Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
ludzkiejwolności.Współtwórcątejintelektualistycznejateistycznej
modybyłdlaDostojewskiegorównieżsocjalistaRobertOwen,
wreligiiwidzącyprzeszkodęwharmonizacjinowejludzkiej
wspólnoty.
„Lewicowy”Inkwizytorjestreprezentantemtendencji,które
Dostojewskipostrzegałjakonajbardziejantyludzkie
wewspółczesnejcywilizacji.Towłaśniewywodzącysięztych
samychźródeł„bezbożnysocjalizm”zjednywałprostaczków
najprostsząpoglądowąargumentacją.Walternatywie„chlebalbo
wolność”pisarzdostrzegajednoznajwiększychniebezpieczeństw.
Słowo,,antropofagia”(ludożerstwo)bardzoczęstowtekstach
Dostojewskiegosąsiadujezkomentarzaminatematumiłowania
całejludzkości[63].
Awięcchlebziemskiniejestdostępnybez„niebieskiego”.
Przyszłośćmiaładostarczyćzbytwieludowodównapotwierdzenie
tezy,odebranieludziomwolnościnigdynieprzysporzyło
imchleba.Sytośćzamiastwolnościtozbytniepewnaperspektywa.
Stadoinadzorcy.ProblematykaLegendywykraczapoza
opowieśćointrygachWatykanu,nabierająccechpozaczasowych
ipozawyznaniowych.PrzedstawionyprzezInkwizytoraobraz
ambicjipapieskichtomodelkażdejwładzydespotycznej,której
ambicjezawszeuzasadnianewybiegiem,poddanitoniesforne
dzieci,dlategonależydecydowaćzanich.Nafundamencietej
pesymistycznej„filozofiiczłowieka”budowanowszystkiedyktatury
itotalizmy,dokonującepodziałuludzkościnadwienierówneczęści:
elitęoraztchórzliwymotłoch,zwanypóźniej„masami”[64].Podział
ten,jakowarunek„uzdrowienia”sytuacjiludzkości,jestobecny
zarównowBraciachKaramazow,jakiwZbrodniikarze.
Przygotowującsiędoswego„eksperymentu”,Raskolnikowpisze
artykuł,wktórymdzieliludzkośćnajednostkiwybitneoraz
„materiał”,nawózdoużyźnianiaprocesuhistorycznego.Inkwizytor
nieprzeczy,zaChrystusemmogąpójść„tysiąceidziesiątki
tysięcy”,alezatowiększość,„milionyidziesiątkimilionów”odeń
sięodwrócą.
SiebieisobiepodobnychInkwizytorzaliczadokastybohaterów
bezinteresowniecierpiącychdladobrabliźnich[65].Aledobremtym
niejest„chlebniebieski”,leczładziemski.Wcelujegoutrzymania
konieczninadzorcyitreserzystada.SzygalewwBiesachmówił
opotrzebietworzeniatakiegostada,zBraciKaramazowwynika,