Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
złojestkoniecznymskładnikiemwspaniałejharmoniiwszechświata,
żewszystko,corobinanaswrażeniebezsensownegorozkładu,bezcelowego
niszczenia,diabolicznejzłości,udrękiniedoodkupienia,wszystekabsurd
iwszelkieokropnościżycia,oglądanezperspektywyBoskiegorozumuokażą
sięprzyczynkamidopowszechnegozbawieniaiostatecznejchwały[46].
WtymprzewodziemyślowymobecnyjestdogmatHegla,
zgodniezktórymkażdapostaćbytutokoniecznyetaprozwoju,
czylito,corzeczywiste,torozumne.Wokółtegoproblemurozegrał
sięznanydramatideowyBielińskiego,wyrażonywcytowanym
tujużliściedoBotkina[47].
„Piekielnedobro...”.Szczególnietrudnymzagadnieniemdla
obrońcówchrześcijańskiejharmoniiświatabyłocierpieniedzieci.
Tłumaczeniegogrzechempierworodnym,awięcwymogami
zbiorowejodpowiedzialnościzaprzewinypopełnioneprzezkogoś
innego,wydawałosięniedorzeczneiniemoralne.Rozprawiającotej
kwestii,IwanwyraźnienawiązujedomyśliBlaisePascala,
oburzającegosięnatłumaczeniecierpieńdzieciich„współwiną”
zagrzechpopełnionyprzezkogośinnegojeszczeprzedich
narodzeniem.
Pytaniesprowadzasięwięcdotego,czywszystkiezjawiskatego
świata,wtymzło,cierpienia,niesprawiedliwośćsąznakamiboskiej
obecności,którychsłabyludzkiumysłniemożepojąć.Wiara
tajednakniejestwstanieuśmierzyćniepokojuzpowodutriumfu
złaicierpieniadobra.Dlaczegodopuszczadotegodobry,
sprawiedliwy,wszechmocny,awięczawszystkoodpowiedzialny
Bóg?DostojewskizapewneznałstanowiskoautoraKandyda,wedle
któregodwapodstawoweprzymiotyBoga,wszechmocidobroć,
sąniedopogodzenia:jeśliBógmoże,anieczyniżycianaziemi
szczęśliwym,niejestdobry.Ajeśliniemoże,niejest
wszechmocny.
TepytaniaiwątpliwościstanowiągenezębuntuIwana.Mówi
doAloszy:
Czyrozumieszterazteniedorzeczności,czyrozumiesz,mójbracie,pokorny
isłodkisługoBoży,nacokomuipocopotrzebnesąistworzonetakie
niedorzeczności?Beznich,powiadają,niemógłbyczłowiekżyćnaziemi,
boniepotrafiłbyodróżnićdobraodzła.Apoco?Pocokomupoznanietego
piekielnegodobraizła,jeżelimasięjenabywaćtakimkosztem?Przeciecały
bezmiarpoznanianiejestwartowychłezdzieckawzywającego„Bozi”(V,4).
