Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Dziękujęuniżenie,JegorzeFiedoryczu[33],chylęczołaprzedpańskim
filozoficznymkołpakiem,alezcałymnależnympańskiemufilisterstwu
szacunkiemmamzaszczytdonieśćPanu,żegdybynawetudałomisięwspiąć
nanajwyższyszczebeldrabinyrozwoju,toitampoprosiłbymPanaozdanie
misprawyzewszystkichofiarwarunkówżyciaihistorii,zewszystkichofiar
przypadku,zabobonów,inkwizycji,FilipaII[34]itp.,itp.;wprzeciwnym
wypadkuzowegonajwyższegoszczeblarzucamsięgłowąwdół.Niechcę
szczęścianawetzadarmo,jeśliniebędęspokojnyoloskażdegozmoichbraci,
krewzkrwimojej,kośćzkościmojej.Powiadają,żedysharmoniajest
warunkiemharmonii:byćmożejesttopożyteczneiprzyjemnedla
melomanów,alezpewnościąniedlatychludzi,którymprzypadłowudziale
przezswójloswyrazićideędysharmonii.[...]Comiztego,iżjestempewien,
żerozumzwycięży,żeprzyszłośćbędziepiękna,jeśliloskazałmibyć
świadkiemtriumfuprzypadku,nierozumności,zwierzęcejsiły?[35]
Dymitripozostali.Dosystematycznejrealizacjiswegoplanu
przystępujeDostojewskiwpoczątkach1878roku.Wątek
ojcobójstwawwersjiautentycznejhistoriiDymitraIljińskiego,jak
i„dramatu”z1874roku,wielokrotniepowtarzającysię
wbrulionachprojekt„powieściodzieciach”,wielemotywów
zŻywotawielkiegogrzesznikatworząsyntetycznąkanwę
pierwszychwariantów.
ŚmierćsynkaAloszyipodróżdoOptinejzmieniłyprojekty
pisarzaiprzybliżyłymupostaćTichonaZadońskiego.
Teokolicznościprzyspieszyłykrystalizacjęgłównegozamiaruiod
początkulipca1878pracanabrałatempa.Zzachowanychwariantów
ztegookresuwidać,iżAloszanazywanyjestroboczoIdiotą,cojest
wyraźnymnawiązaniemdopowieścisprzeddziesięciulat.Wwersji
ostatecznejnajmłodszyzsynówFiodoraPawłowiczabędzie
przypominałksięciaMyszkinadziecięcąłagodnościąizdolnością
wnikaniawludzkieserca,jednakpodobieństwobędzietylko
częściowe.Dostojewskiuważnieśledziłlosymłodegopokolenia
Rosjan,które,zawiedzioneromantycznymiiluzjami,urządziło
słynny„pochóddoludu”[36],bypodjąćpróbyrozwiązań
radykalnych.Aloszamiałbyćjednymztakichmłodychludzi,ale
ostatecznieautorzdecydowałsięnabohatera-szermierzamiłości
międzyludzkiej.
Jegobrat,Dymitr,wbrulionachpowieściowychnazywany
najpierwIljińskim,odpoczątkuposiadałwieleswych
„ostatecznych”cech.Iwannatymetapieokreślanyjestjako
