowania,ograniczonejprecyzjipomiarówbądźzmiennościbiologicznejbadanych
cech.Przestrzeganieprocedurylosowegodoborupróbyorazstosowaniestandar-
dowychizwalidowanychmetodpomiarucechbiologicznychograniczająwielkość
błęduprzypadkowego.Błądsystematyczny(biaswterminologiianglosaskiej)
poleganajednokierunkowymodstępstwiewartościzmierzonegoestymatoraod
rzeczywistejwartościparametru.Podstawowymirodzajamitegobłędusątzw.błąd
selekcjiibłądinformacji.Pierwszywynikazbrakureprezentatywnościpróby
wskuteknp.objęciabadaniemwyłącznieosóbhospitalizowanych,zpominięciem
tychleczonychambulatoryjnie(tzw.biasBerksona)lubinnychnaruszeńprocedury
doborupróby.Drugiwynikazezniekształceniapomiaru,np.wskutekstosowania
wadliwychprocedurdiagnostycznychlubkwestionariuszyzawierającychtreść
sugerującąodpowiedź.
Szczególnąpostaciąbłędusystematycznegojesttzw.zakłócanie.Czynnikiem
zakłócającymjestokoliczność,którejbłędnieprzypisujesięwiodącąrolęwzaob-
serwowanejzależnościprzyczynowo-skutkowej.Naprzykładmożnawykazaćzależ-
nośćmiędzynarażeniemnapyłmineralnyarakiempłuca.Siłatejzależnościbędzie
przeszacowana,gdynieuwzględnisięrolinałogupaleniatytoniu.Częstośćnałogu
możebyćzdecydowaniedużaunarażonychnapyłinarażenienadymtytoniowy
będziewtakimprzypadkusilniejszymczynnikiemsprawczym.Zniekształcenie
