Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Ambrożego[27].Inspirującesątakieszczegóły,jakdrobnapostać
Ambrożego,jegoprzedwczesnastarość,złystanzdrowia.Postać
ascetycznegomnichaFeraponta,przeciwnikaZosimy,
mawpodobnymstopniurealnyprototyp[28].Aleiróżnicebyły
oczywiste.Choćbytaka,iżZosimazmarłwwieku63lat,podczas
gdyAmbrożydziesięćlatpoukazaniusięBraci
Karamazow,osiągnąwszy69lat.
OwieledonioślejszymrezultatempobytuDostojewskiego
wOptinejbyłojegowejściewklimatkulturyprawosławnej,jej
„ontologicznegorealizmu”,głębszeprzeżycieprawosławnejascezy,
dostrzeżenieczłowiekawjednościzkosmosemiBogiemoraz
osiągnięcienastrojuwewnętrznegouwznioślenia,tak
charakterystycznegodlaksiągszóstejisiódmej(rozdz.Kana
Galilejska)[29].
Prawosławneżycieklasztorneniejesttakściśleograniczone
przepisamijakkatolickie,pozostawiasporymarginesdlainicjatywy
jednostkowej.Otymświadczą„nowości”Zosimyiopórwobecnich
częścimnichów.PrzykładAloszyKaramazowa,którymożeopuścić
klasztor,byżyćwśródświeckich,niejestwyjątkiem.Tak
skrupulatnywsprawachwszystkichrealiówpowieściowych
Dostojewskiniezadowoliłsięoczywiścieobserwacjąjednego
przykładu.PozapodróżądoOptinejodbyłgruntownestudianad
myśląprawosławnąiprawosławnymmonastycyzmem.Niechodziło
tylkoowiarygodnośćartystyczną,aleiposzukiwaniaideału
pozytywnegodlawspółczesności.
IV.DWAOBLICZATEMIDY
Doniosłereformy.PrzedstawionawksiędzedwunastejBraci
Karamazowrozprawasądowajestnajwspanialszątegorodzajusceną
wliteraturzeświatowej.Równocześniekolejnympotwierdzeniem
prawdy,iżwkażdymswoimwymiarzeprozaDostojewskiego
stanowisyntezęproblematykiponadczasowejorazwydarzeń
dziejącychsięwRosjiinaświecieprzedipodczastworzenia
kolejnegodzieła.
JużwZbrodniikarze(1866)śledczyPorfiryPietrowicz
wspominałomającejnastąpićwRosjireformiesądownictwa.Nie
matuwięcpublicznejrozprawyzabójcylichwiarki,ponieważbrak
byłojeszczeodpowiednichinstytucjonalnychform.Intryga
