Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Dziełobędąceodstępstwemoddziewiętnastowiecznegorealizmu
mierzonokryteriamitejwłaśniepoetyki.Niedziwiwięc,iżmusiało
wydawaćsięutworemniedoskonałymrównieżwsferze
kompozycyjnejarchitektoniki.Nierozumianorzeczytakoczywistej,
iżpanującytu„chaos”byłchaosemsłużebnym,gdyżtaformabyła
adekwatnadonerwowegotokufabułyczynarracji.Jednocześnie
wnajmniejszymstopniuniemógłtobyćobjawkryzysuliteratury,
leczobrazkryzysuidezintegracjisamegożycia.
Symptomyprzełomu.Mimociągłegoniezadowoleniazsiebie,
ostatniepartiepowieści,jakdokumentujeAnnaGrigoriewna(15,
445),autoroceniałpozytywnie,chętnieczytałfragmenty
nawieczorachartystycznych.Jeślizestawimywszystkieoceny
powieścikrytykirosyjskiejzlat1879–1881,bilansokażesię
pozytywny.Uprzedzeniaigrymasyucichają,corazpowszechniej
czytelnicyzaczynająakceptowaćmetodęautoraBraciKaramazow.
Wwielurecenzjachiprzeglądachzuznaniem,anawetzzachwytem
odnotowujesięplastycznośćpostacipowieściowych,aokreślanie
autorajako„wirtuoza”jestnaderczęste.Wprawdzie,jakzauważył
jedenzkrytyków,czytelnicymoglisięczasemczućjakwdomu
wariatów,alenigdyjak„wgabineciefigurwoskowych”(15,490).
Corazpowszechniejzauważasięteż,żepodobnaformaliteracka
stanowiświetnąartystycznądokumentacjękryzysuideałów
społeczeństwarosyjskiego.
Wodbiorzezagranicy.WielkazagranicznasławaBraci
Karamazowzaczęłasięodprzekładuniemieckiego(1884)
ifrancuskiego(1892).Naobszarzejęzykaniemieckiegopowieść
wsposóbwidocznyzaważyłanatwórczościFranzaWerfla,
abezpośrednienawiązaniadoLegendyoWielkimInkwizytorze
znaleźćmożnawKoloniikarnejFranzaKafki.Wlatach
dwudziestychobecnegostuleciawNiemczechdominował
psychoanalitycznystylodbioruDostojewskiego,wczymgłówna
zasługajegowielbiciela,ZygmuntaFreuda.Wtwórczościwielkiego
Rosjaninawidziałonidealnąilustracjęwłasnejwizjiczłowieka.
WostatniejpowieściDostojewskiegotwórcapsychoanalizyodnalazł
najpełniejszywliteraturzeświatowejwyraz„kompleksuEdypa”,
natomiastuautoradostrzegłsymptomygłębokiegorozdwojenia
jaźni.
EpokęmojegożyciastojącąpodznakiemFaustusaznamionowałomoje
