Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
obiednymurzędniczynie,którycierpinarozdwojeniejaźni,
spowodowanenadmiernąambicjąipresjąotoczenia.Byłotonie
tylkoprzenikliwestudiumchorobypsychicznej,pierwszy
wliteraturzerosyjskiejprzykładtakmistrzowskiegopsychologizmu.
Sobowtórłączyłteżwirtuozerięjęzykowązdramatyzmemfabuły
isugestywnieukazanymkolorytemlokalnymPetersburga.
OpróczpozostającejwnurcietradycjiromantycznejGospodyni
(1847),niedokończonejNietoczkiNiezwanowej(1849)
isentymentalniemarzycielskichBiałychnocy(1848),wdorobku
Dostojewskiego--nowelistylatczterdziestychsąrównieżtak
klasycznedlategogatunkupozycje,jakPan
Procharczyn,Połzunkow,Słabeserce,Uczciwyzłodziej,Choinka
iśluborazznakomitahumoreskaCudzażonaimążpodłóżkiem.
W„martwymdomu”.Dyskusjepietraszewcównieuszłyuwagi
policjiiwkrótcetrzydziestuczterechentuzjastówfourieryzmutrafia
donajstraszniejszegorosyjskiegowięzienia–twierdzyŚwiętych
PiotraiPawłanadNewą.Czteromiesięczneśledztwodladwudziestu
jedenaresztowanychskończyłosięwyrokamiśmierci.Byłwśród
nichświetniezapowiadającysięliterat,zdymisjonowany
podporucznikFiodorDostojewski.22grudnia1849naplac
Siemionowskiprzewiezionoskazańcówwceludopełnienia
ostatniegoaktu.Makabrycznymomentoczekiwanianapubliczną
egzekucję,gdypozostawałamujeszczeminutażycia,wryłsię
natrwałewjegopamięć.
Byłtojednak„żart”NajjaśniejszegoPana.W„ostatnim
momencie”dopomostu,naktórymmiałysięrozlecpierwszestrzały
plutonuegzekucyjnego,przycwałowałjeździeczwiadomością,
iżwyrokśmiercizostałzamienionyprzezcaranakatorgę.Dla
DostojewskiegobędątoczterylatawOmskunadIrtyszem.
Ciężkiedziesięciofuntowekajdany(ponad4kilogramy),ogolona
dopołowygłowa,wyczerpującapracawbrudzieichłodzie,
wotoczeniuwrogonastawionychdo„szlachetnieurodzonych”
współwięźniów–otodoświadczenia,jakichniezaznałwcześniej
żadenwielkipisarz.
Tenadzwyczajneokolicznościmusiałyspowodowaćgłęboką
rewizjęsądówDostojewskiegooczłowiekujakoistocierozumnej,
kierującejsięwpostępowaniulogikąirozsądkiem.Czaswolny
spędzałnadEwangelią,jedynąksiążkątudozwoloną.Efektem
intensywnejlektury,rozmyślańiobserwacjitowarzyszyniedolistała
