Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
problemy”wwymiarzemoralnym,filozoficznym
ieschatologicznymmusiałymiećkolorytrosyjski,wtenlubinny
sposóbokazującsięzrodzonymiprzeztutejszenastrojeizagrożenia.
NieprzypadkowoIwanwrozmowiezAlosząpowiada,iż„cała
młodaRosjarozprawiatylkooodwiecznychkwestiach”
(V,3)[9],botylkowRosji–wielokrotniepodkreślaDostojewski
–doszłodotakbrzemiennychwskutkikolizjisprzecznychracji
ioddziaływań,dziękiczemuteoretycznedysputynabierały
niebywałejintensywności,przeżywanojemocniejniżcodzienne
problemy.
Wposzukiwaniuformy.Nowajakośćprzeżyć,doświadczanych
przezbohaterówDostojewskiego,wymagałanowejformy
artystycznegoprzekazu,gdyżtradycyjnekonwencjeokazywałysię
nieprzydatne.WysokooceniającAnnęKareninęLwaTołstoja,którą
miesięcznik„Russkijwiestnik”zacząłdrukowaćzpoczątkiem1875
roku,Dostojewskipodkreślałrównocześnieiwielokrotnie,
iżpowieśćtaoddajeatmosferęśrodowiskaszlacheckiego,awięc
warstwyoustabilizowanymstatusieirytualekulturowych
zachowań.DlaautoraMłodzikabyłtojednakzbytstatyczny,mimo
iżartystyczniewspaniały,obyczajowyfreskzprzeszłości.
Jemuchodziłoocośinnego.Wywodzącsięzodmiennego
środowiskaaniżelihrabiaTołstoj,musiałmiećodmiennypunkt
widzeniananajważniejszekwestieepoki.Byłszczególnie
uwrażliwionynadynamizm,dysharmonięichaosżycia.Naprocesy
zanikaniastarychirodzeniasięnowychfenomenówspołecznych.
RzeczywistośćRosjidrugiejpołowyXIXstuleciawydawałasię
dziękitemubardziejpasowaćdotejstrukturypowieściowej,którą
proponowałDostojewski,anieTołstoj.Epickidystansiforma
monologudominującewWojnieipokojuwyraźniekontrastują
zneurastenicznymmiotaniemsiębohaterówZbrodniikaryczy
Młodzika.Scenyskandali,wktóreobfitujeprozaDostojewskiego,
wydawaćsięwięcmusząbliższeklimatowiepokiwporównaniu
zsalonowymidysputami,toczonymiwedlezasadarystokratycznego
savoirvivre’u.
„Nadprzepaścią...”.Ten„chaos”formybyładekwatnym
wyrazemtreści,ponieważRosjaodczuwałaostredreszcze
duchowegokryzysu.WłaśnielatapowstawaniaBraciKaramazow
torozstrzygającyokreswdziejachkrajuiodniegonależy
wyprowadzaćgenezętragedii1917roku.Ówczesnamłodzieżcoraz
