Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
nawrócinaszychateistówoderwanychodrodzimejziemi”
(VI,2)–powiadaZosima,apodobnymimyślamiprzenikniętajest
twórczośćDostojewskiego-publicystyipowieściopisarza
odmomentujegopowrotuzkatorgi.Wpodziwiedlatego
zbawicielaojczyzny,jegoterapeutycznejzdolnościdziałania
nachorąduszęrosyjskiegotułaczautrzymanajestszóstaksięga
BraciKaramazow,zktórejpochodzitytułrozdziału.
Zogromnąsiłąideatawyrażonazostaładziesięćlatwcześniej
wBiesach[92].NaródrosyjskimawłasnegoBoga,jestjedynym
„narodem-bogonoścą”,stądprzekonaniebohateraBiesów,iż„nowe
przyjściespełnisięwRosji”(10,200),copowtórzysiędwukrotnie
wBraciachKaramazow.Taadoracjaludu-narodumarodowód
słowianofilski.Intelektualiścitejformacjipropagowalidualizmludu
(naroda)i„towarzystwa”(obszczestwa)[93].Lud–zasłowianofilami
powtarzaćbędzieDostojewski–wnieskażonejpostacizachował
rosyjskiewartości,wiaręchrześcijańską,przywiązaniedoziemi.
Uchroniłteżswąintegralnąosobowość,tj.odporność
nainteligenckierozterki,nadrefleksjęisceptycyzm,
uniemożliwiającedziałaniepozytywne.Towłaśniewyposażyłolud
wniezwykłąenergięduchowąorazintuicję,umiejętnośćprzenikania
doinnychkultur,dziękiczemuuzyskiwałzdolnośćoddziaływania
nainnenacje,dzieleniasięznimiswymibogactwamiduchowymi.
WtymtkwićmiałazbawczamisjaRosjiiRosjaninawobecnarodów
Europy.
Podnietydowykreowaniapodobnegowyobrażeniadostarczała
Dostojewskiemunietylkotradycjasłowianofilska,aleipoglądy
współpracownikaczasopismbraciDostojewskich,Apollona
Grigoriewa,orazjegorówieśnika,autorasłynnejksiążkiRosja
iEuropa(1869),uczestnikaspotkańuPietraszewskiego,Mikołaja
Danilewskiego.
„ChłopMareusz”.Niebyłotojednakpowtarzaniecudzych
myśli,gdyżzafascynowanieDostojewskiegoludembyłoaktem
głębokiejwiary,dostarczałoteżwieluodpowiedzinaróżnejego
obawy.Beztegoszczególnegopojmowaniamiejscaluduniesposób
pojąćniektórychelementówjegoświatopoglądu,aletakżelicznych
fobiiikompleksów.
Wokropnychwarunkachomskiejkatorgipisarzznajdował
pociechęwewspomnieniuzdzieciństwa.Kiedymiałkilkalat,
cierpiałnahalucynacjeiwczasiejednegozatakówprzygarnął
